به گزارش خبرنگار اقتصادی حیات؛ «ارز مبادلهای»، ارزی است که از طرف دولت و در مکانی به نام مرکز مبادلات ارزی ارائه میشود. این ارز در مقابل مفهوم «ارز آزاد» که قیمت آن در بازار آزاد و با توجه شرایط اقتصادی و عرضه و تقاضا در بازار ارز تعیین میشود، قرار دارد. ارز آزاد توسط صرافیها و دلالان ارز به متقاضیان عرضه میشود.
ارز مبادلهای به دلیل بالا رفتن ارزش ارز توسط دولت ایجاد شده تا بار مالی که بر دوش دولت است، کاهش یابد. این ارز که قیمت کمتری دارد، به صورت محدودتر، کنترل شده و با شرایط خاص، از سوی دولت به کالاهای خاصی اختصاص داده میشود.
نحوه محاسبه ارز مبادلهای توسط بانک مرکزی به اینگونه است که این بانک سبدی از ارزهای معامله شده در صرافیهای مجاز را در نظر می گیرد و سپس بر اساس نرخ اولیه بدست آمده از این معاملات و پس از کسر کارمزد و دو درصد از این نرخ، نرخ ارز غیر مرجع (مبادلهای) را مشخص میکند.
براین اساس برای تحقق شعار سال در مرحله نخست باید اقدامات منجر به رشد تولید و مهار تورم احصا شود، این در حالی است که از اسفند سال گذشته و فروردین سال جاری، تولیدکنندگان به شدت در تامین مواد اولیه، به دلیل تامین ارز با مشکل روبرو هستند.
در ادامه با توجه به اینکه تقاضاهای واقعی، بیش از نیاز واقعی، تخصیص ارز، توسط وزارتخانهها تایید میشود، این امر موجب ایجاد صفهای طولانی برای تهیه ارز شده و زمینهساز آسیب و ضرر و زیان به تولیدکنندگان شده است.
به گفته رئیس کمیسیون صنایع و معادن مجلس، 5 درصد از سرمایه کسی که ثبت سفارش می کند، مسدود میشود، در حالی که مسئولان بانک مرکزی نمیتوانند ارز وی را تامین کنند، فرد به بازار مبادلهای معرفی میشود اما در این بازار به دلیل تقاضای زیاد، فروشندههای ارز انتخاب میکنند که به چه کسی ارز خود را بفروشند و خریدار نمیداند ارز مورد نیازش چه زمانی تامین میشود.
براساس این گزارش، سال گذشته ارز 4200 تومانی، ارزهای 28500 تومانی و مبادلهای و بازار آزاد وجود داشت. این سیاست باعث شد تا تقاضاهای واقعی و غیرواقعی افزایش یابد.
در پایان گفتنی است که تقریباً اکثر افرادی که برای تامین ارز به سامانه ارز مبادلهای مراجعه میکنند نمیتوانند با نرخ اعلامی ارز دریافت کنند و در پشت صحنه مابهالتفاوت را با قیمت بازار یا هر قیمت دیگر از آنها دریافت میکنند و افراد معدودی با همان نرخ ارز مبادلهای میتوانند ارز را تامین کنند، این مسئله نشاندهنده عدم تسلط بانک مرکزی بر بازار است.
گزارش: معصومه غفاری
نظر شما