قاسم محب علی کارشناس خاورمیانه، مدیرکل پیشین خاورمیانه و سفیر اسبق ایران در یونان در گفتگو با خبرنگار بین‌الملل حیات، با توجه به حضور آیت‌الله سیدابراهیم رئیسی، رئیس جمهور در نشست اضطراری سازمان همکاری اسلامی در ریاض اظهار کرد: نشست کشورهای عربی و اسلامی برای همکاری‌های اسلامی و اتحادیه عرب با پرداختن به مسائل مربوط به غزه بوده و اجلاسی دوجانبه محسوب نمی‌شود.
وی با بیان اینکه در این اجلاس هیچگونه مذاکره‌ای در خصوص موضوعات و روابط ایران و عربستان نبوده، تصریح کرد: سفر مقامات ایرانی به عربستان بعد از 11 سال فراهم شده و این به بدین معناست که روابط دو کشور برقرار شده است.
مدیرکل پیشین خاورمیانه افزود: روابط دوجانبه ایران و عربستان باید از کانال‌های خاصی در سطوح متفاوت مانند؛ سفارتخانه، وزارت خارجه، دستگاه‌های اجرایی و نهاد ریاست جمهوری پیگیری شود.
وی عنوان کرد: با توجه به اینکه در نشست سازمان همکاری‌های اسلامی مقامات عربستانی میزبان بودند و حدود 52 کشور در این نشست یک روزه حضور داشت، فرصت برای ارتباط‌های بیشتر بین ایران و عربستان، برای رسیدگی به جزئیات و گفتگو در خصوص روابط اقتصادی وجود نداشت.
محب علی با توصیه به اینکه باید سفرهای دوجانبه‌ای در سطوح مختلف، خصوصا در سطوح اقتصادی صورت گیرد، تاکید کرد: طرفین با ارتباط‌های بیشتر می‌توانند، رابطه قوی‌تری در سطوح مختلف ایجاد کنند.
وی با اشاره به اینکه مسائل مربوط به ایران و عربستان دارای گستردگی و پیچیدگی بالایی است، خاطرنشان کرد: روابط دیپلماتیک بین ایران و عربستان ایجاد شده اما برقراری روابط دیپلماتیک به این معنا نیست که سیاست‌های دو کشور تغییر کرده است.
عادی سازی روابط عربستان با رژیم صهیونیستی کمتر شده است
سفیر اسبق ایران در یونان افزود: امروز مساله حادی به نام غزه بوجود آمده و به همین دلیل، ملاحظات جدیدی از سوی همه کشورها و همچنین عربستان شکل گرفته است. در این زمینه، عربستان عادی سازی روابطش با رژیم صهیونیستی را نسبت به گذشته کمتر کرده است.
وی با بیان اینکه مسائل متعددی بین ایران و عربستان وجود دارد که باید در این زمینه گفتگوهای انجام شود، تاکید کرد: مسائلی که هرساله ما بین ایران و عربستان وجود داشته، در حوزه‌های مختلف سیاسی، امنیتی، اقتصادی و منطقه‌ای بوده است. این مسائل، جزو موضوعات گسترده‌ای بوده که نیاز به گفتگوی بیشتر مقامات هر دو کشور دارد. نظرات دو کشور در خصوص مسائل مربوط به عراق، سوریه، لبنان، یمن، خلیج فارس و به‌خصوص موضوعات مختلف در حوزه انرژی، مسائل مهمی هستند که باید مرتبا با حضور هیات‌های کشورهای همسایه، جلساتی برگزار شود تا در حوزه‌های که با یکدیگر اشتراک منافعی دارند، به توافق برسند.
محب علی در این خصوص اضافه کرد: در مواردی هم که رقابت بین دو کشور وجود دارد، باید مدیریت مناسب صورت بگیرد و در حوزه‌هایی که اختلافاتی است، راه حل‌های منطقی ایجاد شود تا منافع هر دو کشور حفظ و از بوجود آمدن اختلافات مجدد جلوگیری شود.
سفر رئیس جمهور ایران به عربستان را باید به فال نیک گرفت
وی با بیان اینکه امیدورایم در سال‌های آینده مانند دهه‌های گذشته شاهد ایجاد مشکلات جدید با عربستان نباشیم، افزود: در دهه‌های گذشته مشکلات و اختلافاتی بین ایران و عربستان وجود داشته است اما ارتباط مجدد و سفر رئیس جمهور ایران بعد از گذشت چندین سال به این کشور را باید به فال نیک گرفت.
این کارشناس خاورمیانه با اشاره به اینکه در ادامه، توافق مسئولان ایران و عربستان در بازگشت به روابط سیاسی و دیپلماتیک مناسب، این امکان را فراهم می‌آورد تا دو کشور مستیقما با هم گفتگو کنند، ادامه داد: در گذشته این امکان میسر نبوده و مذکراتی که در بغداد انجام می‌شد، در سطوح امنیتی بوده که جنبه رسمی ندارد؛ این روابط نتیجه همان جلسات است و کمک می‌کند تا سردی روابطی که بین دو کشور وجود داشته، نسبتا از بین برود.
