به گزارش حیات، اربعین حسینی(ع)، بزرگ‌ترین اجتماع مذهبی جهان، هرساله با حضور میلیون‌ها عاشق دلداده حضرت اباعبدالحسین سیدالشهداء(ع) به صحنه‌ای بی‌بدیل از ایمان، عشق و همبستگی اجتماعی تبدیل می‌شود؛ صحنه‌ای که نه‌تنها هویت دینی شیعیان، بلکه ظرفیت‌های تمدنی، فرهنگی و حتی اقتصادی جمهوری اسلامی ایران را به نمایش می‌گذارد، در این میان، استان کرمانشاه به‌واسطه قرار گرفتن در مسیر زائران و برخورداری از مرز خسروی، یکی از مهم‌ترین کانون‌های عبور و مرور عاشقان اباعبدالله الحسین(ع) به‌شمار می‌آید، مرزی که طی سال‌های اخیر، با وجود همه دشواری‌ها و کمبودها، به‌تدریج جایگاه خود را میان زائران یافته و امروز به یکی از پرترددترین گذرگاه‌های اربعین تبدیل شده است.
آمارهای رسمی نشان می‌دهد که تنها تا نیمه مردادماه امسال، تردد زائران از مرز خسروی از مرز یک میلیون نفر گذشته و رشدی چشمگیر نسبت به سال گذشته داشته است؛ رشدی که هم بیانگر عطش معنوی مردم برای حضور در این آیین جهانی است و هم گویای توسعه زیرساخت‌ها و تلاش‌های شبانه‌روزی مسئولان برای میزبانی شایسته از زائران. اگر در سال‌های نه‌چندان دور، بسیاری از زائران به‌دلیل ضعف در حمل‌ونقل عمومی یا کمبود امکانات رفاهی ترجیح می‌دادند مسیرهای دیگری را انتخاب کنند، امروز با تجهیز پایانه‌ها، افزایش ظرفیت حمل‌ونقل، توسعه جاده‌ها و ارتقای امکانات رفاهی و خدماتی، مرز خسروی به مقصد نخستین هزاران زائر بدل شده است.
این تحول بزرگ، تنها به بعد معنوی سفر اربعین محدود نمی‌شود، بلکه آثار اجتماعی و اقتصادی آن نیز در استان کرمانشاه مشهود است. ایجاد بازارچه‌های محلی، رونق صنایع دستی، توسعه زیرساخت‌های شهری و بین‌راهی، احداث و بازسازی صدها کیلومتر راه و حتی تجهیز سردخانه‌ها و انبارهای مرزی، تنها بخشی از دستاوردهایی است که به‌برکت این رویداد عظیم رقم خورده است. اربعین، در واقع به موتور محرک توسعه استان کرمانشاه بدل شده و نشان داده است که پیوند میان معنویت و مدیریت جهادی، چگونه می‌تواند چهره یک منطقه را دگرگون کند.
در این گفت‌وگو، سراغ جزئیات این تحولات رفته‌ایم؛ از افزایش بی‌سابقه ورود و خروج زائران در مرز خسروی و برنامه‌ریزی‌های دقیق برای روان‌سازی تردد گرفته تا توسعه زیرساخت‌های عمرانی و اقتصادی، بهبود شرایط رفاهی زائران، نقش استاندار کرمانشاه در پیگیری مستمر امور و چشم‌انداز روشن اربعین سال آینده و تلاش‌هایی آغاز شده است تا میزبانی شایسته از زائران اربعین بعدی، بی‌وقفه ادامه پیدا کند.
تسنیم: با توجه به افزایش قابل توجه ورود زائران به کشور از مرز خسروی نسبت به سال گذشته، دلایل این رشد چشمگیر چیست و آمار کلی تردد در این مرز به چه‌میزان رسیده است؟
پورهاشمی: تا روز گذشته، آمار کلی تردد ما از مرز خسروی به حدود یک میلیون نفر رسیده است. این در حالی است که سال گذشته در مجموع 880 هزار نفر از این مرز تردد داشتند. در سال گذشته، 460 هزار نفر برای اربعین از مرز خسروی خارج شده بودند، اما تنها 11 هزار نفر از آن‌ها بازگشته بودند. امسال اما شاهد روندی معکوس هستیم؛ ورود زائران ما به طور قابل توجهی افزایش یافته است.
