به گزارش حیات، تقی آزاد ارمکی، جامعه‌شناس و استاد دانشگاه تهران، در نشست «تحلیل رصد آسیب‌های اجتماعی در ایران» که در سازمان بهزیستی برگزار شد، اظهار داشت: مداخله‌گری بدون وجود یک سازه بزرگ نظریِ آزمون‌شده، به دردسر می‌انجامد. در کشور مشاهده کرده‌ایم که هر جا بیشتر مداخله کرده‌ایم، بیشتر باخته‌ایم. باید تلاش کنیم مداخلاتی کم‌هزینه، کم‌آسیب و مبتنی بر واگذاری امور به جامعه مدنی انجام دهیم؛ جوامعی موفق بوده‌اند که کمتر مداخله کرده‌اند.
وی افزود: جامعه ایران بر چهار پایهٔ دین، دولت، خانواده و جامعه مدنی استوار است. تعادل در مراودات این پایه‌ها مانع بروز بحران می‌شود؛ اما امروز، سازه‌هایی یک‌بعدی جایگزین شده و سایر پایه‌ها رها شده‌اند؛ مسئله‌ای که نارضایتی از هویت ایرانی و اسلامی را افزایش داده است.
استاد دانشگاه تهران تأکید کرد: توزیع نابرابر امکانات و تمرکز جمعیت در تهران، مشکلات ساختاری ایجاد کرده است. برخی مناطق کشور خالی از سکنه شده‌اند و برخی دیگر با تراکم جمعیتی روبه‌رو هستند. همچنین، توزیع نامتوازن قدرت و منابع اقتصادی، تولید اندیشه دینی را مختل کرده است. برای مثال، کاشان همواره محل فعالیت خیّران مدرسه‌ساز بود، اما اکنون این سازه‌ها فروپاشیده‌اند.
وی ادامه داد: مداخله‌های نادرست، روابط میان نهادها را تخریب کرده است. به جای ایجاد نهادهای اجتماعی، به تأسیس سازمان‌های بوروکراتیک روی آورده‌ایم. مثلاً در حوزه‌هایی چون دین، کودکان و ازدواج، ده‌ها سازمان وجود دارد که بودجه مصرف می‌کنند اما خروجی مؤثر ندارند. زشت است که ایران هنوز مدرسه کافی ندارد؛ این نتیجه جایگزینی سازمان به‌جای نهاد است.
استاد دانشگاه تهران هشدار داد: بوروکراسی خودشیفته، یکی از موانع توسعه کشور است. بسیاری از این سازمان‌ها باید تعطیل شوند. دولت‌ها در ایران خود را در معرض مهلکه قرار می‌دهند و به‌جای مشورت با کارشناسان، با گروه‌های فشار سیاسی نشست‌وبرخاست دارند. هیچ دولتی حق ندارد علیه دولت قبلی اقدام کند؛ این رویکرد، بحران ناکارآمدی را تشدید می‌کند.
وی با اشاره به تغییرات اجتماعی خاطرنشان کرد: باید تفاوت میان «آسیب اجتماعی» و «تغییر اجتماعی» را درک کنیم. افزایش سن ازدواج یا شکل‌گیری زندگی شبانه در تهران لزوماً آسیب نیست، اما سیاست‌گذاران با تبدیل این تغییرات به آسیب، مشکلاتی مانند ازدواج سفید یا انزوای جوانان را ایجاد کرده‌اند. این مسئله در حوزه دین نیز صدق می‌کند؛ ایرانیان از دیندارترین مردم جهان‌اند، اما خط‌کشی‌های سلیقه‌ای آن‌ها را غیرمذهبی معرفی می‌کند.
آزاد ارمکی در پایان گفت: هشت مسئله اصلی کشور عبارت‌اند از: فقر، اعتیاد، حاشیه‌نشینی، مسائل خانوادگی، کودکان، زنان، خشونت و خودکشی؛ اما مهم‌ترین آسیب کشور، فقر و توزیع نابرابر امکانات است.
وی با تأکید بر اینکه کشور در دام «تولید سازمان» برای حل مشکلات افتاده، بیان کرد: به‌جای تأسیس نهادهای جدید (مانند سازمان حوزه سالمندان)، باید نگاه سیاست‌گذاران تغییر کند. سازمان‌سازی صرفاً هزینه مالی ایجاد کرده و بوروکراسی را سنگین‌تر می‌کند.
استاد جامعه‌شناسی دانشگاه تهران افزود: بخش بزرگی از دانشگاه‌های کم‌بازده باید تعطیل شوند. امروز دانشگاه‌هایی داریم با یک استاد و دو دانشجو، اما نمایندگان مجلس برای کسب رأی، مانع تعطیلی آن‌ها می‌شوند. این یعنی تخصیص نادرست منابع آموزشی.
آزاد ارمکی در پایان تصریح کرد: ایران سرزمینی ماندگار و اثرآفرین است؛ ما در منطقه ثابت کرده‌ایم که مردمی دموکراسی‌خواه و عدالت‌طلب هستیم. برای ساختن کشور، باید به جای قهر، راه مقاومت را پیش گیریم.
منبع؛ حیات
نظر شما