به گزارش خبرنگار فرهنگی حیات، «رجب» که روشنایش از افق راز آشنایی، آینه‌ای به مطلع الشمس غیب الغیوب سر سرمدیت سبحات جلال و جمال گشوده است، چون کهشانی از کرامات نورالثقلین از راه می رسد تا جان سالک مجذوب را در سکر فنای نورالانوار، به تشرف معراج احدیت آورد و مشکات فیض و فتوحات محبوب کند.
این ماه که مفتاح و مقدمه‌ی شعبان و رمضان، دروازه ورود به ضیافت شهرالله الاعظم و دریچه وصول به دریای نور و راز حضور (دعیتم فیه الی ضیافه الله) است، ماه شگفت‌ترین تفضلات قدسی و منظومه متعالی‌ترین جذبات و موهوبات عالم غیب است. نگاهی به توصیف برکات و اسرار این ماه شریف از لسان رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم و امیرمومنان و ائمه طاهرین علیهم صلوات الاولین و الاخرین نشان از عظمت این (ماه تمام) و (ذخر رحمت عام) در منطق وحی و مکتب ولایت آل الله دارد.
تعابیری که از حضرت ختم المرسلین در جوامع روایی شیعه در بیان مکرمات ماه رجب، نقل شده است، نشان از تاکید تام و تمام بر فضیلت این ماه دارد؛ تعابیری چون: (شهرالاصم) و (شهرالاصب) و ... که جز ماه مبارک رمضان، نظیری برای این برتری و بلندای قدر و فضل آن نمی‌توان یافت و از آن جمله:
۱- از ابوسعید خدری صحابی جلیل در (الفردوس) از رسول خدا(ص) نقل است:
«رَجَبٌ شَهرُ اللّهِ الأَصَمُّ ، المُنیرُ ، الَّذی افتَرَضَهُ اللّهُ عز و جل لِنَفسِهِ.» یعنی: «رجب، شهر اصم (سنگین و سخن و محکم) و نورافشان خداست که خداوند آن را بر خویشتن واجب گردانده است.»
۲- در ثواب الاعمال جناب صدوق از سیدالمرسلین(ص) نقل است:
«ألا إنَّ رَجَبا شَهرُ اللّهِ الأصَمُّ ، و هُوَ شَهرٌ عَظیمٌ ، و إنّما سُمِّیَ الأصَمَّ لأنّهُ لا یُقارِبُهُ شَهرٌ مِنَ الشُّهُورِ حُرمَةً و فَضلاً عِندَ اللّهِ.» به این معنی که: «بدانید براستی ماه رجب شهر سنگین و سخت خداوند است و ماهی است عظیم و بدرستی از آن جهت (اصم) خوانده شد که نزدیک به این ماه نمی‌شود ماهی دیگر در نزد خداوند عزوجل در حرمت، فضل و قدر»
۳- در عیون اخبارالرضا از شیخ صدوق از رسول خدا(ص) روایت شده است:
«رَجَبٌ شَهرُ اللّه ِ الأصَبُّ یَصُبُّ اللّه ُ فِیهِ الرَّحمَةَ عَلی عِبادِهِ.» یعنی: «رجب، شهر پرفیضان و رحمت باران خداست که در آن رحمت ذات ذوالجلال، چون آبشاری بر بندگان فرو می‌بارد.»
با نظری اجمالی در ماهیت و محتوای مفاهیم ماثور در تبیین فضایل این ماه بسط برکات سرمدی، می‌توان به بلندای جایگاه قدسی ماه پر فیض و فضیلت رجب که از دوران جاهلیت نزد اعراب، حرمت و تقدس داشت و اسلام و مکتب وحی و رسالت بدان رفعت و مکرمتی دیگر داد، در این بینش توحیدی و ولایی پی برد.
اما غرض در این گفتار، تاملی در معنای دو روایت بسیار مشهور در مجامع حدیثی اهل بیت است و تطبیق و مقارنه ای میان این دو حدیث، از ناحیه ی مقدسه حضرت ختمی مرتبت(ص) و امیرمومنان(ع) و کوشش در جمع و تلفیق معنای این دو روایت بظاهر متکثر، و:
چون جمع شد معانی، گوی بیان، توان زد...
اول: در منابعی از جمله ثواب‌الاعمال و من لا یحضره الفقیه، از رسول خدا نقل است:
«رجب شهرالله و شعبان شهری و رمضان شهر امتی.» یعنی: «رجب، ماه خداست، شعبان ماه من است و رمضان، ماه امت من»
آنگاه که از حضرتشان سوال می‌شود:
«ما مَعنی قَولِکَ رَجَبُُ شَهرُ اللهِ؟» یعنی: «معنای سخن‌تان که رجب ماه خداست، چیست؟»
می فرمایند: «لِاَنَّهُ مَخصوصُُ بَاالمَغفِرَهِ، فیهِ تُحقَنُ الدِّماءُ و فیهِ تابَ اللهُ عَلی اَولِیائِهِ وَ فیهِ اَنقَذَ هُم مِن نِزاعِهِ.» بدان معنی که: «زیرا ماه رجب ویژه آمرزش و مخصوص مغفرت است. در این ماه خونی ریخته نمی‌شود و در این ماه، خداوند اولیا و محبینش را مورد آمرزش قرار می‌دهد و توبه شأن را می‌پذیرد و آنان را از دشمنانشان می‌رهاند.»