در حال حاضر، حدود 500 تا 510 هزار نفر خروجی داشته‌ایم و نزدیک به 458 هزار نفر نیز وارد کشور شده‌اند. تا ساعت 12 شب گذشته، حدود 40 هزار نفر دیگر به این آمار ورودی اضافه شده است که مجموع تردد را به نزدیکی یک میلیون نفر می‌رساند.
به‌طورکلی، آمار روزانه ما نشان‌دهنده افزایشی 14درصدی نسبت به روزهای مشابه سال گذشته است. اگرچه آمار کلی که استاندار اعلام کردند 11 درصد افزایش بوده، اما برآورد من این است که در روزهای آینده این افزایش بین 13 تا 14 درصد نسبت به سال گذشته برسد. این رشد چشمگیر نشان‌دهنده استقبال بی‌سابقه زائران از مرز خسروی برای شرکت در مراسم اربعین است.
توسعه زیرساخت‌ها، رمز افزایش چشمگیر تردد در مرز خسروی
تسنیم: چه تغییرات و پیشرفت‌هایی در زیرساخت‌های حمل‌ونقل عمومی مرز خسروی در سال‌های اخیر صورت گرفته است که منجر به افزایش استقبال زائران شده است و این توسعه چه تأثیری بر استان کرمانشاه خواهد داشت؟
پورهاشمی: در سال‌های گذشته، کمبود زیرساخت‌های حمل و نقل عمومی در مرز خسروی باعث شده بود که بسیاری از زائران، به خصوص آن‌هایی که به دنبال استفاده از این امکانات بودند، مرزهای دیگر را انتخاب کنند. اما امسال، با حمایت‌هایی که در بخش حمل و نقل عمومی صورت گرفت و استقرار یکی از شرکت‌های توانمند در این منطقه، شاهد استقبال بسیار بیشتری از سوی زائران بوده‌ایم. این شرکت با تأمین اتوبوس‌های مورد نیاز، توانسته است نیازهای ما را در این بخش به خوبی پوشش دهد و پیش‌بینی می‌کنیم که ورودی‌های ما در این مرز برابر و یا حتی بیشتر از سال گذشته باشد.
یکی دیگر از پیشرفت‌های مهم در بخش حمل و نقل عمومی، توسعه مقاصد قطار است. در سال‌های گذشته، قطارها تنها از مشهد و تهران به سمت مرز خسروی حرکت می‌کردند، اما امسال مسیرهای بیشتری به این شبکه اضافه شده است. تلاش ما بر این بوده است که برای هر استانی که مسافر دارد، بتوانیم اتوبوس تامین کنیم. این شامل استان‌هایی مانند آذربایجان، قم، یزد و اصفهان می‌شود. به عبارت دیگر، امسال توانسته‌ایم برای هر استانی که مسافر در مرز خسروی وجود داشته، اتوبوس تامین کنیم.
در سه سال گذشته، گام‌های بلندی برای توسعه مرز خسروی برداشته‌ایم و معتقدیم که این توسعه، به نوبه خود، به توسعه کل استان کرمانشاه منجر خواهد شد. این اقدامات زیرساختی، زمینه را برای خدمت‌رسانی بهتر به زائران اربعین فراهم کرده و امیدواریم بتوانیم تا پایان عملیات اربعین، به نحو احسن به زائران عزیز خدمت‌رسانی کنیم.
آمادگی زودهنگام برای میزبانی از زائران حسینی
تسنیم: با توجه به اینکه بلافاصله پس از اتمام عملیات اربعین، برنامه‌ریزی برای سال آینده آغاز می‌شود، نقش مسئولین در تسریع و بهبود این روند چگونه بوده است؟
پورهاشمی: معمولاً بلافاصله پس از پایان عملیات اربعین، و حتی با گذشت کمتر از یک ماه، کار برنامه‌ریزی برای اربعین سال آینده را آغاز می‌کنیم. این نشان می‌دهد که موضوع اربعین، کاری زمان‌بر و نیازمند پیگیری مستمر است؛ از این اربعین تا اربعین بعدی، مقدمات کار باید به نحو احسن فراهم شود.
با ورود استاندار به استان کرمانشاه و انتصاب ایشان، اربعین حسینی به عنوان یکی از ماموریت‌های اصلی ایشان تعریف شد. در جلسات مختلف شورای اداری و جلسات با مدیران دستگاه‌های مختلف، اربعین به عنوان ماموریت اصلی استان کرمانشاه مورد تاکید قرار گرفت. بر همین اساس، از ابتدای حضور استاندار، جلسات اربعین بدون وقفه تشکیل شده است.
