به گزارش حیات، بررسی‌های اخیر «سازمان جهانی بهداشت در اروپا» (who) از رشد نگران‌کننده رفتارهای اعتیادآور به شبکه‌های اجتماعی در میان نوجوانان حکایت دارد. طبق آمار، میزان استفاده مشکل‌ساز از این پلتفرم‌ها بین سال‌های ۲۰۱۸ تا ۲۰۲۲ از ۷ درصد به ۱۱ درصد افزایش یافته است. همچنین نتایج تحقیقات نشان می‌دهد حدود ۱۲ درصد از نوجوانان در معرض خطر ابتلا به اختلال بازی‌های دیجیتال قرار دارند؛ یافته‌هایی که زنگ خطری جدی درباره اثرات منفی فناوری‌های دیجیتال بر سلامت روان و کیفیت زندگی جوانان به شمار می‌رود.
آقابابایی: نوجوانی که زمان زیادی را در شبکه‌های مجازی یا حتی فعالیت‌های غیرسازنده دیگر می‌گذراند، وارد یک دور باطل می‌شود. چنین فعالیت‌هایی، که ذاتاً سازنده نیستند، مشکلات اصلی را تشدید می‌کنند؛ بنابراین وابستگی به فضای مجازی نیز مانند اعتیاد به مواد یا سایر محرک‌ها، تنها علامتی از وجود یک مشکل ریشه‌ای‌تر است
همزمان با افزایش این آمار، برخی کشورها برای مقابله با پیامدهای شبکه‌های اجتماعی دست به قانون‌گذاری زده‌اند. به گزارش «یونیسف»، یکی از مهم‌ترین مباحث سال ۲۰۲۴ در استرالیا موضوع ممنوعیت دسترسی به شبکه‌های اجتماعی برای نوجوانان بود. در ۲۸ نوامبر ۲۰۲۴، دولت این کشور «لایحه اصلاح ایمنی آنلاین (حداقل سنی شبکه‌های اجتماعی) ۲۰۲۴» را به تصویب رساند. بر اساس این قانون، حداقل سن مجاز برای ایجاد حساب کاربری در برخی شبکه‌های اجتماعی ۱۶ سال تعیین شده است. نکته قابل‌توجه آنکه حتی با رضایت والدین نیز افراد زیر ۱۶ سال اجازه حضور در این پلتفرم‌ها را نخواهند داشت. اجرای کامل این قانون از دسامبر ۲۰۲۵ آغاز خواهد شد.
دولت استرالیا هدف از این اقدام را حفاظت از سلامت روان و رفاه کودکان و نوجوانان اعلام کرده است. به باور مقامات، خطراتی، چون زورگیری سایبری، دسترسی به محتوای مضر و تهدید شکارچیان آنلاین، به‌مراتب بیشتر از منافع این پلتفرم‌هاست. بر اساس مفاد قانون جدید، شرکت‌های فناوری در صورت کوتاهی در جلوگیری از عضویت کاربران زیر ۱۶ سال، ممکن است با جریمه‌هایی تا سقف ۵۰ میلیون دلار استرالیا روبه‌رو شوند.
برای بررسی بیشتر این موضوع، خبرنگار آناتک گفت‌وگویی با ناصر آقابابایی، روانشناس، انجام داده است. وی در پاسخ به این پرسش که آیا باید برای استفاده از شبکه‌های اجتماعی محدودیت سنی مشخصی تعیین کرد، گفت: نمی‌توان یک عدد ثابت و قطعی مشخص کرد. همان‌طور که در سایر فعالیت‌های انسانی از اقتصادی گرفته تا اجتماعی و فیزیکی سطح فعالیت باید متناسب با سن افراد باشد.
وی افزود: برای مثال، کودکی که در چهار سالگی همراه مادرش به نانوایی می‌رود و پول پرداخت می‌کند، یک کنش اقتصادی ساده انجام می‌دهد؛ اما همین رفتار در ۴۴ سالگی معنای متفاوتی دارد. این تجربه‌ها به مرور باعث یادگیری و رشد می‌شوند. در حوزه فضای مجازی هم همین قاعده برقرار است؛ کودک می‌تواند در هر سنی وارد این فضا شود، اما محتوایی که در اختیار او قرار می‌گیرد باید متناسب با سنش طراحی شده باشد. همان‌طور که برای فیلم‌های کارتونی یا بازی‌های رایانه‌ای محدودیت سنی وجود دارد، در فضای مجازی نیز باید چنین چارچوب‌هایی رعایت شود.
آقابابایی در ادامه درباره مقایسه نوجوانانی که بیش از حد از فضای مجازی استفاده می‌کنند با آنهایی که مصرف کمتری دارند، توضیح داد: اگر انواع اعتیاد را در نظر بگیریم، تفاوت بنیادین چندانی وجود ندارد. ممکن است نوجوانانی که استفاده بیشتری دارند، سطوح بالاتری از اضطراب یا افسردگی را تجربه کنند یا روابط اجتماعی ضعیف‌تری داشته باشند. اما این موضوع به معنای نداشتن مشکل در گروه کم‌مصرف نیست. تفاوت‌ها بیشتر کمّی است و معمولاً در حوزه‌هایی مانند روابط اجتماعی یا مسائل خلقی مشاهده می‌شود.
وی در پاسخ به این پرسش که آیا استفاده طولانی‌مدت از تلفن همراه موجب کاهش توانایی تمرکز در نوجوانان می‌شود، اظهار کرد: این مسئله معمولاً به‌عنوان یک مشکل مستقل بروز نمی‌کند، بلکه نشانه‌ای از یک مشکل عمیق‌تر است. نوجوانی که زمان زیادی را در شبکه‌های مجازی یا حتی فعالیت‌های غیرسازنده دیگر می‌گذراند، وارد یک دور باطل می‌شود. چنین فعالیت‌هایی، که ذاتاً سازنده نیستند، مشکلات اصلی را تشدید می‌کنند؛ بنابراین وابستگی به فضای مجازی نیز مانند اعتیاد به مواد یا سایر محرک‌ها، تنها علامتی از وجود یک مشکل ریشه‌ای‌تر است. از این رو می‌توان گفت پاسخ این پرسش مثبت است.
منبع؛ آنا
نظر شما