از آن جهت که این ماه، به غفران و رحمت خاصه ربوبی مخصوص و ممتاز شده است.
دوم: در مصباح المتهجد از امیرمومنان علیه‌السلام نقل شده است:
«شَهْرُ رَمَضانَ شَهْرُ اللّه ِ وَ شَعْبانَ شَهْرُ رَسُولِ اللّه ِ وَ رَجَبٍ شَهْری.» به این معنی که :«رمضان ماه خدا و شعبان ماه رسول خدا و رجـب مـاه من اسـت.»
اما جمع بین این دو روایت ظاهرا متناقض، چگونه ممکن است؟
به‌نظر می‌رسد می‌توان این تطبیق، تنسیق، مقارنه و موازنه را در راستای اتخاذ یک رهیافت معرفتی- معناشناختی مبتنی بر منطق نبوت، امامت و ولایت که در پرتو حکمت و عرفان اصیل شیعی، در یک امتداد و در یک منظر و منظومه ی واحد، قرار می گیرند، تحقق بخشید؛
ماه رجب که براعت استهلال و طلایه‌ی ماه مبارک رمضان بعنوان محمل و مجلای شب قدر است، در بیان رسول‌الله و حامل و حاصل وحی، ماه خداست و در تعبیر مولی الموحدین علیه الصلوه و السلام ماه اوست. اما آیا میان این دو تناقضی و اختلافی هست؟
تکثر زمانی معنا می‌یابد که این دو را در راستای هم نشمریم. اما اگر ولایت اهل الله را در امتداد و استکمال ولایت الله بنگریم این دو حدیث شریف، نه تنها واجد تناقض و موهم اختلافی نیستند بل، مکمل و موکد معنای یکدیگرند. اینگونه و در پرتو چنین بینش و باوری به ولایت مطلقه وسائط فیض‌الله و محال رحمه‌الله و خزنه علم‌الله، رجب ماه خداست از آن روی که مته علی است و درست از آن جهت ماه علی است که ماه خداست زیرا که حیات و بقای دین و وحی و کتاب، جز در پیوند با اصل امامت و ولایت تضمین نمی‌شود و تداوم نمی‌یابد و این است تفسیر آن مجمع البحرین کمال و کرامت در سوره الرحمن:
مَرَجَ الْبَحْرَیْنِ یَلْتَقِیانِ (19) بَیْنَهُما بَرْزَخٌ لا یَبْغِیانِ (20)
دو دریای [شیرین و شور] را روان ساخت در حالی که همواره باهم تلاقی و برخورد دارند؛ (۱۹) [ولی] میان آن دو حایلی است که به هم تجاوز نمی کنند [درنتیجه باهم مخلوط نمی شوند!] (۲۰)
و این است تفسیر آن شجره‌ی طیبه:
«أَصْلُها ثابِتٌ وَ فَرْعُها فِی السَّماءِ تُؤْتِی أُکُلَها کُلَّ حِینٍ بِإِذْنِ رَبِّها ...» یعنی: «ریشه‌ی آن [در زمین] ثابت و شاخه‌ی آن در آسمان است هر زمان میوه‌ی خود را به اذن پروردگارش می‌دهد.»
حضرت امام خمینی (ره) در یکی از تفسیرهای تامل انگیز خود که نازله و بارقه‌ای از حکمت الهی در کلام آن انسان آسمانی است، تعبیری شگفت دارد در تبیین و تقریر این معنا که امامت، قله و غایت وجود و جوهره تکوین خلقت است؛ عید فطر که ضیافت الله است در امتداد خود به عید قربان می‌رسد که عید شهادت و ایثار جان در مسیر قرب الهی و ثمره تکامل فطرت توحیدی است و سرانجام، به عید غدیر که عید ولایت است می‌رسیم: پس از گذر از این دو، یعنی شایسته مهمان خدا و سپس قربانی خدا بودن، به جشن خلافت انسان کامل در تحقق امامت می‌رسیم، که مقصد و مقصود اعلای آفرینش است و تفسیر: انی اعلم ما لا تعلمون.
در نهایت باید گفت که «رجب» به معنای بزرگ داشتن و عظیم شمردن است و «ماه رجب» به معنای ماهی است که بزرگ و محترم شمرده می‌شود و به این دلیل آن را «رجب المرجب» می‌نامند که رجب به معنای بزرگ و عظیم شمردن و مُرَجَّب هم به معنای بزرگ داشته شدن است؛ پس علاوه بر اینکه خود ماه دارای عظمت و رتبه بالایی است، ایام الهی پر فضیلت دیگری مثل ایام‌بیض و لیله‌الرغائب نیز در آن واقع شده است.
طلوع ماه رجب المرجب، ماه خدا، ماه تشرف به معراج معنای ولی الله الاعظم بر سالکان طریق ولایت، مبارک باد.
نظر شما