به گزارش خبرنگار گروه ورزشی حیات؛ وضعیت تیم‌های فوتبال ایرانی در میادین بین‌المللی به‌دلیل برخی تضادها و تناقضاتی که در شکل اداره فوتبال ما با شیوه مرسوم در دنیا دارد بارها منجر به ایجاد دردسر برای فوتبال ایران شده که بعضاً منجر به محرومیت نمایندگان ما از حضور در لیگ قهرمانان آسیا شده است.

گرفتاری‌هایی که موارد متعددی از جمله مالکیت مشترک، پرونده‌های مالی، نبود VAR و مسائلی از این دست ایجاد کرده، معمولاً با راه حل دائمی و درستی همراه نبوده و یا به جریمه و محرومیت ختم شده یا با روش‌های موقتی از سر گذرانده شده است. حالا علاوه بر مشکلات قبلی، قانونی در AFC در حال اجرایی شدن است که یک دردسر جدید و بزرگ برای فوتبال ایران به همراه خواهد داشت.

سایت «الریاضیه» عربستان از احتمال اجرایی شدن قانون بازی جوانمردانه مالی از فصل ۲۵-۲۰۲۴ خبر داد که مطابق آن، باشگاه‌ها باید به اندازه‌ای خرج کنند که به همان میزان درآمد به دست آورده باشند. این قانون چند سالی است که در اروپا اجرا می‌شود و چندین بار یقه باشگاه‌های بزرگ و مطرح را گرفته و بازخورد خوبی هم داشته است و از همین رو AFC هم سراغ آن رفته است. این قانون طبق ضوابط خاصی میزان دقیق درآمد یک باشگاه در طول یک فصل را رصد می‌کند و هزینه‌های همان باشگاه‌ هم به شکل موشکافانه مورد بررسی قرار می‌گیرد و اگر درآمدها بیشتر یا هم تراز با هزینه‌ها نباشد این قانون نقض شده و محرومیت به دنبال خواهد داشت.

از بدهی مالی تا مالکیت مشترک

مشکلات مالی باشگاه‌های ایرانی و اینکه آنها هر سال به زحمت موفق به کسب مجوز حرفه‌ای می‌شوند، بر کسی پوشیده نیست. به‌ویژه از فصل ۲۲-۲۰۲۱ که استقلال و پرسپولیس به دلیل بدهی‌ها و نیز مالکیت مشترکی که دارند، از شرکت در لیگ قهرمانان آسیا محروم شدند.

این اتفاق در ابتدای امسال نیز تکرار شد و استقلال که جام قهرمانی لیگ بیست‌ویکم را بدون شکست فتح کرد، به‌خاطر بدهی سنگین به آندره‌آ استراماچونی نتوانست مجوز حرفه‌ای بگیرد. به این ترتیب، تصویب قانون بازی جوانمردانه مالی ممکن است قوزی بالای قوز مشکلات باشگاه‌های کشورمان باشد!

مشکل مالکیت مشترک نیز همچنان پابرجاست و اقدامات سازمان خصوصی‌سازی برای واگذاری امتیازات استقلال و پرسپولیس تاکنون نتیجه‌ای در پی نداشته است. سازمان خصوصی‌سازی اخیراً اعلام کرد که قصد واگذاری ۵۱ درصد از سهام سرخابی‌ها را دارد. با این حال فرابورس ایران با صدور اطلاعیه‌ای دیگر، مدعی شد که این عرضه به دلیل نبود متقاضی انجام نمی‌شود.

تمام این اتفاقات درحال گریبان باشگاه‌های پرطرفدار پایتخت را گرفته است که فصل آینده مسابقات باشگاهی قاره آسیا از مرداد ۱۴۰۳ آغاز می‌شود و مدارک باشگاه‌ها از اوایل سال آینده بررسی خواهد شد. اگر مساله مالکیت مشترک تا آن زمان پابرجا بماند، استقلال و پرسپولیس مجدداً دچار چالش می‌شوند و احتمالاً یکی از این دو باشگاه، از حضور در فوتبال باشگاهی آسیا محروم می‌شوند.

باشگاه‌های فوتبال ایران در سال‌های گذشته برای کسب مجوز حرفه‌ای اقدام به سندسازی می‌کردند که به نظر می‌رسد، دست آنها برای کنفدراسیون فوتبال آسیا رو شده است. اخیراً رئیس فدراسیون فوتبال هم گفته بود درصورتی‌که کمیته صدور مجوز حرفه‌ای از تخلفات باشگاه‌ها گذشت کرده و مجوز آنها را بدون توجه به آئین‌نامه AFC صادر کند، فوتبال ایران سه سال تعلیق خواهد شد.

وجود نداشتن مسیرهای درآمدزایی باشگاه‌ها در ایران

در کنار این مسائل، گره‌های اقتصادی فوتبال که در ایران وجود دارد دست باشگاه‌ها را برای درآمدزایی بسته است. مسیرهای اصولی و مرسوم درآمدزایی از فوتبال در دنیا شامل: «حق پخش تلویزیونی»، «کپی رایت»، «فروش محصولات باشگاه»، «بلیت فروشی» و «اسپانسرینگ» است که دو مورد اول که بخش اعظمی از درآمد یک باشگاه را تشکیل می‌دهد، در ایران وجود ندارد و عملاً راه قانونی مورد نظر مراجع بین المللی فوتبال برای درآمدزایی در ایران وجود ندارد و از همین رو باشگاه‌ها با بودجه‌ها و کمک هزینه‌های دولتی زیست می‌کنند و این موضوعی نیست که در چهارچوب فیرپلی مالی AFC بگنجد.

مشکل حق پخش تلویزیونی که چندین سال است در مورد آن بحث می‌شود، به نتیجه مورد نظر نرسیده و صداوسیما زیر بار پرداخت سهم قانونی و عرفی باشگاه‌ها از محل درآمد تبلیغات مسابقات فوتبال نمی‌رود و این خودش اصلی‌ترین منبع قانونی درآمد باشگاه‌ها از فوتبال را مسدود کرده و بدین ترتیب مشکل بزرگ دیگری در راه آسیایی شدن نمایندگان ایران وجود خواهد داشت.

با این تفاسیر می‌توان گفت کار باشگاه‌های ایرانی برای شرکت در مسابقات باشگاهی قاره آسیا، دشوارتر از گذشته خواهد شد. اتحادیه فوتبال اروپا (یوفا) قانون بازی جوانمردانه را در سال ۲۰۰۹ تصویب کرد و سال گذشته، یوونتوس را به‌دلیل نقض قانون بازی جوانمردانه مالی از شرکت در لیگ کنفرانس اروپا محروم کرد. در صورتی که AFC هم قانون فوق را مانند یوفا تصویب کند و پای آن بایستد، باشگاه‌های ایرانی باید از همه راه‌های درآمدزایی مانند حق پخش تلویزیونی بهره ببرند.