به گزارش خبرنگار اقتصادی حیات؛ تا پیش از انقلاب صنعتی، کره زمین می‌توانست خود را پابه‌پای مصرف انسان و نیازهایش بهبود دهد. آلودگی آب و محیط زیست زیاد نبود، گرمایش زمین سیر طبیعی خود را داشت، حیاط وحش متنوع‌تر و امن‌تر بود و انسان تهدید چندان بزرگی برای زمین به حساب نمی‌آمد.

اما انقلاب صنعتی همه چیز را تغییر دارد؛ صنایع شکل گرفتند و نیاز به انرژی سر به فلک گذاشت. انسان به جان زمین افتاد و هر چه از منابع آن می‌توانست، برداشت کرد.

علاوه بر استخراج بی‌رویه مواد معدنی دنیا انباشته از زباله شد. تولید و مصرف روزبه‌روز بیشتر و انسان حریص‌تر شد؛ تا جایی که دیگر زمین نتوانست خود را بهبود دهد و نفس‌هایش به شمارش افتاد. امروزه دیگر کمتر جایی را می‌توان پیدا کرد که ردی از آسیب انسان در خود نداشته باشد. جنگل‌زدایی‌های گسترده، برداشت بی‌رویه آب و پر شدن اقیانوس‌ها از زباله، تنها بخشی از زخم عمیقی است که بر پیکر زمین زده‌ایم.

نابودی زیست گاههای طبیعی در ایران نیز مانند سایر نقاط جهان شاید بخشی از همین خرابی ها باشد که حاصل و خروجی ندانم کاری انسانهای ناآگاه و بدون تفکر است. ایران ما هم به عنوان بخشی از این کره آبی‌رنگ، از این صدمات بی نصیب نبوده است. آلودگی شدید محیط زیست، انباشت زباله و رها کردن آنها در طبیعت، آتش‌سوزی جنگل‌ها و بحران بی‌آبی که زندگی همه ایرانیان را تهدید می‌کند، فقط بخشی از مشکلات ایجادشده است. کشور ما محیط زیست آسیب‌پذیری دارد و با توجه‌ به اینکه مساحت زیادی از آن را بیابان و کویر تشکیل می‌دهد، هر بحرانی یک ضربه جبران‌ناپذیر است.

با عملکرد بدون تفکر و سبک غلط ساکنان سیاره زمین، امروزه بیش از هر زمان دیگری به نابود کردن این سیاره نزدیک شده‌ایم؛ آن هم نه با سلاح‌ هسته‌ای، بلکه با عادات مصرف غلط روزانه، تولید بدون تفکر و بی‌رویه محصولات، و انباشت انبوهی از پسماند کالاها و ابزارهایی که شاید هنوز هم قابل استفاده باشند. اما به خاطر تنوع‌طلبی و مصرف‌گرایی برخی، زمین به قبرستان کالاهای دست دومی تبدیل شده که حاصل آن به شماره افتادن نفس‌های این کره خاکی است.

روزانه میلیاردها کالا و محصول در تمامی کشورهای جهان تولید می شود که بسیاری از آنها برای سیاره زمین و ساکنان آن حاصلی جز ضرر و زیان نداشته و صرفا با مصرف بیش از اندازه منابع حیاتی، از جمله آب و برق و تولید انبوهی از زباله، قبرستانی از لوازم دست دو را به ساکنان این سیاره تحمیل می‌کند.

بر اساس گزارشی که در مجله علمی Nature منتشر شد، به خاطر مصرف گرایی مردم در سراسر جهان و تولید بی رویه برخی کالاها مانند لوازم خانگی، سالانه ۱۱ میلیون تن پلاستیک به اقیانوس‌ها سرازیر شده و حیات و زیستگاه‌های جانداران اقیانوس را با خطرات عدیده‌ای روبرو کرده است.

با استناد به این تحقیق این تحقیق، اگر اقدامی در این راستا انجام نشود، این میزان زباله تا سال ۲۰۴۰ به ۲۹ میلیون تن در سال خواهد رسید.

با در نظر گرفتن اینکه سیاره زمین فقط مخصوص زندگی و حیات انسانها نیست و سایر جانداران نیز حق زیستی سالم و ایمن در این خاک را دارند و با کمی تفکر در خصوص سالم و زنده نگاه داشتن سیاره زمین، حداقل برای ایجاد امکان ادامه زندگی خودمان، شاید وقت آن باشد که انسانها با تاملی بیشتر همزمان با فراهم کردن وسایل رفاه و آسایش خویش، از زمین و دیگر ساکنان آن نیز مراقبت و محافظت کنند.

این روزها هر لحظه جهان به سمتی می‌رود که راهکارهای جدیدتری برای حفاظت از محیط زیست از طرف  کارشناسان و افراد آگاهی که دغدغه حفظ سیاره زمین را دارند ارائه می‌شود، که یکی از این راهکارها شاید بتواند تولید کمتر محصولات تجدید ناپذیر و جایگزین کردن استفاده از کالاهای دست دوم مانند مبل، یخچال، خودرو و.. به جای تولید یا خرید وسایل نو باشد. اگر بتوانیم موضوع استفاده از کالای دست دوم را به جای کالای نو ترویج کنیم قدم مهمی برای کمک به حفظ زمین برداشته ایم.

شاید وقت آن رسیده است که با تلنگری به خود و دیگر انسانها یادآور شویم که عطش و تقاضای ما برای به دست آوردن رفاه بیشتر با چشمان بسته، در نهایت نابودی زمین را به همراه داشته و نقاط گسترده‌تری از این سیاره را که سالیان سال با سخاوت و محبت، پذیرای ساکنان خود بوده، دچار تخریب و آسیب‌های جبران ناپذیر خواهد کرد.

در ادامه این سوال در ذهن هر انسان آگاهی متبادر می شود که آیا واقعا نیازی به این همه خرید و مصرف داریم؟ آیا خرید کالای دست دوم نیازهای ما را برطرف نمی‌کند؟ آیا زمان آن نرسیده که قدمی برای کم کردن فشار بر منابع زمین و کند کردن روند نابودی آن برداریم؟ آن هم با استفاده دوباره از هرچیزی که امکان مصرف دارد؟

لازم است بدانیم که برای تهیه بسیاری از وسایل، میزان زیادی از انرژی چه به صورت سوخت های فسیلی و چه به صورتهای دیگر، مانند انرژی برق مصرف می‌شود و مجبور می‌شویم با سوزاندن سوختهای فسیلی به گرم شدن زمین و تغییر اقلیم کمک کنیم.

متأسفانه در نقطه بدون بازگشت، برای جبران صد درصد آسیب‌های وارد شده به سیاره زمین هستیم. اما چاره چیست؟ شاید تا حدودی نجات زمین و ایران نیز در گرو مصرف مجدد؛ یا به عبارت بهتر، استفاده از کالا و لوازم کارکرده‌ای که هنوز قابلیت مصرف را داشته و مانع تحمیل زباله، آلودگی و آسیب بیشتر به زمین و ساکنان آن خواهند بود، باشد.

گزارش: معصومه غفاری