به گزارش خبرنگار اجتماعی حیات، محمود پاکدل معاون مددکاری و مشارکت‌های مردمی بنیاد شهید و امور ایثارگران با حضور در تحریریه پایگاه خبری حیات به مناسبت هفته دولت در خصوص چالش های موجود، نحوه عملکرد و برنامه های آتی این معاونت توضیحاتی را ارائه داد.

حیات: آیا آماری در خصوص شمار شهدا، جانبازان، آزادگان و خانواده های گرانقدر شهدا به تفکیک آقایان و بانوان وجود دارد؟

پاکدل: با توجه به اینکه حوزه آمار ایثارگران مربوط به معاونت مددکاری و مشارکت های مردمی می باشد، ضروریست آماری از جامعه ایثارگری را به اطلاع مخاطبین برسانم.

لازم به ذکر است براساس آمارهای رسمی، شمار کلی شهدا تا به امروز ۲۲۸۷۱۲ نفر است که از این تعداد ۷۴۳۵ نفر را بانوان شهدا تشکیل داده اند. همچنین از مجموع ۶۳۰۱۹۴  جانباز ۷۶۶۱ نفر را بانوان و  از ۴۳۴۴۸ آزاده ای که به ثبت رسیده ۵۸ نفر را بانوان تشکیل داده اند.

براساس آمارهای رسمی مجموع خانواده های ایثارگر تحت پوشش بنیاد شهید و امور ایثارگران که در قید حیات هستند تا این لحظه ۳۴۲۲۲۶۶ نفر اعلام شده است.

حیات: بنیاد شهید و امور ایثارگران به ویژه معاونت مددکاری و مشارکت های مردمی در چه شرایطی کار را در ابتدای دولت سیزدهم تحویل گرفت و در بازه زمانی دو ساله که از عمر دولت می گذرد چه پیشرفت هایی در این بخش رقم خورده است؟

پاکدل: در ابتدای دولت سیزدهم یک سند تحول تدوین و چشم انداز و اهدافی برای آن تعریف شد که در واقع رسیدن به این چشم انداز و اهداف آن مستلزم ایجاد چرخش در حوزه ایثارگران بود.

در واقع از عمده چرخش‌های مد نظر دولت؛ خروج از تمرکز حاکمیتی در حوزه فرهنگ ایثار و شهادت و حرکت به سمت اقدامات مردم پایه است. از طرفی نیاز بود نگاه به خانواده شهدا از دیافت کننده خدمات به نقش آفرین در حوزه فرهنگ ایثار و شهادت تبدیل شود به نحوی که نگاه اذهان عمومی به بنیاد از یک سازمان ارائه دهنده خدمات مددکاری و حامی پرور به یک نهاد تضمین کننده خدمات عزتمندانه، عادلانه و توانمندساز برای خانواده‌ها بدل شود.

ناگفته نماند چالش‌هایی در این زمینه وجود داشت که مهمترین آنها ضعف در نهادینه سازی فرهنگ ایثار و شهادت، ناکارآمدی شیوه‌های ارائه خدمات، نارضایتی خانواده‌ها از نحوه ارائه خدمات و به عبارت دیگر تبعیض و بی‌عدالتی در ارائه خدمات بود.

البته راهبردهایی به این منظور طراحی و توسط بنیاد شهید و امور ایثارگران اجرایی شد که اصلاح قوانین و مقررات در حوزه ایثارگری، مدیریت یکپارچه خدمات رسانی برای نیازهای به روز جامعه هدف، ایجاد بستر ارائه خدمات به صورت الکترونیک و فناور و ایجاد بستر ارائه خدمات توانمندساز و کریمانه بخشی از این راهبردها است.