استاندار برنامه‌ریزی کردند که هر دو هفته یک بار، یک هفته در میان، جلسات کار را آغاز کنیم. یک هفته جلسه در مرکز استان و هفته دیگر، بازدید میدانی و برگزاری جلسه در قصرشیرین، با هدف رفع نواقص و بررسی میدانی. ایشان انصافاً در این زمینه بسیار فعال و پای کار بوده‌اند. ما حدود 16 جلسه اربعین برگزار کرده‌ایم و بازدیدهای متعددی نیز صورت گرفته است. هر آنچه که در جلسات ستاد مرکزی اربعین تعریف می‌شد، ایشان شخصاً حضور یافته و به صورت میدانی بررسی می‌کردند. اگر نواقصی وجود داشت، دستورات لازم برای رفع آن‌ها صادر می‌شد.
بحمدالله، فکر می‌کنم آنچه به‌عنوان مأموریت برای ما، خادمین آقا اباعبدالله الحسین، در اربعین حسینی تعریف شده بود، توانستیم در سال 1404 آن را فراهم کنیم.
دستیابی به سرعت 4ثانیه‌ای در گیت‌های گذرنامه خسروی
تسنیم: با توجه به پیش‌بینی افزایش چشمگیر تعداد زائران اربعین، چه اقداماتی برای افزایش ظرفیت و سرعت در گیت‌های گذرنامه و همچنین بهبود امکانات پایانه مرزی صورت گرفته است؟
پورهاشمی: در ابتدا، تصور ما این بود که گیت‌های گذرنامه موجود، کفایت حجم زائران پیش‌بینی شده را خواهد داشت. اما استاندار محترم تاکید ویژه‌ای بر توسعه داشتند و برنامه اربعین را برای دو میلیون زائر طراحی کردند. بر اساس این دستور، ما توانستیم تعداد کاربران گذرنامه را از 58 نفر به 100 نفر افزایش دهیم که تقریباً دو برابر شدن است. تاکید استاندار بر این بود که این تعداد با طرف عراقی همسان‌سازی شود. سال گذشته، با تلاش مدیران وقت، توانستیم حدود 100 کاربر گذرنامه در سمت عراق جانمایی کنیم و در گیت‌های طراحی شده برای طرف مقابل نیز این همسان‌سازی صورت گرفت.
هرچند کارشناسان معتقد بودند که تعداد گیت‌های موجود، جوابگوی حجم زائران پیش‌بینی شده برای استان کرمانشاه هست، اما برنامه استاندار برای دو میلیون زائر، این توسعه را در بخش گیت‌های گذرنامه و کاربران مربوطه ایجاب کرد. این ظرفیت اکنون برای مرز فراهم شده است.
در یکی از بازدیدهایشان، استاندار شخصاً به گیت گذرنامه مراجعه کرده و عملیات را بررسی کردند. سرعت انجام امور کمتر از 4 ثانیه بود که بسیار عالی است. این سرعت بالا به دلیل هماهنگی در سطح کلان و استقرار سامانه "سجاد" در مرز رخ داده است. این سامانه به دو طرف اجازه می‌دهد تا عملیات گذرنامه، عبور زائر و امور مسافر را به صورت هماهنگ انجام دهند. به این معنی که کنترلی که در یک طرف انجام می‌شود، در طرف مقابل نیز قابل مشاهده است.
این هماهنگی، باعث روان‌سازی تردد شده بود. در واقع آن 4 ثانیه معطلی در یک طرف، در طرف مقابل تنها به مهر گذرنامه ختم می‌شود. این روان‌سازی که شاهد بودید، بخشی ناشی از زیرساخت و نرم‌افزار و بخش دیگر نیز توسعه گیت‌ها بود.
علاوه بر این، ما توانستیم رضایت نسبی زائران را در بخش توسعه محوطه و پایانه ها نیز جلب کنیم. ارتقای سیستم سرمایش و گرمایش نیز به طور چشمگیری بهبود یافته است. دمای مطبوع سالن‌ها، حتی با هر حجمی از زائر، قابل تنظیم بود و همکاران ما در اداره کل راهداری، هوای مطبوعی را در سالن‌های ورود و خروج فراهم کردند. این یک سرمایه ارزشمند برای ما محسوب می‌شود.
