به گزارش باشگاه خبرنگاران، رانیا مادی، وکیل بین‌المللی حقوق بشر، در گفتگویی اختصاصی با باشگاه خبرنگاران جوان، تحریم‌ها علیه ایران را "تروریسم سازمان‌یافته" و "جنایت جنگی" خواند. او با قاطعیت گفت برجام مرده و غرب پیمان‌شکنی کرده است. مادی تأکید کرد ایران، ستون فقرات ثبات منطقه و قدرتی شکست‌ناپذیر است.
سوریه در لنز اسرائیل: از مهار تا تجزیه هدفمند
باشگاه خبرنگاران جوان: خانم مادی، بسیار مفتخریم که در این لحظات حساس جهانی، صدای رسای شما را از طریق باشگاه خبرنگاران جوان به گوش مخاطبان برسانیم. اجازه دهید با سؤالی بنیادین آغاز کنیم: با توجه به گستردگی و شدت تحریم‌ها علیه ملت ایران، آیا می‌توان این فشارها را در چارچوب موازین و قوانین حقوق بشر توجیه کرد؟ اساساً این تحریم‌ها چگونه با ادعاهای غرب درباره حقوق بشر سازگار است؟
رانیا مادی: "با سلام به شما و خوانندگان محترم. این افتخار بزرگی است که می‌توانم از این تریبون مهم، حقایق را بیان کنم. اجازه دهید صریح و بدون ملاحظه پاسخ دهم: تحریم‌های گسترده و یک‌جانبه علیه ملت ایران، نه تنها خلاف موازین و قوانین حقوق بشر است، بلکه مصداق بارز تروریسم اقتصادی و جنایت علیه بشریت است. هیچ منطق حقوقی یا اخلاقی نمی‌تواند توجیه کند که چرا مردم عادی یک کشور باید قربانی بازی‌های سیاسی و مطامع قدرت‌ها شوند. "
"اصول بنیادی حقوق بشر، از جمله حق حیات، حق بهداشت، حق غذا، حق آموزش و حق توسعه، همگی با این تحریم‌های ظالمانه به چالش کشیده می‌شوند. وقتی دسترسی به دارو، تجهیزات پزشکی ضروری، مواد غذایی و حتی تبادلات مالی بین‌المللی برای یک ملت دشوار می‌شود، این فراتر از یک ابزار سیاست خارجی می‌رود. این یک مجازات جمعی هدفمند است که با هدف فروپاشی اقتصادی و ایجاد نارضایتی عمومی طراحی شده است. این رویکرد، نه تنها نقض فاحش کرامت انسانی است، بلکه به وضوح با روح منشور سازمان ملل متحد و تمامی معاهدات بین‌المللی حقوق بشری که کشورهای غربی خود نیز مدعی حمایت از آنها هستند، مغایرت دارد. "
"غرب، در حالی که خود را پرچمدار حقوق بشر می‌داند، با این اقدامات، بزرگترین ناقض این حقوق در عمل است. اما نکته حائز اهمیت اینجاست که ملت ایران، با وجود این فشارها، تسلیم نشده است. ایران نه تنها مقاومت کرده، بلکه با تکیه بر خودکفایی، دانش بومی و اراده ملی، ثابت کرده که این توطئه‌ها بی‌اثر است. این تاب‌آوری و قدرت داخلی، نه تنها در حوزه اقتصاد، بلکه در قدرت منطقه‌ای و جهانی ایران نیز متبلور است. ایران، با وجود تمامی تحریم‌ها، همچنان یک قدرت تعیین‌کننده و تأثیرگذار در منطقه باقی مانده و حتی به کشورهای دیگر نیز در شرایط بحرانی یاری رسانده است. این واقعیت، شکست سیاست‌های انزوا و تحریم را فریاد می‌زند. "
برجام؛ توافقی که مُرد و فریب مکانیسم ماشه
