به گزارش خبرنگار سیاسی حیات؛ یکی از مباحثی در بحث انتخابات مطرح است الکترونیکی برگزار شدن آن است. انتخابات الکترونیک یکی از خدمات دولت الکترونیکی است که به رای دهنده این امکان را می‌دهد تا با بالاترین ضریب امنیتی و حفاظتی، رای خود را به صورت الکترونیکی ارائه کند.

انتخابات الکترونیکی شامل ابزارهای الکترونیکی است که هم برای اخذ رأی و هم شمارش آرا به کار می‌روند. فن‌آوری‌های رأی‌گیری الکترونیکی می‌تواند شامل موارد ذیل باشد:

* کارت پانچ

* سامانه‌های رأی‌گیری اسکن نوری

باجه‌های رأی‌گیری ویژه:

- سامانه‌های رأی‌گیری الکترونیکی خوداتکا با قابلیت ذخیرهٔ مستقیم

- سامانه‌های DRE: عبارت است از یک سامانه انتخاباتی که در آن از تعرفه‌های انتخاباتی الکترونیکی استفاده می‌شود و داده‌های مربوط به رأی‌گیری را از محل رأی‌گیری به مرکز جمع‌آوری داده‌های رأی‌گیری و از طریق یک شبکه سراسری انتقال می‌دهد. اطلاعات آراء مأخوذه می‌تواند به صورت متناوب و در حین برگزاری رأی‌گیری منتقل شود یا می‌تواند در انتهای روز رأی‌گیری جمع‌آوری و به صورت یکجا ارسال گردد.

در سال ۲۰۰۴ و در جریان برگزاری انتخابات ریاست جمهوری آمریکا، برآورد شد که حدود ۳۰ درصد از جمعیت رای دهنده این کشور از فرم های ویژه فناوری انتخابات الکترونیکی استفاده کردند که شامل ثبت مستقیم از طریق تماس دست با صفحه نمایشگر یا اسکنرهای نوری بوده است. رای های الکترونیکی به صورت دیجیتالی بر روی نوار، دیسکت یا کارت های هوشمند ذخیره شده و سپس به مرکز ویژه ای ارسال می شود که در آنجا فرآیند شمارش دقیق آنها آغاز می شود.

تجربه نشان داده است که الکترونیکی کردن بخش و یا بخشهای از یک سازمان، رشد کیفی مناسبی در روند کاری آن سازمان داشته است اما این سیستم ها دارای معایب و مشکلات خاص خود هستند که روز به روز اصلاح میشوند.

یکی از مهمترین اهداف دولت الکترونیکی صرفه جویی در وقت مردم و همچنین کاهش هزینه‌های اجرایی سازمانهای دولتی است که سیستم رای گیری الکترونیکی به عنوان زیر سیستم دولت الکترونیکی هم ، چنین اهدافی را دنبال میکند. روشهای اتخاذ رای به صورت سنتی علاوه بر مزایای خاص خود، دارای معایب زیادی هستند. صرف وقت زیاد برای شمارش آرا، هزینه‌های کلان تشکیل ایستگاه‌های رای گیری و همچنین هدر رفتن منابع انسانی مستقر در این ایستگاه‌ها به عنوان معایب این سیستم ها محسوب می شوند. از طرفی امنیت بالای این سیستم ها و مستند بودن هر رای اخذ شده از مزایای این روش ها هستند.

در سال ۱۳۷۸ بود که برای اولین بار بحث استفاده از تجهیزات الکترونیکی و رایانه ای برای برگزاری انتخابات در کشورمان مطرح شد. در آن زمان تلاش وزارت کشور برای متقاعد کردن شورای نگهبان برای استفاده از تجهیزات الکترونیکی در انتخابات مجلس ششم، با جلو کشاندن بحث حقوقی و ساختاری، که شورای نگهبان به آن اشاره کرده بود، بی نتیجه ماند. اما همچنان این موضوع برای انتخابات ریاست جمهوری در دوره بعدی (۱۳۸۰) و انتخابات شوراهای شهر و روستا، توسط وزارت کشور ایران مطرح شد.

