به گزارش خبرنگار فرهنگی حیات، بیستم فروردین هرسال، که به «روز ملی فن‌آوری هسته‌ای» نامگذاری شده است، یادآور یک روز غرورانگیز و پیروزی آفرین در تاریخ ماست. روز اعلام خودکفایی در دستیابی به چرخه سوخت هسته ای و رسیدن به جایگاهی بلند در توسعه دانش بنیان ملی که با تلاش شبانه روزی و بی‌امان دانشمندان و متخصصان داخلی و با وجود تحریم ها، محدودیت‌ها و تنگناهای قدرتهای سلطه گر جهانی به قصد ممانعت از دستیابی ایران به این نقطه پرافتخار از علم و فناوری، ممکن شد. چیزی که در ابتدا و با محاسبات اولیه، ناممکن می نمود.
در این روز، دانشمندان ایرانی موفق به تولید چرخه کامل سوخت هسته‌ای در مقیاس آزمایشگاهی شدند و خبر دستیابی ایران به فن‌آوری غنی‌سازی اورانیوم و راه اندازی یک زنجیره کامل غنی‌سازی توسط سانتریفیوژهای ساخت ایران اعلام شد.در پی این موفقیت دانشمندان و متخصصان کشورمان در دستیابی به نسل جدیدی از سانتریفیوژها در ایران و اعلام آن به آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، کشورمان در زمره کشورهای صاحب تکنولوژی در غنی‌سازی اورانیوم محسوب می‌شود و ایران به کشورهای عضو باشگاه اتمی پیوست.
پس از آن با تصویب شورای عالی انقلاب فرهنگی، به پاس قدردانی از تلاش‌های افتخار آفرین دانشمندان جوان ایرانی در دستیابی کشور به فن‌آوری صلح آمیز هسته‌ای، ۲۰ فروردین‌ماه در تقویم رسمی ایرانیان «روز ملی فن‌آوری هسته‌ای» نام گرفت.
فن‌آوری هسته‌ای چیست و چه کاربردهایی دارد؟
«فن‌آوری هسته‌ای» عبارت است از توانایی تبدیل اورانیوم طبیعی از طریق شکافت اتم‌ها به اورانیوم غنی شده که دارای کاربردهای علمی و صنعتی بسیار زیاد است. تبدیل اورانیوم به اورانیوم غنی‌شده، راه‌های مختلفی دارد که دو نوع رایج آن از طریق دستگاه‌های سانتریوفوژ و لیزر است.
۱- کاربرد انرژی هسته ای در تولید برق: استفاده از علوم و فنون هسته‌ای در تولید برق از طریق نیروگاه اتمی از اهمیت بالای برخوردار است، جمهوری اسلامی ایران نیز با توجه به پایان پذیر بودن منابع فسیلی و روند روبه رشد توسعه اجتماعی و اقتصاد کشور،استفاده از انرژی هسته‌ای برای تولید برق را امری ضروری و لازم می‌دانند و ساخت چند نیروگاه اتمی ر ا از جمله سیاست‌های اصلی خود قرار داده است.
۲- کاربرد انرژی اتمی در پزشکی و امور بهداشتی: دانش هسته‌ای با دانش پزشکی پیوستگی ناگسستنی دارد به گونه‌ای که علم پزشکی بدون دانش هسته‌ای تعریف نشده است. در کشورهای پیشرفته صنعتی از این فن‌آوری در علوم پزشکی استفاده می‌شود. درحال حاضر علاوه بر استفاده از انرژی اتمی در اشعه ایکس و کاربرد آن در دستگاه‌های رادیوگرافی و عکسبرداری در کشورمان درمان بیماری‌های سرطان بارادیو داروها انجام می‌شود.
۳- کاربرد انرژی هسته‌ای در بخش دامپزشکی و دامپروری: تکنیک‌های هسته‌ای در حوزه دامپزشکی موارد مصرفی چون تشخیص و درمان بیماری دامی، تولید مثل دام، تغذیه دام، اصلاح نژاد، بهداشت و ایمن‌سازی محصولات دامی و خوراک دام را دارد.
۴- کاربرد انرژی هسته‌ای در دسترسی به منابع آب: تکنیک‌های هسته‌ای برای شناسایی حوزه‌های آب زیر زمینی، هدایت آب های سطحی و زیر زمینی، کشف و کنترل نشت و ایمنی سدها مورد استفاده قرار می‌گیرد. برای شیرین کردن آب‌های شور نیز این انرژی کاربرد دارد.
