به گزارش خبرنگار اقتصادی حیات؛ حق‌آبه هیرمند و خشکسالی سیستان‌ و بلوچستان در پی کارشکنی افغانستان در خصوص رهاسازی حق‌آبه، از سوی افغانستان با جنجال تازه‌ای روبرو شده است. اما پیش از اینکه به بحث اخیر مطرح شده در این موضوع بپردازیم، لازم به ذکر است که رضا پهلوی و پسرش محمدرضا را باید از عاملان اصلی خشکسالی‌ها دانست؛ چراکه پدر، دشت ناامید را به انگلیسی‌ها و آلتای ترک بخشید و پسر هم حق‌آبه را با امضای هویدا، نخست‌وزیر وقتش بر باد داد. در واقع اگر این بذل و بخشش‌ها در آن ایام انجام نمی‌شد، این روزها شاهد جسارت طالبان در خصوص عدم رهاسازی حق‌آبه ایران و به تبع آن شرایط سخت نبود منابع آب برای مردم مظلوم سیستان و بلوچستان نبودیم.

از مردادماه دو سال پیش که طالبان کنترل افغانستان را در دست گرفت، احقاق حقوق ایران درباره حقابه رودخانه هیرمند یکی از موضوعات چالشی در نوع ارتباط دولت ایران با طالبان بوده و تأکید و تذکر حجت‌الاسلام رئیسی، رئیس‌جمهور کشورمان در موضوع آب سیستان‌ و بلوچستان به افغانستان نیز تاکنون نتوانسته طالبان را مجاب به پرداخت حق‌آبه ایران کند و طالبان به بهانه نبود آب  در سد و با عنوان این جوابیه که « به شرطی که ذخایر آبی ما به حدی برسد که اگر آن را به ایران رها کنیم، صدها کیلومتر را در رودخانه خشک هیرمند طی می‌کند و به ایران می‌رسد. در حال حاضر در سد کمال‌خان آبی وجود ندارد و اگر آب سد کجکی رها شود، به ایران نخواهد رسید»؛ از رهاسازی حق‌آبه هیرمند سر باز زده‌اند.

بر اساس این گزارش، اعلامیه ۲۸ اردیبهشت۱۴۰۲ افغانستان در خصوص حق‌آبه هیرمند حاوی مطالب متناقض و نادرست بوده کهاز سوی وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران رد شده است. معاهده بین ایران و افغانستان راجع به آب رود هیرمند مؤرخ ۲۲ اسفند۱۳۵۱ به طور صریح و بدون هیچ ابهامی، حق‌آبه طرف  ایرانی از رودخانه هیرمند را تعیین کرده است. این حقابه، حقی قانونی، عینی و معین ایران بوده و افغانستان متعهد است آن را تأمین و بر اساس ماده پنج معاهده اقدامی نکند که ایران از حقابه خود بعضا یا کلا محروم شود».

بنا بر آخرین اعلام سازمان فضایی ایران، که با استفاده از ماهواره خیام و پایش تصاویر آن انجام شد، نشان داده شده است که حکومت افغانستان در برخی از مسیرهای این رود، بندهای متعددی ایجاد کرده است و از این طریق، مانع رسیدن آب به ایران می‌شود.

در پایان سازمان فضایی ایران از آمادگی خود برای ارائه اطلاعات و داده‌های مربوط به این مسأله به وزارت خارجه خبر داد که به بیان مقامات مسئول کشورمان امیدواریم با زبان دیپلماسی و همراهی دولت افغانستان موضوع رها سازی حق‌آبه هیرمند ختم به خیر شده و شاهد رفع مشکلات بی آبی مردم نجیب، صبور و مظلوم سیستان و بلوچستان باشیم.

گزارش: معصومه غفاری