به گزارش خبرنگار اقتصادی حیات؛ دریاچهٔ ارومیه با نام ترکی آذربایجانی «اورمو گولو» و با نام پیشین دریاچهٔ رضاییه، دریاچه شوری است در شمال غربی ایران، که براساس تقسیمات کشوری، میان دو استان آذربایجان غربی و استان آذربایجان شرقی قرار گرفته‌است.
بررسی نوسانات سطح آب دریاچه‌ها به لحاظ اهمیت، ماهیت و موقعیت این مجموعه‌های آبی در سالهای اخیر اهمیت ویژه‌ای را در کشور به خود اختصاص داده است، چرا که این دریاچه، بزرگ‌ترین دریاچه داخلی ایران بوده و مساحت آن در سال 1377 در حدود شش هزار کیلومتر مربع برآورد شده و در ردیف بیست و پنجمین دریاچه بزرگ دنیا از نظر مساحت قرار می‌گیرد. همچنین این دریاچه، بزرگ‌ترین دریاچهٔ داخلی کشور، بزرگ‌ترین دریاچه آب شور در خاورمیانه، و ششمین دریاچهٔ بزرگ آب شور دنیا است.
براساس این گزارش دریاچه ارومیه از اواسط دهه 80 شمسی شروع به خشک شدن کرده و امروزه در خطر خشک شدن کامل قرار دارد و در تازه‌ترین فیلمی که از منظر فضا توسط یک فضانورد روس از این دریاچه ثبت شده است، به وضوح می‌توان میزان خشک شدن آن را مشاهده کرد.
متاسفانه این دریاچه، در سالهای اخیر با مشکل کاهش سطح آب و خشکسالی روبرو شده که در نتیجه آن سال جاری بدلیل عدم تخصیص حق آبه دریاچه از سدهای حوضه آبریز دریاچه ارومیه و عدم تکمیل تونل انتقال آب به دریاچه، بیش از 95 درصد از آن بطور کامل خشک شده است.
در جدیدترین فیلم منتشر شده از یک فضانورد روس، از دریاچه ارومیه، خشکی این دریاچه به وضوح قابل مشاهده بوده و ظاهر آن با دریاچه نمکی «وان» ترکیه که آن هم در فیلم منتشر شده از فضانورد روس قابل مشاهده است، بسیار متفاوت به مظر می رسد.
بر اساس آخرین اخبار در سال 1398 در پی جاری شدن سیلاب، خبر پُر آب شدن دریاچه ارومیه منتشر شد، این در حالی است که تصاویر سازمان فضایی ایران در آن زمان نشان داد که تنها بخشی از این دریاچه از آب ناشی از جاری شدن سیل پر شده است.
متاسفانه ترکیبی از خشکسالی و افزایش انحراف آب برای مصارف کشاورزی در حوضه آبخیز این دریاچه، عامل کاهش چشمگیر مساحت آن در سالهای اخیر شده و همچنین ساخت سد روی رودخانه‌های منتهی به آن و خشک آب‌های زیرزمینی این منطقه، سبب شده است تا مساحت دریاچه ارومیه به مرور زمان به شکل چشم‌گیری کوچکتر شود.
به نظر می رسد که برای احیای کامل این دریاچه، باید با یک برنامه مدیریت جامع آب، تمام عناصر از سوی مسئولین امر در نظر گرفته شده و تعادل در تقاضای آبیاری، حفظ اکوسیستم، تأثیرات اجتماعی و انسانی و کیفیت آب و همچنین عملکرد سیاسی و ملی و منطقه‌ای مد نظر قرار گرفته شود. چرا که برای پیشگیری از وقوع یک فاجعه زیست محیطی، این دریاچه به آب بیشتری نیاز دارد.
در پایان لازم به ذکر است که یکی از ویژگی‌ها و موضوعات 12 گانه‌ای که در لایحه بودجه 1402 از سوی مجلس شورای اسلامی مورد اهمیت ویژه قرارگرفت، محیط زیست است که متاسفانه با توجه به مشکلات عدیده کشور در حوزه محیط زیست از جمله ضرورت نیاز احیا دریاچه ارومیه، سهم محیط زیست حدود 0.2 درصد از بودجه کل کشور است و این اعتبارات در سه بخش هزینه‌ای ، تملک دارایی و احکام و تبصره ها قابل بررسی هستند .
گزارش: معصومه غفاری