بنیاد شهید و امور ایثارگران در عمر ۲ ساله دولت مردمی سیزدهم و به ویژه مدیریت دکتر قاضی‌زاده هاشمی یک گزارش شناختی را با موضوعیت قوانینی که تا آن زمان تصویب شده بود اما به دلایلی عملیاتی نشده را تهیه نمود. در این گزارش شناخت مشخص شد اعتبارات بنیاد شهید و امور ایثارگران کمتر از یک سوم نیازهایی بود که در قوانین و مقررات مصوب شده بود.

لذا با تلاش های بنیاد شهید و امور ایثارگران و همکاری دولت و مجلس اعتبارات با افزایش دو و نیم برابری از ۳۰ هزار میلیارد تومان به رقمی بالای۷۰ هزار میلیارد تومان رسید. البته اعتبارات مصوب بنیاد شهید و امور ایثارگران کماکان با نیازهای جامعه ایثارگری و قوانین مصوب فاصله زیادی دارد.

البته یکی دیگر از پیشرفت هایی که در این حوزه رقم خورد مربوط به مراجعه حضوری جامعه هدف به منظور دریافت خدمات به ستاد مرکزی بنیاد شهید و امور ایثارگران بود که با اصلاح روش‌ها و تفیض اختیار به استان‌ها این مشکل نیز رفع شد و زین پس هرگونه خدمات مورد نیاز ایثارگران با تفویض اختیار به استان ها در بستر الکترونیک و یا سازمان های تابعه و مراکز طرف قرارداد در محل سکونت آنان ارائه می شود.

به طور مثال در این دوره بسیاری از دستورالعمل هایی که نیازمند بازنگری و اصلاح بود با توجه به تفویض اختیار به استان ها اصلاح و ابلاغ شد مانند دستورالعمل نحوه تطبیق مصادق ایثارگری (با هدف تعیین تکلیف پرونده ها در استان ها به جای تهران).

در نهایت برنامه عملیاتی تدوین و طی دو سال گذشته اجرایی شد و با این چهارچوب و تغییرات در وظایف ستاد و استان ها، ساختار سازمانی بنیاد شهید و امور ایثارگران تغییر پیدا کرد یعنی واحدهای ستاد مرکزی بنیاد به واحدهایی تبدیل شدند که وظایف برنامه ریزی، تدوین راهبردها و نظارت بر اقدامات استان‌ها و موسسات طرف قرارداد را برعهده دارند.

در این راستا بنیاد شهید و امور ایثارگران همچنین در حوزه مددکاری و مشاوره دستورالعمل های طرح سپاس کمیسیون های موارد خاص و مداخله در بحران را بروزرسانی نمود. این ها مواردی بود که سبب شد در طول این دو سال زمینه خوبی برای اجرای سیاست‌های دولت مردمی فراهم شود.

حیات: مهمترین چالش پیش روی فعالیت معاونت مددکاری و مشارکت های مردمی بنیاد شهید و امور ایثارگران چه بوده و چه اقداماتی برای رفع آن ها انجام شده است؟

پاکدل: درحال حاضر اصلی‌ترین فعالیت معاونت مددکاری و مشارکت های مردمی بنیاد شهید و امور ایثارگران مربوط به حوزه معیشت ایثارگران مانند حقوق حالت اشتغال، حق پرستاری، حق نگهداری، مستمری والدین و حقوق بازنشستگی شهدا و جانبازان است.

متاسفانه بسیاری از قوانین موجود خصوصا فصل ششم قانون جامع خدمات رسانی به ایثارگران فاقد آیین نامه بوده و دارای ابهامات فراوان است. لذا طی دو سال گذشته تلاش های بسیاری در این حوزه انجام و مصوباتی در دولت در این حوزه داشتیم که مهمترین آن مقرر شد در برنامه هفتم توسعه اقتصادی و اجتماعی کشور قوانین مربوط به حوزه ایثارگری اصلاح گردد و به طبع آن آیین نامه‌های مربوط به این قوانین تدوین و تصویب گردد. گرچه طی این مدت دو ساله چندین آیین نامه تدوین شد و ایثارگران از مزایای آن بهرمند شدند.