۵- کاربرد انرژی هسته‌ای در بخش صنایع غذایی و کشاورزی: از انرژی هسته‌ای در حوزه کشاورزی و صنایع غذایی استفاده‌های بسیار فراوانی صورت می‌گیرد، موارد عمده استفاده در این بخش عبارتست از: جلو گیری از جوانه زدن محصولات غذایی، کنترل و از بین بردن حشرات، به تأخیر انداختن زمان رسیدن محصولات، افزایش زمان نگهداری محصولات کشاورزی و ...
۶- کاربرد انرژی هسته‌ای در بخش صنعت: برای تولید چشمه‌های پرتو زایی جهت مصارف صنعتی، تولید چشمه‌های ایریدیم برای کاربردهای صنعتی و بررسی جوشکاری در لوله‌های نفت و گاز از انرژی هسته‌ای استفاده می‌شود، همچنین برای ساخت انواع سیستم سطح سنجی، ضخامت سنجی، دانسیته سنجی و اندازه‌گیری خاکستر زغال سنگ و بررسی کوره‌های مذاب شیشه‌سایی و نشت‌یابی در لوله‌هایی انتقال استفاده می‌شود.
۷- کاربرد تکنیک هسته‌ای در شناسایی مین های ضد نفر: تکنیک‌های هسته‌ای برای کشف مین‌های ضد نفر نیز کاربرد دارد. هرروز بر دامنه استفاده از انرژی هسته‌ای افزوده می‌شود. فن‌آوری هسته‌ای در بخش‌های مختلف به‌گونه‌ای است که اگر کشوری فن‌آوری هسته ای را بوی و نهادینه کند، در بسیاری از حوزه‌های علمی و صنعتی ارتقاء جایگاه پیدا کرده و مسیر توسعه را با سرعت طی می‌کند.
۸- تولید برق از طریق نیروگاه‌های اتمی: یکی از مهمترین موارد استفاده صلح‌آمیز از انرژی هسته‌ای، تولید برق از طریق نیروگاه‌های اتمی است. در کشورهای پیشرفته صنعتی، از انرژی هسته‌ای به‌صورت گسترده، در پزشکی استفاده می‌کنند. با توجه به شیوع برخی بیماری‌ها، از جمله سرطان، ضرورت تقویت طب هسته‌ای در کشورهای در حال توسعه، هر روز بیشتر می‌شود. موارد زیر از مصادیق تکنیک‌های هسته‌ای در علم پزشکی است:
* تهیه و تولید کیت‌های رادیو دارویی برای مراکز پزشکی هسته‌ای
* تهیه و تولید رادیو دارویی به منظور تشخیص بیماری تیروئید و درمان آنها
* تهیه و تولید کیت‌های هورمونی
* تشخیص و درمان سرطان پروستات
* تشخیص سرطان کولون، رودۀ کوچک و برخی سرطان‌های سینه
* تصویربرداری بیماری‌های قلبی، تشخیص عفونت‌ها و التهاب مفصلی
تکنیک‌های هسته‌ای برای شناسایی حوزه‌های آب زیرزمینی و هدایت آب‌های سطحی و زیرزمینی و کشف و کنترل نشت و ایمنی سدها نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد. شیرین‌سازی آب شور دریا از دیگر مزایای فن‌آوری هسته‌ای است.
9- قابل استفاده در بخش صنایع غذایی و کشاورزی: انرژی هسته‌ای در بخش صنایع غذایی و کشاورزی هم کاربردهای بسیاری دارد. از انرژی هسته‌ای در حوزه‌های کشاورزی و صنایع غذایی استفاده‌های فراوانی صورت می‌گیرد، از جمله:
* جلوگیری از جوانه‌زدن محصولات غذایی
* کنترل و از بین بردن حشرات
* به تأخیر انداختن زمان رسیدن محصولات
* افزایش زمان نگهداری
* کاهش میزان آلودگی میکروبی
* از بین بردن ویروس‌های گیاهی و غذایی
* طرح باردهی و جهش گیاهانی چون گندم، برنج و پنبه
موارد مصرف تکنیک‌های هسته‌ای در حوزۀ دامپزشکی نیز عبارتند از:
* تشخیص و درمان بیماری‌های دامی
* تولیدمثل دام
* اصلاح نژاد دام، تغذیه، بهداشت و ایمن‌سازی محصولات دامی و خوراک دام.
ضرورت‌های راهبردی هسته‌ای شدن در افق جهانی
نامگذاری چنین روزی در سال ۱۳۸۵ درحالی صورت گرفت که سه سال پیش از آن، کشورهای غربی با بسترسازی سازمان منافقین با طرح ادعاهایی مبنی بر ابعاد نظامی- اتمی ایران، فعالیت‌های صلح‌آمیز هسته‌ای جمهوری اسلامی ایران را زیر سؤال برده و موانع جدی را در مسیر پیشرفت‌های هسته‌ای کشورمان ایجاد کردند، اما فضاسازی علیه صنعت هسته‌ای ایران در حالی رسماً از سال ۱۳۸۲ آغاز شد.