باشگاه خبرنگاران جوان: پس از خروج یک‌جانبه آمریکا از برجام و عدم اجرای تعهدات اروپا، آیا می‌توان گفت این توافق عملاً از بین رفته است؟ چگونه سه کشور اروپایی می‌توانند به مفادی از توافق استناد کنند که خودشان به آن پایبند نبوده‌اند؟ این یک تناقض آشکار حقوقی و اخلاقی نیست؟
رانیا مادی: "سؤال شما به قلب ریاکاری‌های سیاسی در عرصه بین‌الملل می‌پردازد. برجام یک توافق چندجانبه بود که بر پایه اعتماد، توازن و تعهدات متقابل بنا شده بود. این توافق به معنای یک 'بسته' بود: ایران محدودیت‌هایی را می‌پذیرفت و در مقابل، از رفع تحریم‌ها و مزایای اقتصادی بهره‌مند می‌شد. اما چه اتفاقی افتاد؟ ایالات متحده، به طور غیرقانونی و به شکلی کاملاً یک‌جانبه، از این توافق بین‌المللی خارج شد، در حالی که حتی شورای امنیت سازمان ملل نیز آن را تأیید کرده بود. "
"پس از این خروج غیرقانونی، اروپا نیز در عمل، به تعهدات خود برای جبران خسارت‌های ناشی از تحریم‌های آمریکا و حفظ کانال‌های مالی با ایران، کاملاً ناکام ماند. مکانیزم‌هایی که برای تسهیل تجارت و جبران خسارت‌ها وعده داده شده بود، صرفاً یک پوسته توخالی باقی ماندند. بنابراین، وقتی یکی از طرف‌های اصلی، پیمان را نقض می‌کند و سایر طرف‌ها نیز در ایفای نقش خود برای حفظ توافق ناتوان هستند، این وضعیت در حقوق بین‌الملل به منزله یک نقض فاحش و اساسی (material breach) تلقی می‌شود. در چنین شرایطی، ایران طبق کنوانسیون وین حق داشت تعهدات خود را معلق یا توافق را فسخ کند. "
"بنابراین، ادعای سه کشور اروپایی مبنی بر استناد به مفاد برجامی که خودشان در تخریب آن نقش محوری داشته‌اند و به تعهداتشان عمل نکرده‌اند، نه تنها از نظر حقوقی بی‌اعتبار است، بلکه یک تناقض اخلاقی و سیاسی بزرگ است. این رویکرد، بیش از آنکه به دنبال حفظ توافق باشد، به دنبال سوءاستفاده از آن برای اعمال فشار بیشتر بر ایران است. این یک بازی خطرناک با اصول حقوق بین‌الملل و دیپلماسی است که تنها به بی‌اعتمادی بیشتر منجر می‌شود. "
"نکته مهم این است که ایران، با وجود این بدعهدی‌ها، رویکردی بسیار صبورانه، هوشمندانه و مسئولانه را در پیش گرفت. به جای خروج کامل، ایران به تدریج و در واکنش به عدم اجرای تعهدات طرف مقابل، گام‌هایی را در کاهش تعهدات هسته‌ای خود برداشت که همگی قابل بازگشت و مطابق با بندهای خود برجام است. این نشان‌دهنده بلوغ و قدرت استراتژیک ایران است که حتی در مقابل پیمان‌شکنان نیز به دنبال حفظ اصول و دیپلماسی است. "
"ایران امروز، به عنوان یک قدرت بلامنازع منطقه‌ای، توانسته است با وجود تمامی فشارها، نفوذ خود را گسترش دهد و به یک عامل کلیدی در معادلات خاورمیانه تبدیل شود. هرگونه تلاش برای حل بحران‌های منطقه بدون حضور و نقش‌آفرینی ایران، محکوم به شکست است. این واقعیت، باید توسط تمامی بازیگران جهانی پذیرفته شود. "
