حیات

عذرخواهی رجب طیب اردوغان نخست وزیر ترکیه از کشتار کردهای علوی سوریه در دهه 1930 با مخالفت برخی شخصیت ها و مقام های سیاسی ترکیه روبه رو شده و در باره انگیزه ها از طرح این موضوع بحث های زیادی به راه افتاده است.به گزارش حیات ، "رجب طیب اردوغان"، نخست وزیر ترکیه به نام این کشور از کردهای علوی استان "تونجعلی" - که در آن زمان "درسیم" نام داشت- به علت کشتار و تبعیدشان در دهه 1930 عذرخواهی کرد و از حزب جمهوری خواه که تنها حزب حاکم ترکیه در آن زمان بود؛ خواست تا به پرونده تاریخی خود در این خصوص رسیدگی کند. حادثه تونجعلی یا درسیم در حد فاصل سال های 1930 تا 1936 و به روایت دیگری تا 1939 اتفاق افتاد که بر اساس آن حزب جمهوری خلق ترکیه به رهبری آتاتورک به بهانه شورش و مخالفت کردهای علوی با حزب حاکم آن زمان به منطقه درسیم حمله کرد. در این حمله شمار زیادی از کردهای علوی کشته شدند. آمارهای متفاوتی از تعداد کشته شدگان درسیم ذکر شده است، اما بر اساس برخی از اسناد رسمی ترکیه نزدیک به 14 هزار نفر از کردهای علوی با بمباران هوایی و استفاده از گازهای سمی کشته و 13 هزار نفر نیز تبعید شدند. رجب طیب اردوغان در اظهارات خود اعلام کرد؛ در زمان وقوع این کشتار از پیش برنامه ریزی شده، حزب حاکم بر ترکیه، حزب جمهوری خواه خلق بود و در حال حاضر نیز مسوولان این حزب باید از کردهای تونجعلی عذرخواهی کنند. در باره انگیزه های نخست وزیر ترکیه از این اقدام در شرایط کنونی منطقه و داخلی ترکیه گمانه های مختلفی مطرح شده است. واکنش به اقدام سوریه و ترس از همکاری این کشور با پ.ک.ک که البته دلایل روشنی برای آن اقامه نشده است تا یک جدال سیاسی با حزب رقیب خلق که مسبب کشتار کردهای علوی شناخته می شود، را محافل سیاسی بیشتر مورد توجه قرار داده اند. اظهارات نخست وزیر ترکیه واکنش تند برخی مقام ها و شخصیت های سیاسی ترکیه و نیز گروهک پ. ک. ک را در بر داشت. بر این اساس؛ طرح رسیدگی به پرونده کشتار کردهای علوی سبب شد تا برخی از اعضای حزب خلق ترکیه، بازخوانی پرونده های دیگری در تاریخ ترکیه نظیر مرگ مشکوک "تورگوت اوزال" رییس جمهور هشتم ترکیه، بررسی وقایع دوران "نجم الدین اربکان" و چند موضوع دیگر را خواستار شوند. همچنین برخی تحلیلگران سیاسی نیز سخنان وی را در جهت تمایل دولت ترکیه به کاهش اختلاف ها با پ. ک. ک ارزیابی کردند. **تلاش ترکیه برای کاهش تنش با کردها --------------------------------------------- بر اساس برخی گزارش ها عذرخواهی اردوغان در حالی بود که پیش از آن برخی از مطبوعات ترکیه از احداث اردوگاه نظامی از سوی سوریه برای اعضای حزب کارگران کردستان(پ. ک. ک) در منطقه "راس العین" در نزدیکی مرز این کشور با سوریه خبر داده بودند. موضع گیری ترکیه در قبال حوادث سوریه و حمایت سیاسی، نظامی و مالی ترکیه از اپوزیسیون دولت سوریه از یک سو و افزایش تنش میان ترکیه و پ. ک. ک از سوی دیگر سبب شده است تا تحلیلگران سیاسی در اظهارات خود بیم دولت ترکیه از حمایت ضمنی سوریه از پ. ک. ک را مطرح کنند و عذرخواهی اردوغان را تلاشی در جهت نزدیکی و از بین بردن اختلاف های خود با کردها قلمداد کنند. *واکنش احزاب و شخصیت های سیاسی ترکیه ----------------------------------------------------- خبرگزاری بین المللی کردپرس از بحران سیاسی پرونده تاریخی کشتار کردهای علوی در ترکیه خبر داد. کردپرس به نقل از روزنامه "بوگون" ترکیه نوشت: "حسین آیگون" نماینده درسیم در مجلس ملی ترکیه و عضو حزب جمهوری خلق این کشور