در طول سال‌های پیش از آن، کشورهای غربی بر اساس توافقات خود با دولت ایران متعهد بودند غنی‌سازی اورانیوم را برای ایران بومی‌سازی کنند؛ تعهدی که هیچ‌گاه عملی نشد؛ سابقه فعالیت‌هایی که شروع آن به سال ۱۳۳۹ بازمی‌شود و در سال ۱۳۵۲ به تأسیس سازمان انرژی اتمی کشورمان و امضای قرارداد ساخت نیروگاه بوشهر منتهی می‌شود.
سال ۲۰۰۲ (مرداد ۱۳۸۱) بعد از ۵۲ سال که از آغاز فعالیت‌های هسته‌ای ایران طی شد، سازمان منافقین در نشست خبری در شهر واشنگتن امریکا مدعی فعالیت‌های پنهانی جمهوری اسلامی ایران در عرصه هسته‌ای شد و اقدام به انتشار گزارشی کرد که در آن از وجود تأسیسات غنی‌سازی نطنز و آب سنگین اراک سخن به میان آمده بود.
نیویورک تایمز در همان برهه زمانی نوشت که سرویس‌های اطلاعاتی امریکا، انگلیس و اسرائیل به فعالیت‌های پنهانی ایران دست پیدا کرده‌اند. پیرو این ادعا، سازمان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی دو قطعنامه ضدایرانی صادر کرد و در نهایت در سال ۲۰۰۳ ایران با سه کشور فرانسه، آلمان و انگلیس سه توافقنامه سعدآباد، بروکسل و پاریس را امضا کرد و بر اساس آن تعلیق فعالیت‌های مرتبط با غنی‌سازی اورانیوم را به حالت تعلیق درآورد. اجرایی نشدن تعهدات کشورهای اروپایی، منجر به آن شد که طرف ایرانی تعلیق صنعت هسته‌ای را کنار بگذارد که در نهایت شورای امنیت سازمان ملل شش قطعنامه علیه کشورمان صادر کرد.
در زمان رژیم پهلوی، کشورهای آمریکا، آلمان و فرانسه در مقاطع زمانی مختلف بحث تولید ۲۰ هزارمگاوات برق به وسیله انرژی هسته‌ای را مطرح و آلمان ساخت دو رآکتور هزار مگاواتی در بوشهر را آغاز کرد، اما با وجود پیشرفت ۸۵ درصدی با پیروزی انقلاب اسلامی، تعهدات خود را اجرایی نکردند. آمریکا هم یک رآکتور پنج مگاواتی در کوی دانشگاه تهران و سازمان انرژی اتمی برای تولید دارو ساخت و تعهد داد ۲۰ مگاوات سوخت مورد نیاز آن را تأمین کند و سومین مورد هم ساخت رآکتور ۳۶۰ مگاواتی به دست فرانسوی‌ها بود که کنار رودخانه کارون با ۱۰ درصد پیشرفت ناتمام ماند. تاب غرب با غنی‌سازی از کف رفت.
همانطور که اشاره شد، غرب با عملیات روانی گسترده‌ای که علیه صنعت هسته‌ای کشورمان به ویژه از سال ۱۳۸۲ به بعد در سطح بین‌المللی صورت داد، تلاش کرد فعالیت‌های علمی و صلح‌آمیز هسته‌ای کشورمان را ابعاد نظامی- اتمی بدهد، آن هم با این هدف اصلی که «غنی‌سازی» را به عنوان دستاورد بی‌بدیل تحت‌الشعاع قرار دهد و مانع از توسعه آن شود.
«غنی‌سازی اورانیوم» به قدری برای کشورهای غربی و حتی سایر کشورهای ۵+۱ اهمیت داشته است که آنها در مقدمه برجام نیز تأکید و تصریح کرده‌اند جمهوری اسلامی ایران تنها «حق دسترسی» و نه «حق دستیابی» به غنی‌سازی اورانیوم را دارد؛ موضوعی که باید از آن به عنوان یک حفره حقوقی فاحش که تضییع‌کننده منافع جامعه ایرانی است و پیش از این بارها در همین روزنامه به آن اشاره شده است، مورد توجه قرار داد، چراکه مفهوم حقوقی این دو عبارت کوتاه، باهم تفاوت اساسی و فراوانی دارند، کمااینکه از باراک اوباما گرفته تا جان کری و وندی شرمن و سایر مقامات امریکایی در همان روز امضای برجام نیز تأکید فراوانی داشتند که حقی تحت عنوان «حق غنی‌سازی» برای ایران به رسمیت شناخته نشده است!