اربعین، فرصتی برای توسعه معنوی و مادی استان کرمانشاه
تسنیم: با توجه به تأکید استاندار بر توسعه زیرساخت‌های عمرانی و همچنین رونق اقتصادی چه تحولاتی را در این زمینه در استان کرمانشاه شاهد بوده‌ایم؟
پورهاشمی: استاندار در تمام جلسات، بر دو بعد اربعین تاکید داشتند: بعد معنوی و بعد مادی. ایشان بعد مادی را نیز به دو بخش تقسیم می‌کردند: یکی زیرساخت‌های عمرانی و دیگری بعد اقتصادی. این تاکید ایشان در جلسات مختلف همواره مشهود بود.
در گذشته از زمان ورود به کنگاور، حداقل دسترسی به سرویس‌های بهداشتی نیز با مشکل مواجه بوده است. اما امروز به شما می‌گویم که از ورودی کنگاور تا خروجی استانمان، چه به سمت عتبات عالیات و چه به سمت اقلیم کردستان، دسترسی‌ها به زیرساخت‌ها به طور چشمگیری بهبود یافته است. یکی از این موارد که ایشان به آن اشاره کرده بودند، همین دسترسی به سرویس‌های بهداشتی بود که در این دو سه سال، توسعه قابل توجهی داشته است.
من فکر می‌کنم بستر لازم برای استقبال از گردشگران در استان کرمانشاه فراهم شده است. این تحول در زیرساخت‌ها، نتیجه تلاش‌های صورت گرفته در این چند سال است و ما شاهد پیشرفت‌های چشمگیری بوده‌ایم.
پیشران توسعه اقتصادی در مسیر اربعین
تسنیم: استاندار محترم بر استفاده از فرصت اربعین برای رونق اقتصادی و معرفی ظرفیت‌های محلی تأکید ویژه‌ای داشته‌اند، در این راستا، چه اقداماتی صورت گرفته و تأثیر اربعین بر توسعه زیرساخت‌ها، از جمله راه‌ها، چگونه بوده است؟
پورهاشمی: دستوری که استاندار به همه فرمانداران در مسیر تردد اربعین ابلاغ کردند، این بود که مسیر داخل شهرها را باز بگذارند، تبلیغات لازم را انجام دهند، حتماً بازارچه‌های صنایع دستی استان را معرفی کنند و همچنین بازارچه‌های محلی راه‌اندازی شود تا کسبه محلی بتوانند محصولات خود را عرضه کنند. هدف این بود که زائران به جای عبور از جاده کمربندی، از داخل شهرها عبور کنند و از این فرصت برای خرید و تعامل با مردم محلی بهره‌مند شوند.
به طور خاص برای شهرستان قصرشیرین که شهرستان هدف ما در این زمینه است، آقای استاندار تاکید داشتند که مسیر شهر باز باشد و زائران، خریدهای خود را از کسبه قصر شیرین انجام دهند. ایشان بارها و بارها در جلسات تاکید کردند که حتی اگر فروشگاه‌ها کوچک باشند و اجناس محدودی داشته باشند، باید این چرخش اقتصادی برای مردم اتفاق بیفتد تا حلاوت و شیرینی اربعین را بچشند و منتظر اربعین بعدی باشند. این بخش اقتصادی، بخش مهمی از رویکرد استاندار بود که در کنار موضوعات معنوی، مورد توجه قرار گرفت. بحمدالله، این رویکرد تا حدود زیادی محقق شده و در این بخش نیز موفق بوده‌ایم.
در حوزه زیرساخت‌ها نیز، اربعین تاثیر بسزایی داشته است. به برکت اربعین امسال، ما توانستیم بیش از 200 کیلومتر از راه‌های شهری استان را روکش آسفالت کنیم. همچنین در بخش روشنایی، در جاهایی که نیاز به اصلاح داشتیم، اقداماتی صورت گرفته است. استاندار خودشان فرمودند که اگر می‌خواستند این اقدامات را در روال معمول جذب بودجه دنبال کنند، سال‌ها طول می‌کشید، اما به برکت اربعین، این اتفاقات سریع‌تر رخ داد.
در حوزه‌های دیگر مانند آب، برق و سایر زیرساخت‌ها نیز ارتقاء مناسبی داشته‌ایم، به خصوص در نقاط هدف ما مانند آینه‌های مرزی، سومار، خسروی و بخشی از پرویز خان. امیدواریم که این روند حمایتی و توسعه‌ای مستمر باشد.
