به گزارش پایگاه خبری حیات به نقل از آنا، خوشبختانه یا متاسفانه؟ اما هرچه که هست چت‌بات‌ها دانش‌آموزان را به شدت جذب خود کرده‌اند. به طوری که بسیاری از والدین نگران آینده تحصیلی فرزندانشان هستند. دانش آموزان برای حل مسئله‌های درسی خود به سرعت به آن رجوع کرده و هیچ تلاشی برای یافتن راه حل‌ها نمی‌کنند.
قطعا به یاد دارید زمانی که به مدرسه می‌رفتیم به خصوص در دوران ابتدایی معلمان مسئله‌ای را طرح می‌کردند و به دانش آموز فرصت می‌دادند به دنبال پاسخ درست بگردند. اما حالا با وجودهوش مصنوعی و انواع مختلف چت‌بات‌ها دیگر نیازی به فکر کردن نیست.
درحال حاضر یکی از نگرانی‌های حوزه آموزش، گسترش چت‌بات‌ها و استفاده نامحدود دانش آموزان از آن است. حمیدرضا کفاش، یکی از کارشناس حوزه هوش مصنوعی درباره تأثیر هوش مصنوعی بر یادگیری دانش‌آموزان به چند سوال پاسخ داد
هوش مصنوعی چه کمکی به یادگیری می‌کند؟
هوش مصنوعی یک دانش کامپیوتری مبتنی بر ریاضی و الگوریتم است که قابلیت‌های هوش طبیعی انسان را با سه ویژگی سرعت، دقت و کیفیت در خارج از ذهن انسان بازسازی می‌کند. این فناوری برای آسان‌سازی و تسریع کارهای انسان طراحی شده تا کارهای عادی را انجام دهد و انسان بتواند بیشتر به کارهای اساسی و خلاقانه‌اش بپردازد. در واقع هوش مصنوعی یک ابزار برای کمک به یادگیری است. یکی از موانع یادگیری، فرآیند کسب دانش است که معمولاً زمان‌بر است. اما هوش مصنوعی این کار را در مدت زمان بسیار کوتاه‌تری انجام می‌دهد. به همین دلیل، یکی از نقش‌های مهم هوش مصنوعی، تسریع در فرآیند یادگیری است.
چت‌بات‌ها در یادگیری دانش آموزان چه نقشی دارند؟
چت‌بات‌ها یکی از بخش‌های کاربردی هوش مصنوعی هستند. آنها کمک می‌کنند تا کاربران سریع‌تر به بخش‌های مختلف دانش دسترسی پیدا کنند. اولین و معروف‌ترین چت‌بات، ChatGPT است. چت‌بات‌ها وسیله‌ای برای توسعه و گسترش دانش‌اند. اما اگر خارج از این مسیر استفاده شوند، نه‌تنها سودی ندارند بلکه می‌توانند ضرر هم داشته باشند. پس بهتر است چت‌بات‌ها را بشناسیم، شیوه کار با آنها را یاد بگیریم و برای تسریع و توسعه یادگیری از آنها استفاده کنیم.
چت‌بات‌ها وسیله‌ای برای توسعه و گسترش دانش‌اند. اما اگر خارج از این مسیر استفاده شوند، نه‌تنها سودی ندارند بلکه می‌توانند ضرر هم داشته باشند
آیا هوش مصنوعی و چت‌بات‌ها می‌توانند خلاقیت و تفکر را تقویت کنند؟
چت‌بات‌ها مثل چاقو می‌مانند. می‌توان با چاقو میوه پوست کند یا به کسی آسیب زد. مثل ماشین‌اند؛ می‌توانند مسیر را کوتاه‌تر کنند یا باعث تصادف شوند. بستگی دارد که چطور آنها را بشناسیم و استفاده کنیم. اگر معلم، مربی یا والدین بلد باشند که چطور دانش‌آموز را هدایت کنند، چت‌بات می‌تواند در مسیر توسعه دانش، خلاقیت و نوآوری قرار بگیرد. اما اگر نحوه استفاده صحیح آموزش داده نشود، ممکن است دانش‌آموز صرفاً برای حل تکالیف از آن استفاده کند و خلاقیت و نوآوری کاهش یابد. برای مثال، اگر معلم سوال فیزیک کنکور سال قبل را به دانش‌آموز بدهد و از او بخواهد با کمک چت‌بات سوالات مشابهی با سطح سختی متفاوت طراحی کند، این تبدیل به یک بانک سوال می‌شود و هم یادگیری و هم خلاقیت دانش‌آموز افزایش می‌یابد.
