به گزارش خبرنگار اجتماعی حیات، این روزها واژه معتاد متجاهر زیاد به گوش شهروندان می رسد. معتاد متجاهر در واقع مصرف‌کننده مواد مخدری است که با چهره و وضعیتی ژولیده بی‌پرده و در سطح شهر مقابل نگاه مردم، مواد مصرف می کند. در واقع محل اسکان معتاد متجاهر در گوشه ای از خیابان، پارک، ساختمان های نیمه کاره و حتی قبرستان است.

معتاد متجاهر فردیست که توسط اعضای خانواده ترک شده و اغلب به علت خماری یا نئشگی هیچگاه توان حرکت ندارد. این روزها معتادان متجاهر تنها منوط به خیابان های جنوب شهر نمی شود و در بسیاری از مناطق قابل مشاهده هستند.

جمع آوری معتادان متجاهر وظیفه پلیس است

طبق قانون مبارزه با مواد مخدر این دسته از معتادان باید به شکل اجباری برای ترک اعتیاد به مراکز درمان، بازتوانی و کاهش آسیب اعتیاد برده شوند. بنابراین طبق ماده ۱۶ قانون مبارزه با مواد مخدر، معتاد متجاهر باید طبق دستور مقام قضایی برای مدت یک تا سه ماه در مراکز دولتی و مجاز نگهداری و بازپروری شوند.

براساس آیین نامه ماده ۱۶ قانون مبارزه با موادمخدر تکلیف تمام دستگاه‌ها برای سامان دهی معتادان متجاهر مشخص است. همچنین طبق این قانون، تعیین نوع تجاهر و دستور طرح‌های جمع آوری معتادان متجاهر نیز بر اساس حکم دستگاه قضایی است اما جمع آوری این معتادان از وظایف نیروی انتظامی و پلیس مبارزه با موادمخدر است. 

شهرداری موظف به تعیین مکان لازم برای نگهداری معتادان متجاهر است

سازمان بهزیستی نیز طبق قانون مبارزه با موادمخدر، وظیفه غربالگری معتادان متجاهر و پیگیری فرآیندهای اجرایی آنان را برعهده دارد. اما پس از جمع آوری و غربالگری، وظیفه درمان این افراد به دانشگاه های علوم پزشکی سپرده شده است. همچنین باوجود اینکه شهرداری مسئولیت جمع آوری معتادان متجاهر را بر عهده ندارد اما این ارگان در شهرها موظف به تعیین مکان لازم برای نگهداری معتادان متجاهر است. از این رو شهرداری ها در هر شهر به نسبت جمعیت آن، موظف به ایجاد مراکزی نگهداری با تمام امکانات لازم است.

علیرضا زاکانی شهردار تهران سال گذشته در این خصوص اعلام کرد: اقدامات مهمی در خصوص ایجاد زیرساخت های لازم به منظور کاهش آسیب های اجتماعی انجام شده است که می توان به ایجاد ۵۰۰۰ ظرفیت در کمتر از ۸ ماه توسط شهرداری پایتخت اشاره کرد.

خبرنگار اجتماعی حیات برآن شد با هدف سرکشی از وضعیت اسکان معتادان متجاهر از یکی از مراکز اسکان معتادان متجاهر که به نام یاور شهر در پایتخت ایجاد شده است بازدیدی داشته باشد.

از این رو راهی منطقه ۴ شدیم تا از مرکز یاور شهر ۹ بازدیدی به عمل آوریم. پس مسیر را از میدان شهدا به مقصد جاجرود در پیش گرفتیم. در فضایی خارج از شهر به مکانی با دیوارهایی بلندی می رسیم که روی تابلوی آن نوشته شده است مرکز یاور شهر ۹.

درب ورودی مرکز باز می شود و پس از چند قدم شاهد جمعیت کثیری از افراد داخل حیاط با روپوش های آبی و دمپایی می شویم. این افراد که لقبشان معتاد متجاهر است در آن ساعت از ظهر و زیر تیغ آفتاب مشغول هواخوری هستند، عده ای رو صندلی های پلاستیکی داغ مرکز نشسته و عده دیگری مشغول قدم زدن. با وجود اینکه این افراد داخل حیاطی به وسعت چندهزار متر هستند اما بوی تلخ سیگار مشام را آزار می دهد. بی اغراق، قریب به اتفاق این افراد مشغول کشیدن سیگار هستند.