توسعه پارکینگ‌ها، سردخانه‌ها و انبارهای مرزی
تسنیم: با توجه به تجربیات سنوات گذشته و پیش‌بینی افزایش تعداد زائران، اولویت‌های اصلی برای رفع نقاط ضعف و توسعه زیرساخت‌های مرزی، به‌ویژه در مرز خسروی، چه مواردی هستند و چه رویکردی برای جذب سرمایه‌گذار در این زمینه اتخاذ شده است؟
پورهاشمی: ما حتماً از تمام دستگاه‌های دخیل استعلام کرده و جمع‌بندی لازم را انجام خواهیم داد. جلسات کارشناسی را برگزار می‌کنیم تا نقاط ضعف را احصا کرده و اولویت‌های لازم برای رفع آن‌ها را برای اربعین سال آینده در دستور کار قرار دهیم، همانطور که در سنوات گذشته نیز این اتفاق افتاده است.
با توجه به تجربه‌ای که در این حوزه داشته‌ایم، یکی از ضروریاتی که باید به آن توجه ویژه کرد، توسعه پارکینگ‌ها است. برای ماموریت دو میلیون نفری که پیش‌بینی شده، ظرفیت پارکینگ‌ها باید افزایش یابد. می‌توانیم زیرساخت‌های مناسبی برای پارکینگ ایجاد کنیم و حتی سرمایه‌گذار جذب کنیم، به خصوص برای پارکینگ‌های طبقاتی.
حمل و نقل عمومی در حال حاضر بخش کوچکی از نیاز زائران را پوشش می‌دهد و عمده حمل و نقل در ایام اربعین، توسط حمل و نقل خصوصی صورت می‌گیرد. بنابراین، توسعه پارکینگ‌ها نه تنها برای فصل اربعین، بلکه برای تمام فصول سال که مرز خسروی به عنوان یک مرز تجاری نیز فعال است، بسیار حائز اهمیت است. ما زمین را تأمین و آماده‌سازی اولیه کرده‌ایم و خدمات اولیه برای رفع نیازهای فعلی فراهم شده است. این بستر آماده است تا توسعه یابد.
علاوه بر این، در بخش‌های تجاری نیز برای توسعه مرز خسروی، نیاز به توسعه سردخانه‌ها و انبارهای کالا داریم که یکی از ضروریات مرزهای بین‌المللی است. این موارد نیز در دستور کار قرار دارند و بخش خصوصی نیز در این زمینه استقبال خوبی نشان داده است.
قصرشیرین یکی از مناطق مهم در زمینه پرورش ماهی و تولید گرمابی است و ما نگاه صادراتی به این بخش داریم. توسعه سردخانه‌ها در طول سال می‌تواند به نگهداری نه تنها ماهی، بلکه محصولات دیگری که نیاز به نگهداری دارند و سریع‌الفساد هستند، کمک کند. این اقدامات هم در بخش خصوصی و هم در بخش دولتی می‌تواند سرمایه‌گذاری شود و هدف نهایی آن، توسعه مرز و زیرساخت‌های منطقه است که به معیشت مردم کمک خواهد کرد.
آسیب‌شناسی دقیق، کلید موفقیت اربعین 1405
تسنیم: با توجه به تجربیات اربعین، چه رویکردی برای شناسایی و رفع نواقص و همچنین برنامه‌ریزی برای اربعین سال آینده اتخاذ شده است؟
پورهاشمی: در تمام بخش‌ها، بر اساس آسیب‌شناسی سنوات گذشته، تلاشمان بر این بوده که نواقص خود را به حداقل برسانیم و برنامه امسال نیز بر همین اساس است. استاندار دستور فرمودند که قبل از پایان عملیات اربعین، از تمام دستگاه‌های مرتبط و کمیته‌های 18 گانه ما، درخواست کنیم تا نقاط ضعف، قوت، تهدید و آسیب‌های خود را در این عملیات، با نگاه دقیق کارشناسی اعلام کنند.
هدف از این کار، این است که ما بتوانیم در ستاد اربعین، یک جمع‌بندی جامع داشته باشیم و انشالله یک برنامه مدون برای اربعین سال 1405 طراحی کنیم. این رویکرد آسیب‌شناسانه و مبتنی بر تجربه، به ما کمک می‌کند تا با آمادگی بیشتری در سال آینده به استقبال زائران اباعبدالله الحسین(ع) برویم.
منبع؛ تسنیم
نظر شما