حیات: یکی از مهمترین شعارهای سال گذشته شعار «ما می توانیم» است. در راستای این شعار چه ظرفیت هایی پیش روی بنیاد شهید و امور ایثارگران و خصوصا معاونت شما وجود دارد؟

پاکدل: یکی از اهداف ما در سند تحول این است که بنیاد فرهنگ ایثار و شهادت را از نگاه حاکمیتی به نگاه مردم پایه منتقل نمایید. کما اینکه جامعه ایثارگری در اکثر موضوعات حضور پررنگ داشته و کمک کننده بنیاد شهید و امور ایثارگران بوده و هستند.

به همین منظور در ساختار جدید بنیاد شهید و امور ایثارگران، یک اداره کل تحت عنوان اداره کل تشکل‌های ایثارگری و مشارکت‌های مردمی به صورت خاص ایجاد شد تا بر اساس این شعار تشکل های فعال در زمینه توسعه و ترویج فرهنگ ایثار و شهادت، از خدمات اجتماعی و خدمات عمومی حمایت شوند. به عنوان نمونه اکنون که در آستانه راهپیمایی اربعین حسینی قرار داریم بسیاری از تشکل‌های ایثارگری با برپایی موکب از مرز تا کربلای معلی در حال خدمت رسانی به زائران اربعین حسینی هستند.

همانطور که مستحضرید ساختار سازمانی همه دستگاه‌ها از  جمله بنیاد شهید و امور ایثارگران تابع قوانین بالادستی است. لذا با الکترونیکی شدن فرآیندها بدنه دولت کوچک می‌شود.

 با توجه به اینکه بنیاد شهید و امور ایثارگران مسئول ساماندهی ارائه خدمات گسترده فرهنگی و اجتماعی است در سند جامع مددکاری دنبال ایجا شبکه عظیم مددکاری از خود جامعه ایثارگری و خادمین آنها به ویژه همکاران بازنشسته هستیم.

قرار است بنیاد شهید و امور ایثارگران در ابتدای کار از طریق آموزش قوانین و مقررات به جمعیت 15 هزار نفری معتمدین معین، سیستم ارجاع را به خوبی پیش ببرد.

حیات: تاکنون معاونت مددکاری و مشارکت های مردمی بنیاد شهید و امور ایثارگران گزارش عملکردی را به مردم و جامعه هدف ارائه کرده است؟

پاکدل: ما با هماهنگی روابط عمومی بنیاد شهید یک سری نشست‌های خبری را به صورت فصلی و با هدف اطلاع رسانی با نمایندگان رسانه برگزار می کنیم. همچنین با حضور در سفرهای استانی رئیس جمهور و رئیس بنیاد شهید و امور ایثاگران در استان ها و یا در ستاد مرکزی جلسات و دیدارهایی را را با هدف ارائه گزارش عملکرد، احصای مشکلات و مشورت گرفتن خصوصا در مورد قانون برنامه هفتم توسعه با تشکل ها و جامعه ایثارگری به صورت چهره به چهره داشتیم.

سال گذشته توانستیم با پایش ۱۵ هزار نفر از جانبازان دهک‌های پایین و والدین شهدایی که مستمری دریافت نمی کردند برای قریب به ۱۰ هزار نفر از واجدین این جمعیت شرایط را برای واریز مستمری و کمک معیشت و اقدام عملی انجام شود.

با توجه به افزایش سن والدین، همسران شهدا و جانبازان، طی دو سال گذشته توانستیم برای قریب به ۲۰ هزار نفر از مشمولین که حق پرستاری آنان در کمیسیون‌های پزشکی تایید شده است تعیین اعتبار نماییم و از همان محل افزایش اعتبارات بنیاد شهید و امور ایثارگران حق پرستاری این افراد پرداخت و گزارش آن خدمت جامعه ایثارگری تقدیم شد.

