به گزارش خبرنگار اقتصادی حیات؛ مرگ تدریجی دریاچه‌ها و تالاب‌های ایران و محو شدن آنها از روی نقشه و قرار گرفتن دریاچه ارومیه به عنوان بزرگترین دریاچه موجود در شمال غربی ایران که در معرض نابودی قرار دارد، زنگ خطر مرگ و خاموشی این دریاچه را به صدا در آورده و به جد نیاز توجه ویژه از سوی مسئولین امر برای احیا این دریاچه می‌باشد.

تازه‌ترین آمارهای منتشر شده درباره وضعیت تالاب‌ های کشور نگران‌کننده‌تر از حد تصور بوده و حضور 9 تالاب ایران در لیست سیاه کنوانسیون حفاظت از تالاب‌ها، تغییر کاربری تالاب‌ها و در نهایت کسب بدترین نمره در کنواسیونی که 52 سال پیش به پیشنهاد ایران و در شهر رامسر به تصویب رسید، نشان از وخیم بودن وضغیت حیات آنها دارد.

در ادامه شدت بحران خشکسالی دریاچه و تالابهای کشور به قدری گسترده است که نمایندگان مردم در مجلس شورای اسلامی، آثار مخرب زیست‌محیطی، وقوع طوفان‌های نمکی، گردوغبار و از بین رفتن کشاورزی را از مهم‌ترین علل خشک شدن دریاچه‌ها و تالابهای کشور، از جمله دریاچه ارومیه می‌دانند. ساخت ۳۵ سد روی ۲۱ رودخانه منهی به دریاچه ارومیه را می‌توان از مهم‌ترین دلایل خشک شدن این دریاچه دانست.

براساس آخرین اخبار به نظر می‌رسد زرینه‌رود نیز به عنوان یک منبع مهم و قابل اطمینان توانایی خود را جهت تأمین آب دریاچه ارومیه از دست‌ داده است.

متاسفانه دریاچه بختگان، واقع در استان فارس نیز اکنون در حال خشکی کامل است. استفاده‌های متعدد در بالادست تالاب برای تامین آب آشامیدنی شیراز و روستاهای اطراف آن و همچنین  بهرهوری از آب این دریاچه با هدف تامین آب اراضی کشاورزی و صنعت، از مهم‌ترین دلایل خشک‌سالی این دریاچه به شمار می‌رود.  لازم به ذکر است که منشأ دریاچه بختگان رودخانه «سیوند» است که با احداث سدی به روی این رودخانه حیات دریاچه بختگان را به‌طور جدی تحت تاثیر قرار داد. 

در ادامه دریاچه پریشان نیز که از نظر جغرافیایی در ۱۲ کیلومتری جنوب شرقی کازرون قرار دارد، در نهایت تاسف به دنبال بارش اندک و عدم مدیریت درست منابع آبی و مصرف ناهنجار و بی‌رویه آب، سوزاندن بخش بزرگی از نیزارهای اطراف آن به بهانه عملیات راه‌سازی و ایجاد سد، خشک شد و نهایتا در سال ۱۳۹۰ بیش از ۹۰ درصد از توان انباشت آب خود را از دست داد و در نهایت حیرت بدون توجه ویژه از سوی مسئولین امر خشک شده و حیات خود را از دست داد.

همچنین با نگاهی به تالاب انزلی باید گفت که 27 رودخانه مهم استان گیلان به این تالاب سرازیر می‌شوند. تالاب انزلی به مساحت ۲۰۰ کیلومتر مربع، همچون تصفیه‌خانه ای برای آب دریای خزر عمل کرده و این رودها با آب شیرین خود سدی در برابر آب‌ شور دریای خزر به وجود آورده‌اند. از طرف دیگر این تالاب با بیش از ۱۰۰ گونه پرنده، ۵۰ گونه ماهی، صدها گونه موجودات گیاهی، جانوری و میکروسکوپی و ده‌ها گونه گیاهی که در دل خود جای‌داده است، اکوسیستم کم‌نظیری به‌حساب می‌آید.

متأسفانه این تالاب نیز مانند خیلی دیگر از پدیده‌های طبیعی کشورمان در خطر جدی است. ساختن استخر پرورش ماهی در پیرامون تالاب و تغییر ویژگی فیزیکی و شیمیایی آب، بی‌توجهی به ظرفیت تالاب در پذیرش گردشگری هم‌زمان، افزایش میزان فلزات سنگین و بخصوص سرب در آب و رسوبات تالاب، پمپاژ آب به بالادست تالاب به‌منظور آبیاری اراضی کشاورزی، احـــداث کــومه‌های شکار، تجمع مقادیر زیادی از زباله‌های غیرقابل تجزیه در تالاب که از طریق رودخانه‌های منتهی به تالاب و بازدیدکنندگان از تالاب وارد آن می‌شود، نبود لایروبی لازم و نیز رهاسازی فاضلاب‌های صنعتی، خانگی و بیمارستانی چند شهرستان استان گیلان به تالاب انزلی و غیره منجر به تخریب بخش‌های بزرگی از تالاب و برهم خوردن تعادل اکوسیستمی آن شده است.

 براین اساس بودجه تخصیص‌یافته دولت به مهم‌ترین سازمان متولی محیط‌زیست یعنی سازمان حفاظت محیط‌زیست، یکی از مهم‌ترین نشانه‌های رویکرد دولت به محیط‌زیست و اهمیت آن برای دولت است؛ چرا که با پیچیدگی‌های مربوط به مدیریت محیط‌زیست و با توجه به مسائل عدیده و بعضا نوظهوری که در زمینه آلودگی‌های زیست‌محیطی وجود دارد و در نتیجه لزوم تجهیز دستگاه‌های محیط‌زیستی به سامانه‌های به‌روز دنیا و بهره‌وری از فناوری‌های نوین، میزان صرف هزینه در حوزه محیط‌زیست یکی از مهم‌ترین نشانه‌های مدیریتی در این خصوص است. مطابق لایحه بودجه ۱۴۰۲ سهم محیط‌زیست از بودجه برابر با ۳،۷۱۳میلیارد تومان خواهد بود که نسبت به سال‌جاری بیش از ۱،۵۰۰میلیارد تومان افزایش داشته است.

در پایان هرچند افزایش ۷۲درصدی بودجه در حوزه محیط زیست شاید در نگاه اول مطلوب به نظر برسد؛ اما با توجه به سهم پایین بودجه مذکور و گستردگی مسائل و مشکلات محیط ‌زیستی و تورم بالا و تغییرات شدید نرخ ارز، نمی‌توان میان این بودجه با نیازها و مسائل عدیده محیط‌زیستی کشور تناسبی برقرار کرد.

گزارش: معصومه غفاری