بدیهی است هدف نهایی غرب در مواجهه با فعالیت‌های هسته‌ای ایران «تعلیق غنی سازی» است؛ هدفی که در صورت تحقق به این معنا بود که ایران تنها می‌تواند فعالیت‌های ویترینی هسته‌ای داشته باشد چراکه بنیان و اساس توسعه و پیشرفت در صنعت هسته‌ای غنی‌سازی آن هم به صورت بومی است که باید از آن تحت عنوان نیرومحرکه فعالیت‌های هسته‌ای یاد کرد: ترویج روحیه «ما می‌توانیم» در جامعه ایرانی.
ایران هسته‌ای و هویت ملی
دستیابی بومی به غنی‌سازی اورانیوم و چرخه سوخت هسته ای، یکی از مهمترین نمادهای غرور و هویت ملی و ترویج روح خودباوری، استقلال و اراده ملی و تحقق و توسعه ظرفیت‌های عظیم علمی و فن آوری کشور و بومی سازی توسعه دانش بنیان است. بومی‌سازی صنعت هسته‌ای در ایران و دستیابی به غنی‌سازی اورانیوم، روحیه ما می‌توانیم را در جامعه ایرانی زنده کرد.
در نقطه مقابل آنچه انگلیس و امریکا در طول دوره قاجاریه و پهلوی تلاش داشتند، به جامعه ایرانی تزریق کنند، حاوی دستاوردهای بزرگی برای آنان نیز شد از جمله اینکه بخش‌های بزرگی از خاک ایران را از کشور جدا کردند، به جای پادشاهان ایران تصمیمات آنی و کلان می‌گرفتند و با تحمیل قراردادهای استعماری منافع ملی ایران را به تاراج بردند.
البته «ترویج فرهنگ وابسته‌گرایی» در حالی پس از پیروزی انقلاب به ویژه با مدل مدنظر جریان غرب‌گرا پیش می‌رفت که بومی‌سازی صنعت هسته‌ای توانست بسیاری از اهداف ازپیش‌تعیین‌شده غرب و جریان تحت حمایت آنها را به بن بست بکشاند. درج مناسبت‌هایی نظیر «روز ملی فناوری هسته‌ای» که به دور از شعارزدگی است و بر اساس واقعیت محض «دستیابی بومی به غنی‌سازی اورانیوم» که در ابعاد مختلف علمی، پزشکی و غیرنظامی کاربرد دارد، نه تنها می‌تواند به رشد و تعالی جامعه ایرانی در حوزه‌های مختلف کمک کند بلکه تلاش غرب و جریان غرب‌گرای داخلی برای القای روحیه خودحقیرپنداری را نیز خنثی می‌کند.
دستیابی به قدرت هسته‌ای حاصل مجاهدت‌ها و تلاش شبانه‌روزی دانشمندانی است که برای اعتلای ایران و ایرانی کمر همت بسته و در شرایط سخت تحریم ایران را بر قله اقتدار نشاندند؛ اقتداری که در تنگنای اقتصادی حاصل شد؛ میراثی ارزشمند که به خون پاک شهدایی چون: «مسعود علی محمدی»، «مجید شهریاری»، «مصطفی احمدی روشن»، «داریوش رضایی‌نژاد» و «رضا قشقایی» رنگین شده و باید برای نسل‌های آینده به یادگار بماند.
صنعت هسته‌ای در کلام قافله سالار مسیر اقتدار
صنعت هسته‌ای از لحاظ وزن سیاسی و جایگاه جهانی ایران، موجب آبروی ملی است؛ ضمن اینکه در نقطه مقابل تلاش‌های دشمنان برای بی‌آینده نشان دادن کشور و مأیوس کردن جوانان، روحیه امید و اعتماد به‌نفس ملی را در جامعه زنده می‌کند و به مردم و به‌خصوص جوانان نشان می‌دهد که می‌توان در میدان‌های بزرگ وارد شد و آنها را به تسخیر درآورد.
هرکس ایران، جمهوری اسلامی و قوت و پیشرفت کشور را دوست دارد، باید برای فعالیت‌های علمی، تحقیقاتی و صنعتی هسته‌ای اعتبار و اهمیت قائل باشد.
این صنعت، کلید پیشرفت چشمگیر کشور و ملت در بخش‌های مختلف است؛ ضمن اینکه دشمنان از الگو گرفتن دیگر ملت‌ها از راه و فکر پیشرفت‌آفرین ملت ایران هراس دارند.
نظر شما