حیات: با توجه به اینکه مردمی بودن یکی از شعارهای دولت است. بنیاد شهید و امور ایثارگران در این راستا چه اقداماتی به منظور مردمی تر شدن امور انجام داده است؟

پاکدل: استفاده از ظرفیت تشکل‌های ایثارگری، معتمدین معین و استفاده از ظرفیت‌های گروه‌های جهادی با هدف ارائه خدمات فرهنگی و اجتماعی از جمله اقدامات بنیاد شهید و امور ایثارگران در مسیر مردمی تر شدن امور است.

در راستای حضور مسئولین در بین مردم ۵۸ میز خدمت در طول 93 روزی که در جریان سفرهای استانی بودیم، برگزار شده است که ۸۷ روز آن در روزهای جمعه و تعطیل صورت گرفته است.

با توجه به تحقق شعار دولت در کنار مردم و با مردم، ۳۱۳۸۶ دیدار چهره به چهره مدیران ستادی بنیاد شهید در استان ها با مردم انجام شده است.

خوشبختانه با برگزاری میزهای خدمت در استان ها نقش مهم بنیاد شهید و امور ایثاگران در تحقق شعار دولت مردمی نمایان گردید به نحوی که مشکلات جامعه ایثارگری احصا و بررسی شد.

در حقیقت از عمده ترین مشکلات گزارش شده در میزهای خدمت موضوع تبدیل وضعیت ایثارگران بود که به حمدالله حل و فصل شد. همچنین در همین جلسات موضوع بند ج ماده ۸۷ استخدام فرزندان شهدا و فرزندان جانبازان ۷۰ درصد نیز عملیاتی گردید.

حیات: برنامه های آتی معاونت مددکاری و مشارکت های مردمی بنیاد شهید و امور ایثارگران برای جامعه هدف چیست؟

پاکدل: ما به این نتیجه رسیدیم که بخش عمده‌ای از قوانین ما در دستگاه‌های اجرایی باید عملیاتی شود، لذا اداره کل امور مشاوران ایثارگران در بنیاد تشکیل و با هماهنگی سازمان اداری استخدامی یک شرح وظیفه ۱۴ گانه تدوین و به همه دستگاه‌ها ابلاغ شد.

از این رو هر ماه جلساتی با وزرا، روئسای دستکاه های ملی و استانداران با هدف حل و فصل مشکلات جامعه ایثارگری در بخش های دولتی برگزار می شود. همچنین در حوزه های دستگاه های غیر دولتی به دنبال آموزش و توانمندسازی تشکل ها هستیم تا بتوانیم از ظرفیتشان نهایت استفاده را ببریم.

در تلاشیم پس از کسب موفقیت های اولیه طرح مسجد محور و محله محور خانه‌های فرهنگی ایثار و شهادت را تا پایان سال جاری یا نهایتا سال آینده اجرایی و در محلات مختلف مستقر نماییم.

همچنین در راستای رفع مشکلات ایثارگران دو سند ارتقاء معیشت ایثارگران و سند جامعه مددکای ایثارگران در دست اقدام است. همچنین امیدواریم با اجرای طرح الکترونیکی تطبیق مصادیق، احراز ایثارگری، زمان رسیدگی و پاسخ به مطالبات ایثارگران به یک الی دو ماه کاهش یابد.

علاوه بر آن در نظر داریم مراکز مشاوره و مددکاری که مستقیماً تحت نظر خودمان می باشد از این پس توسط یکی از واحدهای بنیاد شهید و امور ایثارگران اداره شود و ما صرفا نقش نظارتی ایفا نماییم تا آن ها بتوانند از نیروهای متخصص بیشتری بهره بگیرند. چراکه در چنین حالتی از محدودیت های موجود در بخش دولتی برای استفاده از نخبگان حوزه مددکاری و مشاوره مواجه نخواهیم بودو این مراکز می توانند از نیروهای توانمند استفاده نمایند و خدمات بهتری ارائه نمایند.

خبرنگار: بهاره بهرامی