به گزارش خبرنگار بین‌الملل حیات، مقامات ارشد ایالات متحده بارها گفته‌اند که جو بایدن، نمی‌خواهد جنگ اسرائیل در نوار غزه به یک درگیری گسترده‌تر در خاورمیانه تبدیل شود. همچنین آنتونی بلینکن وزیر امور خارجه ایالات متحده که این هفته چهارمین دیدار خود از منطقه از زمان آغاز جنگ را به سرانجام رساند، تقریبا در همه‌های مصاحبه‌های مطبوعاتی خود همین پیام را منتقل کرد.
بلینکن روز پنجشنبه در قاهره در پاسخ به سوالی درباره تلاش‌هایش برای جلوگیری از گسترش درگیری گفت: «ما می‌خواهیم از تشدید تنش در دریای سرخ جلوگیری کنیم». اما تنها ساعاتی بعد، وزارت خارجه ایالات متحده تأیید کرد که در همکاری با بریتانیا و با هماهنگی تعداد معدودی از کشورها، «حمله‌هایی علیه تعدادی از اهداف در یمن که توسط حوثی‌ها استفاده می‌شود» انجام داده است.
هسته اصلی تنش کجاست؟
کارشناسان و حامیان حقوق‌بشر هشدار می دهند که این حملات با اهداف اعلام شده دولت بایدن برای کاهش تنش در تضاد است و نمی‌تواند علت اصلی تنش‌های فزاینده در منطقه یعنی «حمله نظامی اسرائیل به غزه» را در سایه قرار دهد. همه ناظران وضعیت کنونی خاورمیانه می‌دانستند که در صورت گسترش جنگ در غزه و با وجود محور مقاومت مورد حمایت ایران تنها مدت زمان کوتاهی طول خواهد کشید تا تنش نه‌تنها در دریای سرخ، بلکه در لبنان، سوریه و عراق نیز گسترش پیدا کند. به نظر می‌رسد بدون دستیابی به یک آتش‌بس پایدار در غزه، بسیار دشوار است که بتوانیم شاهد کاهش تنش‌ها در کل منطقه خاورمیانه باشیم.
تنش‌های دریای سرخ از کجا به کجا رسیدند؟
حوثی‌های متحد ایران بخش‌های وسیعی از یمن از جمله ساحل غربی مشرف به تنگه باب المندب را که به دریای سرخ منتهی می‌شود، کنترل می‌کنند. این گروه بلافاصله پس از آغاز جنگ غزه در ماه اکتبر شروع به شلیک موشک به سمت سرزمین‌های اشغالی و حمله به کشتی های تجاری مرتبط با این رژیم کرد.
حوثی‌ها پیش از این اعلام کرده بودند که کشتی‌های مرتبط با اسرائیل را به عنوان بخشی از تلاش برای تحت فشار قرار دادن دولت اسرائیل برای پایان دادن به بمباران غزه و اجازه ارسال کمک‌های بشردوستانه بیشتر به منطقه ساحلی فلسطین هدف قرار می‌دهند. حملات در دریای سرخ یک گذرگاه تجاری کلیدی که حدود ۱۲ درصد ترانزیت تجارت جهانی از طریق آن انجام می شود باعث شد شرکت های کشتیرانی بزرگ دنیا عملیات خود را در این منطقه به حالت تعلیق درآورند.
در اواسط دسامبر، واشنگتن یک نیروی چند ملیتی را با هدف دفاع از «آزادی دریانوردی» و با نام «عملیات نگهبان رفاه» در دریای سرخ راه به کمک ۱۱ کشور دیگر اندازی کرد. به باور بسیاری از کارشناسان اما آمریکایی‌ها در این ائتلاف تنه ماندند و از متحدان اروپایی آن‌ها تنها بریتانیا و هلند با این ائتلاف همراه شدند. از میان متحدان منطقه‌ای آن‌ها نیز تنها بحرین در این ائتلاف شرکت کرد و غیبت امارات و عربستان سعودی در این ائتلاف بسیار مورد توجه قرار گرفت.
همچنین گزارش‌های ناظران نظامی نیز نشان می‌دهد که آمریکایی ها عملا در میدان نبرد هم تنها مانده‌اند و بیش از ۹۰ درصد نیروها و ناوهای موجود در این برنامه را آمریکایی‌ها به تنهایی تامین کرده‌اند. چند هفته پس از اعلام فعالیت رسمی این ائتلاف، در پایان ماه دسامبر، نیروهای آمریکایی سه قایق حوثی‌ها را غرق کردند و ده تن از رزمندگان آن‌ها را به شهادت رساندند.