چنانکه حتی پیش از برگزاری انتخابات مجلس هفتم، به این موضوع قدری از حالت تئوریک خود خارج شد و با تهیه نرم افزاری برای شمارش آرا، و فرستادن آن به شورای نگهبان، تا نزدیکی های موفقیت پیش رفت. اما باز هم شورای نگهبان به عنوان نهاد ناظر بر انتخابات در کشور، اعلام کرد که به دلیل عدم اطمینان از کارکرد نرم افزار ارائه شده برای شمارش آرا، این انتخابات هم به سنت گذشته و با حظور رای دهنده گان در پای صندوق‌های رای و شمارش به صورت دستی برگزار خواهد شد ولی این موضوع در آستانه انتخابات ریاست جمهوری در سال ۱۳۸۴، همچنان توسط وزارت کشور دنبال می شود. در انتخابات ریاست جمهوری سال ۹۶ نیز در ۱۳۹ شهر انتخابات الکترونیک صورت گرفته بود.

مصوبه مجلس برای برگزار شدن الکترونیکی انتخابات

اول خردادماه امسال  بود که نمایندگان مجلس، در جلسه علنی مجلس به منظور تسهیل رأی، تسریع شمارش آرا و افزایش مشارکت رأی دهندگان، وزارت کشور را موظف به برگزاری انتخابات به صورت کاملاً الکترونیکی در حداقل یک هشتم حوزه‌های دارای تعدد کرسی مجلس کردند.

 براساس مصوبه مجلس در این باره « وزارت کشور موظف است در صورت موافقت شورای نگهبان در اولین انتخابات پس از تصویب این قانون با درنظر گرفتن سهولت رای دادن، تسریع در شمارش آرا، حضور و مشارکت رأی‌دهندگان، فرآیند رای‌ دادن و شمارش آرا را در حداقل یک هشتم حوزه‌های دارای تعدد کرسی مجلس، به صورت کاملاً الکترونیکی برگزار کند و سوم مرداد سال جاری بود که شورای نگهبان مصوبه مجلس درباره اصلاح قانون انتخابات مجلس را تائید کرد، مصوبه‌ای که بحث الکترونیکی شدن انتخابات مجلس هم در آن وجود داشت.

با تائید شورای نگهبان مصوبه اصلاح قانون انتخابات، به قانون تبدیل شده و براساس این قانون هم وزارت کشور موظف است که انتخابات مجلس را در حداقل یک هشتم حوزه‌های دارای تعدد کرسی، به صورت کاملاً الکترونیکی برگزار کند. البته براساس آنچه در قانون آمده در صورت آمادگی وزارت کشور، شورای نگهبان نیاز است برگزاری انتخابات الکترونیک را تایید کند. حال گویا این موضوع تحقق پیدا نکرده و فقط در چند حوزه انتخابی قرار است که انتخابات به صورت الکترونیکی برگزار شود.

انتخابات در کدام حوزه‌ها الکترونیکی برگزار می‌شود؟

محمدتقی شاهچراغی معاون سیاسی وزیر کشور اخیر اعلام کرد که انتخابات در چهار حوزه انتخابیه قم، رشت و خمام، آبادان و ملایر به‌صورت الکترونیکی برگزار خواهد شد.

از سوی دیگر عباس جوهری، سرپرست معاون سیاسی و اجتماعی استاندار تهران، اخیرا درباره الکترونیکی شدن انتخابات گفت: ما آمادگی اجرای برگزاری انتخابات الکترونیکی داشتیم، اما براساس تصمیم شورای نگهبان انتخابات الکترونیکی در تهران نخواهیم داشت.

بر اساس این گزارش به نظر می‌رسد به‌دلیل آماده نبودن زیرساخت‌های لازم اعم از مشکلاتی که در حوزه آنتن‌دهی و پهنای باند وجود دارد به جز ۴ حوزه انتخابیه مذکور، انتخابات ۱۱ اسفندماه نیز به صورت سنتی برگزار شود.