مکانیسم ماشه: آفت حقوق بین‌الملل و تضعیف سازمان ملل
باشگاه خبرنگاران جوان: در ادامه این بحث، مکانیسم ماشه که در برجام گنجانده شده بود، تا چه حد با اصول حقوق بین‌الملل و حاکمیت سازمان ملل همخوانی دارد؟ آیا صرفاً خواست سیاستی یک کشور می‌تواند حجم زیادی از تحریم‌ها را علیه یک ملت بازگرداند؟ این مکانیسم چه پیامدهایی برای نظم جهانی خواهد داشت؟
رانیا مادی: "مکانیسم ماشه (snapback mechanism) که در برجام گنجانده شد، از منظر حقوق بین‌الملل، یک آفت بزرگ و یک فاجعه حقوقی است. این سازوکار، به یک کشور یا گروه کوچکی از کشورها، این اختیار را می‌دهد که بدون نیاز به رأی و اجماع شورای امنیت سازمان ملل متحد و صرفاً با اتکا به یک تفسیر یک‌جانبه و مغرضانه از نقض احتمالی، تمامی تحریم‌های بین‌المللی گذشته را به طور خودکار بازگردانند. این رویه، نقض آشکار حاکمیت قانون، اصول برابری کشورها و مفهوم چندجانبه‌گرایی است. "
"شورای امنیت سازمان ملل متحد، نهادی است که برای حفظ صلح و امنیت بین‌المللی با اتکا به تصمیم‌گیری‌های جمعی و اجماع، تأسیس شده است. مکانیسم ماشه عملاً این نهاد را به یک ابزار در دست یک یا چند قدرت تبدیل می‌کند و آن را از ماهیت اصلی خود دور می‌سازد. این مکانیسم، به معنای دور زدن فرآیندهای قانونی، دیپلماتیک و دموکراتیک در تصمیم‌گیری‌های بین‌المللی است. صرفاً خواست و سیاست‌های یک کشور نمی‌تواند و نباید این قدرت را داشته باشد که حجم عظیمی از تحریم‌ها را علیه یک ملت بازگرداند و زندگی میلیون‌ها انسان را تحت تأثیر قرار دهد. این نقض فاحش حاکمیت ملی و حقوق مشروع کشورهاست. "
"پیامد این مکانیسم، نه تنها بی‌اعتمادی عمیق در روابط بین‌الملل است، بلکه به تضعیف سیستم حقوق بین‌الملل و اعتبار سازمان ملل منجر می‌شود. وقتی ابزارهایی مانند مکانیسم ماشه به کار گرفته می‌شوند، پیام واضح این است که قوانین بین‌المللی، صرفاً ابزارهایی در دست قدرتمندان برای پیشبرد اهدافشان هستند و نه یک چارچوب عادلانه برای همه. این رویکرد، به بی‌ثباتی بیشتر، تنش‌های عمیق‌تر و بی‌نظمی در روابط بین‌الملل دامن می‌زند. "
"با این حال، ایران با تکیه بر قدرت داخلی، نفوذ منطقه‌ای و جایگاه ژئوپلیتیکی بی‌بدیل خود، ثابت کرده است که این‌گونه فشارها و ابزارهای غیرقانونی نمی‌تواند اراده یک ملت را برای پیشرفت، استقلال و اقتدار در هم شکند. ایران امروز، به عنوان یک قدرت بزرگ و شکست‌ناپذیر در منطقه و جهان، در حال تحکیم جایگاه خود است و هرگونه سیاست بر مبنای تحریم، انزوا و تهدید علیه این کشور، محکوم به شکست است. جامعه جهانی باید این واقعیت را بپذیرد و به جای فشار، به دنبال تعامل و همکاری سازنده با ایران باشد، چرا که صلح و ثبات منطقه، جز با مشارکت کامل و محوری ایران، محقق نخواهد شد. "
منبع؛ باشگاه خبرنگاران
نظر شما