به گزارش گروه وبگردی حیات؛ با توجه به افزایش پیشرفت های فناوری های فضایی و انجام ماموریت های متعدد طی سال های اخیر که طی آن فضانوردان برای بازه های طولانی در مدار زمین مستقر می شوند، نگرانی هایی در رابطه با این ماموریت ها و تاثیرات آن بر سلامت فضانوردان به وجود آمده است.

برای انجام این مطالعه، محققان اسکن مغزی 30 فضانورد را قبل و بعد از ماموریت های فضایی بررسی کردند. این تصاویر شامل ماموریت هایی بود که فضانوردان طی آن دو هفته، شش ماه و یک سال کامل را در فضا سپری کرده بودند. هشت نفر از این فضانوردان در کوتاه ترین ماموریت ها، چهار نفر در طولانی ترین ماموریت ها و 18 نفر باقی مانده به مدت شش ماه در فضا به سر برده بودند.

راشل سیدلر، نویسنده ارشد این مطالعه و استاد فیزیولوژی کاربردی و حرکت شناسی در دانشگاه فلوریدا در این رابطه می گوید: ما دریافتیم که هر چه افراد زمان بیشتری را در فضا می گذرانند، بطن های آنها بزرگتر می شود. بسیاری از فضانوردان بیش از یک بار به فضا سفر می کنند و مطالعه ما نشان می دهد که حدود سه سال بین پروازها طول می کشد تا بطن ها به طور کامل بهبود یابند.

بطن ها حفره هایی در مغز هستند که با مایع مغزی نخاعی پر شده اند. این حفره ها وظیفه محافظت، تغذیه و حذف مواد زائد از مغز را بر عهده دارند. در حالی که روی سطح زمین مایعات معمولاً در سراسر بدن توزیع می شوند، در شرایط نبود جاذبه و فضای بدون گرانش، مایع به سمت بالا حرکت می کند. محققان توضیح دادند: این شرایط مغز را در داخل جمجمه بالاتر برده و باعث انبساط بطن ها می شود.

دکتر سیدلر، که همچنین یکی از اعضای مؤسسه بیماری‌های عصبی نورمن فیکسل در UF Health است، در ادامه توضیحاتش گفت: این انبساط بطنی پایدارترین تغییری است که در نتیجه پرواز فضایی در مغز مشاهده می ‌شود.

ما هنوز به طور قطع نمی دانیم که پیامد بلند مدت این امر بر سلامت و الگوی رفتاری فضانوردان چیست، بنابراین به نظر می رسد که در نظر داشتن زمان سه ساله بازیابی مغز ایده خوبی باشد. بزرگترین جهش زمانی رخ می دهد که شما از دو هفته تا شش ماه در فضا مستقر باشید. بررسی ها نشان می دهد در ماموریت های کوتاه و پس از دو هفته تقریبا هیچ تغییر قابل اندازه گیری در حجم بطن ها وجود ندارد. خوشبختانه به نظر می رسد سطح انبساط بطنی بعد از شش ماه کاهش می یابد.

گفتنی است دکتر سیدلر پیشنهاد کرد که این مطالعه می تواند بر تصمیم گیری های آینده در مورد سفر خدمه و برنامه ریزی ماموریت تأثیر بگذارد.
بودجه این تحقیق را سازمان ملی هوانوردی و فضایی (ناسا) تامین کرده و شرح کامل این یافته ها به صورت برخط در آخرین شماره مجله تخصصی Scientific Reports منتشر شده است.

اقامت طولانی در فضا ساختار مغز را تغییر می دهد
به گفته محققان، در مغز فضانوردانی که در ایستگاه فضایی بین‌المللی حضور داشته‌اند، تغییراتی دیده شده است. طبق گزارش‌های منتشر شده، حجم بخش‌هایی از مغز آن‌ها که «فضای اطراف رگ‌ها» نامیده می‌شود، گسترش می یابد.
به گفته محققان، در مغز فضانوردانی که در ایستگاه فضایی بین‌المللی حضور داشته‌اند، تغییراتی دیده شده است. طبق گزارش‌های منتشر شده، حجم بخش‌هایی از مغز آن‌ها که «فضای اطراف رگ‌ها» نامیده می‌شود، گسترش پیدا کرده است. البته این موضوع فقط در فضانوردانی دیده شده که برای اولین بار به فضا می‌روند و به نوعی سازگاری انسان‌ها با فضا در بلندمدت را نشان می‌دهد.
محققان در مطالعه جدید خود قصد داشتند «نحوه تغییر فضای اطراف رگ‌های خونی مغز» که پر از مایع است را در بین 15 فضانورد بررسی کنند. آن‌ها ابتدا با استفاده از MRI مغز فضانوردان را پیش از سفر خود به فضا مشاهده کردند. سپس پس از حضور چندین ماهه در ایستگاه فضایی، محققان هنگام بازگشت فضانوردان به زمین، در فاصله‌های زمانی یک ماهه، دو ماهه و شش ماهه دوباره مغز آن‌ها را مورد بررسی قرار دادند.

مغز فضانوردان
نتیجه مهم پژوهش این بود که این بخش‌ها در فضانوردانی که برای اولین بار به ایستگاه فضایی سفر کرده بودند، بزرگتر شده‌ است. البته این موضوع برای فضانوردانی که قبلا به فضا رفته بودند، صدق نمی‌کند. «خوان پیانتینو»، محقق اصلی این مطالعه توضیح می‌دهد که این یافته‌ها نشان می‌دهد فضانوردان ممکن است به مرور زمان با فضا سازگار شوند. او در بیانیه خود گفت: «فضانوردان باتجربه ممکن است به نوعی هم‌ایستایی رسیده باشند.»

دلیل تغییر مغز فضانوردان
هرچند تغییر در ساختار مغز ممکن است برای بسیاری از افراد خطرناک به نظر برسد، اما محققان به مشکل در تعادل یا حافظه بصری فضانوردان هیچ اشاره‌ای نکرده‌اند. همچنین گفته می‌شود که این تغییر احتمالا به دلیل عدم وجود جاذبه باشد. در واقع هنگامی که فضانوردان در ایستگاه فضایی حضور دارند، مایعات بدن آن‌ها به سمت قسمت‌های بالایی حرکت می‌کنند.

آژانس‌های فضایی همیشه توجه زیادی به نحوه تغییر بدن انسان در فضا داشته‌اند و یکی از نگرانی‌های اصلی آن‌ها محسوب می‌شود. تاکنون هم تغییرات ساختاری قابل توجهی در مغز فضانوردان گزارش شده بود، اما مطالعه جدید می‌تواند برای مردم روی کره زمین نیز مفید باشد.

به گفته پیانتینو، این مطالعه نه تنها برای درک تغییرات اساسی مغز در طول حضور در فضا انجام شده، بلکه کمک زیادی به افرادی خواهد کرد که روی زمین از بیماری‌هایی رنج می‌برند که بر گردش مایع مغزی نخاعی آن‌ها تاثیر می‌گذارد.