بلینکن روز پنجشنبه طی یک کنفرانس خبری در پایتخت مصر، حوثی‌ها را محکوم و خاطرنشان کرد که شورای امنیت سازمان ملل متحد یک روز قبل قطعنامه‌ای را تصویب کرده که از این گروه خواسته بود به حملات خود پایان دهد. بلینکن با اشاره به ائتلاف اخیرالذکر آمریکایی گفت: «ما تعدادی از کشورها را داریم که به صراحت اعلام کرده‌اند که اگر اقدامات حوثی‌ها در دریای سرخ متوقف نشود، باید عواقبی داشته باشد. و حالا متاسفانه این اقدامات متوقف نشده است و در حال حاضر اقداماتی برای توقف این حملات در دست اقدام است».
روز جمعه، یک مقام ارشد آمریکایی به خبرگزاری رویترز گفت که بیش از ۱۵۰ نوع مهمات برای هدف قرار دادن نزدیک به ۳۰ مکان مرتبط با حوثی‌ها در یمن استفاده شده است.
ناصر کنعانی، سخنگوی وزارت امور خارجه ایران حملات نظامی بامداد جمعه آمریکا و انگلیس به چند شهر یمن را شدیداً محکوم کرد و آن را اقدامی خودسرانه، نقض آشکار حاکمیت و تمامیت ارضی یمن و نقض قوانین و مقررات و حقوق بین‌الملل دانست.
کنعانی افزود: این حملات نظامی در راستای استمرار حمایت کامل آمریکا و انگلیس در حدود صد روز گذشته از جنایات جنگی رژیم صهیونیستی علیه ملت فلسطین و شهروندان مظلوم و تحت محاصره کاملِ نوار غزه صورت می‌گیرد.
آتش‌بس در غزه، کلید کاهش تنش‌ها
برایان فینوکان، مشاور ارشد برنامه ایالات متحده در اندیشکده گروه بحران بین‌المللی، به الجزیره گفت: حملات به یمن نشان می دهد که دولت بایدن «موضعی خودفریبی و سیاست خود باخت» را در پیش گرفته است. از یک طرف، آن‌ها به تمایل خود را برای اجتناب از یک جنگ منطقه‌ای گسترده‌تر تکرار می کنند. از سوی دیگر، خودشان آن جنگ منطقه‌ای را که علت اصلی آن درگیری در غزه است از طریق حمایت نظامی بی‌قید و شرط رژیم صهیونیستی و شروع حملات جدید در یمن گسترده‌تر می‌کنند.»
در حالی که ایالات متحده اعلام کرده است که حملات شبانه به یمن «به قصد مختل کردن و تضعیف توانایی حوثی ها» است، فینوکان این سوال را مطرح کرد که آیا این عملیات واقعا می‌تواند حملات دریای سرخ را متوقف کند یا خیر؟ حوثی‌های یمن در جنگی که عربستان سعودی و امارات متحده عربی آن را رهبری می‌کردند، سال‌ها در برابر بمباران‌ها مقاومت کرده‌اند. این گروه در حال حاضر در حال مذاکره با ریاض بر سر آتش بس پایدار است.
فینوکان افزود: «ایالات متحده در عین‌حال که بر روی آتش غزه -به عنوان منشا اصلی تنش‌ها در منطقه- سوخت می‌ریزد، تلاش می‌کند تا شعله‌های آتش را در سایر نقاط منطقه کاهش دهد؛ شعله‌هایی که نیروهای آمریکایی را به خطر می‌اندازند.»
شیرین العدیمی، استادیار آمریکایی یمنی در دانشگاه ایالتی میشیگان، گفت: «حملات بامداد جمعه به شهرهای یمن برای من تعجب آور نیست. زیرا ما بارها شواهدی را دیده‌ایم که نشان می‌دهد سیاست ایالات متحده در خاورمیانه و به طور خاص یمن، سیاستی واکنش‌گرا بوده است که منجر به خشونت می‌شود.»
وی افزود که اگر دولت بایدن واقعاً می‌خواهد تنش‌های منطقه‌ای را کاهش دهد، باید برای دستیابی به آتش‌بس در غزه به رژیم صهیونیستی فشار بیاورد. من فکر می‌کنم حرف‌های آن‌ها با اعمال‌شان همخوانی ندارد.
دولت بایدن از زمان آغاز جنگ در غزه، حمایت نظامی و دیپلماتیک کامل خود را صهیونیست‌ها ارائه کرده است. این کشور همچنین قطعنامه‌های سازمان ملل که خواستار آتش‌بس در غزه بودند را وتو کرده و پرونده دادگاه بین‌المللی دادگستری که رژیم صهیونیستی را به نسل‌کشی متهم می‌کند، رد کرده است.
به نظر می‌رسد آمریکایی‌ها برای کاهش تنش‌ها در خاورمیانه حاضرند به هر اقدامی به جز تحمیل فشار واقعی به صهیونیست‌ها برای پذیرش یک آتش‌بس پایدار دست بزنند. اقداماتی که بسیاری از ناظران آن‌ها را از سر استیصال، -و بدون دستیابی به آتش‌بس در غزه- به مثابه آب در هاون کوبیدن می‌دانند.
نظر شما