وی تصریح کرد: با توجه به اینکه مسائل و مشکلات بین ایران و عربستان پیچیده و دراز مدت بوده، بنابراین نیاز است تا هر دو کشور تغییرات و یا انعطافاتی در سیاست‌هایشان ایجاد کنند تا زمینه نزدیکی دو کشور محکم‌تر از گذشته فراهم شود.
مناسبات تجاری کشور با عربستان، به سرعت گسترش پیدا نمی‌کند
محب علی با بیان اینکه نباید به‌صورت فوری انتظار آثار اقتصادی از این ارتباطات داشته باشیم، خاطرنشان کرد: با توجه به مشکلات دیگری که در سیاست خارجی کشورمان به‌دلیل تحریم‌ها وجود دارد، مانند نقل و انتقالات بانکی و منازعاتی که در منطقه رخ داده است، نمی‌توان توقع داشت که مناسبات تجاری کشور با عربستان، به سرعت گسترش پیدا کند.
وی در مورد عملکرد دولت سیزدهم در خصوص روابطش با کشورها افزود: هر دولتی سیاست مربوط به خود در مواجهه با شرایط خاورمیانه‌ای دارد و روابطش را در این حوزه گسترش و یا محدود می‌کند. وضعیت خاورمیانه مانند شرایطی که در غزه به‌وجود آمده، قابل پیش بینی نیست. همه دولت‌های بعد از انقلاب این سیاست را در پیش داشتند، اما هربار اتفاقات موجود در خاورمیانه، روابط کشورها را تحت تاثیر قرار داده است.
سفیر اسبق ایران در یونان با بیان اینکه شرایط غزه حتما بر روابط ایران و عربستان تاثیر خواهد گذاشت، عنوان کرد: ایران و عربستان می‌توانند با مدیریت اختلافات موجود را حل کرده و در ادامه رابطه پایدار و با ثباتی را برقرار کنند. اگر چه هنوز با توجه به شرایط خاورمیانه نمی‌توان، روابط ایران و عربستان را روابطی پایدار و با ثباتی تصور کرد.
برخی از کشورهای عربی، جزو هم پیمانان نظامی آمریکا هستند
وی با اشاره به اینکه در خصوص شرایط موجود در غزه همه کشورهای منطقه به‌دنبال منافع ملی و حکومتی‌شان هستند، تصریح کرد: اغلب کشورها تحت تاثیر افکار عمومی و فشار مردمی یا در اولویت‌های دوم و سوم خود، مسائل فلسطین را قرار داده‌اند.
محب علی با اشاره به اینکه کشور ترکیه عضو ناتو است، یادآور شد: برخی از کشورهای عربی، جزو هم پیمانان نظامی آمریکا هستند؛ آمریکایی که مهمترین پشتیبان و حامی رژیم اشغالگر قدس است و جنگ با این رژیم، جنگ با آمریکا تلقی می‌شود و هرگونه اختلاف و فشار به رژیم صهیونیستی، فشار به آمریکا محسوب می‌شود.
اولویت بسیاری از کشورها آتش بس و کمک رسانی به مردم غزه است
وی اضافه کرد: برخی از کشورها ملاحظات خاص خودشان را در خصوص ورود به این جنگ دارند، ضمن اینکه به دلیل سیاست‌ها و یا مسائل اخلاقی، بخشی از اولویت‌ها و سیاست‌های هر کشوری این است که طبق اولویت بندی به مسائل خارجی بپردازد. برای نمونه، مصر و اردن که سیاست ضعیف‌تری نسبت به ترکیه دارند، امنیت و منافع ملی خود را به مسائل سیاست خارجی ترجیح می‌دهند.
کارشناس خاورمیانه با بیان اینکه هیچ کشوری ارتباط تجاری امنیت و منافع ملی خود را قربانی مسائل دیگر، کشورها نمی‌کند، گفت: همه کشورهای که در همسایگی اسرائیل و فلسطین هستند، از متعهدین نظامی آمریکا بوده و طبیعی است که ملاحظات خودشان را دارند و امکان اینکه دستشان باز باشد که سیاست مستقلی را در پیش بگیرند، وجود ندارد. بخش از این سیاست‌ها، تحت تاثیر افکار عمومی و بخشی هم به دلیل نگرانی آنهاست که اگر جنگ ادامه و گسترش پیدا کند، ناامنی ایجاد می‌شود؛ به‌همین دلیل اولویت بسیاری از کشورها آتش بس و کمک رسانی به مردم غزه است و در شرایط فعلی مسائل دیگر اولویت کشوری نیست.
نظر شما