زمان هواخوری به پایان می رسد و با اعلام مسئولان مرکز به سوله اسکان هدایت داده می شوند. من نیز کنجکاوتر از هر زمان دیگری وارد سوله می شوم. هنوز چند قدمی وارد نشده بودم که بوی غیرقابل تحمل عرق به مشام رسید، تهویه های سوله قطع بود و کار نمیکرد! باورم نمی شد، مگر می شود جمعیت چندصدنفری را در مکانی بدون تهویه قرار دهند.

به سراغ یکی از مسئولان مرکز می روم و درخصوص وضعیت افراد حاضر در مرکز مشتاق شنیدن هستم. حرفی شنیدم که مغزم سوت کشید و با خود گفتم مگر می شود؟ یعنی این وضعیت از رگ گردن به ما نزدیک تر است.

تحصیل کرده های دانشگاه های هاروارد و آکسفورد در میان معتادان متجاهر

این مسئول به خبرنگار اجتماعی حیات گفت: ۱۲۷ نفر از افراد حاضر در این مرکز دارای مدرک کارشناسی ارشد، ۵۱۷ نفر دارای مدرک کارشناسی،۷ نفر دارای مدرک دکتری و
۲ نفر از معتادان نیز فارغ التحصیل دانشگاه های بین المللی هاروارد و آکسفورد هستند.

از مسئول مرکز دور می شوم و مدام با خودم فکر می کنم چه چیزی باعث شده که زندگی این افراد تحصیل کرده به اعتیاد، کارتن خوابی و اسکان در این مراکز کشیده شود.

عدم انشعاب آب شرب سالم و بهداشتی در کمپ یاور شهر ۹
 
با انبوهی از پرسش در سوله راه می روم و چشمم به فردی با روپوشی آبی، قامتی خمیده و دندان هایی شکسته میخورد که غرق در یک کتاب روانشناسی شده است. نامش را پرسیدم و او در پاسخ کتاب را بست و گفت محمد.

گفتم محمد از چه زمان در این مرکز حضور داری و آیا از حضور در این مرکز رضایت داری یا خیر؟ گفت از وقتی به اینجا منتقل شدم انگار در کوره آجرپزی هستم. هوا به شدت گرم است و حتی آب شرب لوله کشی هم وجود ندارد! با خود گفتم نکند معتادان متجاهر به علت همین عدم امکانات، پا به فرار از این مراکز می گذارند و حاضر به اقامت در این مراکز نیستند؟!

به گزارش حیات، در حقیقت این مراکز با هدف بازآفرینی‌ و مهارت آموزی توسط شهرداری تهران ایجاد شد اما ایجاد این مراکز در محیط های بدون امکانات کافی توجیه نداشته و نیازمند بازنگری است.

معضلات یاور شهرها نیازمند بررسی و پیگیری است

از این رو به سراغ نرگس معدنی پور رئیس کمیسیون فرهنگی و اجتماعی شورای اسلامی شهر تهران رفتم و درخصوص وضعیت کمپ یاور شهر 9 علت را جویا شدم.

وی در این باره گفت: یاور شهرها با هدف بازآفرینی معتادان متجاهر توسط شهرداری تهران در برخی مناطق تهران ایجاد شد. اما در برخی از یاور شهرها معضلات متعددی وجود دارد که نیازمند بررسی و پیگیری مسئولان مربوطه است.

عضو شورای اسلامی شهر تهران افزود: در حال حاضر یاور شهر 9 با مشکلات متعددی نظیر عدم انشعاب آب شرب سالم و بهداشتی، عدم تهویه مناسب، عدم انعقاد قرارداد با سازمان پسماند با هدف انتقال زباله ها و ضعف در سیستم اطفای حریق رو به رو است.

معدنی پور با اشاره به اینکه حتما مشکلات یاور شهر 9 در کمیسیون فرهنگی و اجتماعی شورای اسلامی شهر تهران مورد بررسی قرار می گیرد، خاطرنشان کرد: به زودی طی جلسه ای با شهردار منطقه و سازمان رفاه شهرداری تهران مشکلات احصا شده مورد بررسی قرار می گیرد.

گزارش: بهاره بهرامی