آیا روزی خواهد رسید که هوش مصنوعی جای معلمان را بگیرد؟
در انتقال دانش، بله. همین الان هم ربات‌های معلم مبتنی بر هوش مصنوعی به صورت آزمایشی شروع به کار کرده‌اند. در بخش انتقال دانش، می‌توانند نقش معلم را ایفا کنند. اما در بخش‌هایی مثل احساس، عاطفه، الگو بودن و تربیت هنوز نتوانسته‌اند جایگزین انسان شوند. اگر معلم را صرفاً انتقال‌دهنده دانش بدانیم، بله، ممکن است هوش مصنوعی جای او را بگیرد. اما اگر معلم را تربیت‌کننده در نظر بگیریم، فعلاً نمی‌تواند جای او را بگیرد. معلمان اگر می‌خواهند جای‌شان توسط هوش مصنوعی گرفته نشود، باید در این زمینه آموزش ببینند، تخصص پیدا کنند، سطح آگاهی و مهارت خود را بالا ببرند و تأثیرگذاری‌شان را تقویت کنند. در این صورت، هوش مصنوعی تا پایان خدمت‌شان دستیار آنها خواهد بود، نه جایگزین‌شان.
معلمان اگر می‌خواهند جای‌شان توسط هوش مصنوعی گرفته نشود، باید در این زمینه آموزش ببینند، تخصص پیدا کنند، سطح آگاهی و مهارت خود را بالا ببرند و تأثیرگذاری‌شان را تقویت کنند
آیا استفاده از هوش مصنوعی می‌تواند دانش آموزان را از تجربه‌های خلاقانه دور کند؟
صد درصد ممکن است. الان در ۱۰ ایالت از ۱۶ ایالت آلمان، استفاده از چت‌بات‌ها برای دانش‌آموزان ممنوع شده است. چون معلمان معتقدند استفاده بی‌رویه و بدون آموزش می‌تواند آسیب‌زا باشد. چت‌بات مثل چاقو است؛ اگر به کودک یاد بدهیم چگونه استفاده کند، خطری ندارد، ولی اگر رهایش کنیم، ممکن است به خودش آسیب بزند. به خانواده‌ها و معلمان توصیه می‌کنیم که برای استفاده از هر ابزاری آموزش ببینند، اگر آموزش نبینیم و نحوه استفاده درست را نیاموزیم، این ابزارها می‌توانند ما را سطحی‌نگر پرورش دهند. چت‌بات‌ها اگر بدون آموزش رها شوند، تبدیل می‌شوند به حل‌المسائل؛ خلاقیت را می‌کشند و مانع رشد بچه‌ها می‌شوند.
پس شما تأکید دارید که آموزش استفاده از هوش مصنوعی اول باید برای معلمان و والدین باشد؟
بله، حتماً. ابتدا معلمان و والدین باید آموزش ببینند که چت‌بات چیست، چه کاربردها ، محدودیت‌ها و خطراتی دارد و چگونه می‌توان از آن در مسیر توسعه دانش استفاده کرد. بدون آموزش این گروه‌ها، استفاده صحیح از هوش مصنوعی در آموزش ممکن نخواهد بود.
به نظرتان آیا نیاز به تدوین قوانین خاصی در این حوزه وجود دارد؟
قطعاً؛ در دنیا همین حالا این مسیر آغاز شده است. در اجلاسی که اخیراً در پاریس برگزار شد، حدود ۲۰۰ پروتکل در این زمینه تنظیم شد. شورای عالی آموزش و پرورش ایران نیز در حال کار بر روی این موضوع است. بله، به قوانین و مقررات نیاز داریم تا استفاده از این ابزارها هدفمند، مفید و ایمن باشد.
نظر شما