به گزارش حیات؛ ایران با وجود داشتن ظرفیت‌های قابل توجه در صنعت پالایش نفت، در سال‌های اخیر به دلیل افزایش مصرف داخلی و محدودیت‌های تولید، با چالش ناترازی در تأمین بنزین مواجه شده است. این ناترازی به معنای کمبود تولید بنزین نسبت به تقاضای داخلی است که باعث شده کشور برای تأمین نیاز خود به واردات بنزین روی آورد. واردات بنزین علاوه بر تحمیل هزینه‌های ارزی سنگین، زمینه‌ساز وابستگی به منابع خارجی و آسیب‌پذیری صنعت نفت در شرایط تحریم شده است. کارشناسان تأکید می‌کنند که با بهره‌برداری بهتر از ظرفیت پالایشگاه‌های موجود و سرمایه‌گذاری در توسعه پالایشگاه‌های جدید، می‌توان این ناترازی را کاهش داد و به خودکفایی در تولید سوخت رسید.
یکی از از راهکار های مطرح شده در این خصوص توسعه پالایشگاه های کوچک مقیاس است که می توانند در مدت کوتاه تری آماده فعالیت شوند و سرمایه و اولیه کمتری نیز طلب می کنند. اما آیا پالایشگاه‌های کوچک مقیاس راه حل‌هایی نوین هستند؟
در همین راستا محمد علی صادقی، کارشناس حوزه نفت و انرژی به تجربه کشورهای دیگر، به خصوص چین، در استفاده از پالایشگاه‌های کوچک مقیاس اشاره کرد و به خبرنگار آنا، توضیح داد: در ایران برخی واحدهای کوچک پالایشگاهی وجود دارد که بیشتر فرآورده‌های نفتی صنعتی تولید می‌کنند ولی اینها استانداردهای لازم برای مصرف سوخت خودرو را ندارند و عمدتاً محصولات این واحدها به بازارهای خارجی مانند افغانستان صادر می‌شود.
وی همچنین از وجود ظرفیت‌های بیکار در برخی پالایشگاه‌ها خبر داد و بیان کرد: پالایشگاه‌هایی مانند آناهیتا در کرمانشاه و شهریار در تبریز سال‌ها است که بدون فعالیت جدی رها شده‌اند، در حالی که می‌توان با برنامه‌ریزی مناسب، این ظرفیت‌ها را فعال کرد. بنابر این نیازی به پالایشگاه‌های کوچک مقیاس نداریم و واردات بنزین نداریم بلکه باید سرمایه‌های خود را به سمت درست معطوف کنیم.
صادقی با تأکید بر ضرورت سرمایه‌گذاری هدفمند و برنامه‌ریزی شده در صنعت پالایش نفت، پیشنهاد داد: یک نهاد مستقل و مسئول باید وظیفه پیگیری و اجرای پروژه‌های مهم را بر عهده گیرد تا علاوه بر جلوگیری از هدررفت منابع، بهره‌وری صنعت نفت افزایش یابد.
چرا به جای واردات بنزین پالایشگاه نمی سازید؟
صادقی با اشاره به برنامه ریزی برای هزینه کرد حدود چهار میلیارد دلاری واردات بنزین، این اقدام را نشانه‌ای از نبود برنامه‌ریزی صحیح در صنعت نفت کشور دانست و تأکید کرد: این روند می‌توانست با استفاده بهینه از ظرفیت پالایشگاه‌های موجود و توسعه آنها، به شکل بهتری مدیریت شود.
وی با بیان اینکه ایران دارای ظرفیت‌های بالقوه‌ای در پالایش نفت است، به عنوان نمونه به پالایشگاه خلیج فارس اشاره کرد و گفت: این پالایشگاه با ظرفیت بالا، قادر به تولید فرآورده‌های نفتی با کیفیت مطلوب است و ما با وجود مشکلات فروش نفت خام، به جای بهره‌گیری از این ظرفیت‌ها، فرآورده‌های وارداتی را جایگزین می‌کنیم که این نوعی بی‌برنامگی است.
صادقی همچنین به مشکلات ناشی از تحریم‌ها و محدودیت در تأمین برخی قطعات و کاتالیزورها اشاره کرد و افزود: با وجود محدودیت‌ها، نزدیک به ۶۰ تا ۷۰ درصد قطعات پالایشگاه‌ها در داخل تولید می‌شود و می‌توان با برنامه‌ریزی و حمایت، این صنعت را تقویت کرد. تنها بخشی از نیازهای پالایشگاهی مانند کاتالیزورها وارداتی است که بدون آنها نیز هم اکنون در حال تولید هستیم.
این کارشناس نفت و انرژی با اشاره به استانداردهای یورو ۴ و یورو ۵ در تولید بنزین گفت: پالایشگاه‌های بزرگ کشور از جمله خلیج فارس، اصفهان و آبادان، قادر به تولید فرآورده‌های با کیفیت هستند، اما عدم حمایت و قیمت‌گذاری دستوری دولت باعث شده این ظرفیت‌ها به درستی به کار گرفته نشود. همین موضوع نیز موجب عدم اقبال به پالایشگاه سازی شده است؛ البته نباید تاثیر لابی‌هایی که سودشان در واردات بجای تولید است را نیز نادیده گرفت.
وی همچنین درباره مصرف بالای سوخت در خودروهای داخلی اظهار داشت: خودروسازان داخلی موفق به تولید موتورهای بهینه و استاندارد نشده‌اند و مصرف سوخت خودروهای عمومی و خدماتی بسیار بالاتر از حد استاندارد است که این موضوع به افزایش آلودگی محیط زیست منجر شده است و بر ناترازی بنزینی نیز دامن زده است.
منبع؛ آنا
نظر شما