بازگشایی پرونده کشتار کردهای درسیم را بحران جدیدی برای ترکیه تلقی کرد. پیش از عذرخواهی اردوغان از کردهای علوی، "کمال قلیچدار اوغلو" رهبر حزب جمهوری خلق تلاش های گسترده ای برای طرح این موضوع در نشست های حزبی صورت داده بود، اما به نوشته کردپرس گفته های حسین آیگون سبب شد تا فعالان سیاسی حزب عدالت و توسعه از آن به عنوان ابزار مهمی برای حمله به کلچدار بهره بگیرند. کمال قلیچدار اوغلو نیز در واکنش به گفته های اردوغان اعلام کرد که عذرخواهی وی کافی نیست. وی از اردوغان خواست تا آرشیوهای موجود در این خصوص را به نمایش عموم گذارد. قلچداراوغلو در ادامه اظهار داشت: صمیمیت در اعضای حزب حاکم " عدالت و توسعه" و در راس آن " رجب طیب اردوغان" مشاهده نمی شود پیش از این طرحی را به مجلس ارایه کرده بودیم که دولت اسناد آرشیوی در خصوص وقایع درسیم را منتشر کند که حزب حاکم مخالفت خود را در این خصوص اعلام کرد. "بلنچ آرین"، معاون نخست وزیر ترکیه نیز در واکنش به پرونده کشتار کردهای علوی خواستار شناسایی مقصران حقیقی و انجام تحقیقات ویژه برای این پرونده شد. حزب حرکت ملی ترکیه نیز در واکنش به اظهارات اردوغان اعلام کرد که اردوغان حق ندارد به عنوان نخست وزیر عذرخواهی کند، وی باید به عنوان شخص حقیقی عذرخواهی کند و آن هم تنها در شرایطی که مسوول مستقیم ایشان باشند. "صباحت آک کیراز" نماینده مردم استانبول در مجلس ملی ترکیه و از اعضای حزب جمهوری خلق که خود نیز از کردتباران علوی است، گفت: اگر اردوغان خواهان رسیدگی به این پرونده است، چرا تاکنون از هیچ یک از علوی ها دارای پست های اداری و سیاسی نبوده اند؟ سخنان اردوغان تلاش برای تبلیغ سیاسی است چرا که در این صورت باید به کشتارهای دیگری که در پرونده تاریخی ترکیه وجود دارد نیز رسیدگی شود. مظفر دگر" رییس شاخه استان کردنشین دیاربکر حزب جمهوری خواه خلق ترکیه، همانند نخست وزیر این کشور به خاطر کشتار کردهای علوی "درسیم" در دهه 1940 عذرخواهی کرد و همین امر سبب شد که از سمتش کنار گذاشته شود. به نوشته رسانه های خبری ترکیه ، "دگر" گفت: زمانی که عذرخواهی اردوغان را از کشتار کردهای علوی درسیم در شبکه های تلویزیونی مشاهده کردم، متاثر شدم چرا که حزب جمهوری خواه خلق مرتکب این کشتار شده چرا باید فرد دیگری عذرخواهی کند، ما باید این حقیقت و خطای خود را بپذیریم. من به همین خاطر از حادثه درسیم عذرخواهی می کنم. با توجه به موضع گیری های یاد شده از سوی برخی مقام های ترک، تحلیلگران سیاسی ترکیه معتقدند که بررسی پرونده کردهای علوی می تواند سبب کاهش محبوبیت و نفوذ حزب جمهوری خلق ترکیه شود و نیز در مقابل به سود حزب عدالت و توسعه منجر شود. روزنامه زمان چاپ ترکیه نیز بررسی پرونده تاریخی کشتار کردهای علوی درسیم تبدیل به موضوع داغی برای مناظرات سیاسی دو حزب عدالت و توسعه و جمهوری خلق شده است. *واکنش گروه پ. ک. ک به اظهارات اردوغان ----------------------------------------------------- به گزارش خبرگزاری کردپرس رهبر گروهک "KCK" که شاخه شهری پ. ک. ک است، در واکنش به سخنان رجب طیب اردوغان، آن را نمایشی خواند و هدف وی از طرح این موضوع را تبلیغاتی عنوان کرد. بر اساس بیانیه منتشر شده از سوی این گروه هدف اصلی اردوغان از عذرخواهی جلب حمایت کردها بیان شده است که سبب می شود رفتار غیر دموکراتیک دولت این کشور را از نظر پنهان کند. افزایش تنش میان ترکیه و پ. ک. ک در حالی است که طی روزهای اخیر دستگاه قضایی ترکیه تعدادی از هواداران پ. ک. ک را دستگیر کرده است.