به گزارش خبرنگار اقتصادی حیات؛ یکی از پر جاذبه ترین بازارها در ایران مربوط به صنعت خودرو است که در آن رویدادهای اقتصادی و سیاسی به صورت چشمگیری در فراز و فرود قیمت ها تاثیرگذار هستند.

در واپسین روزهای سال 1401 با توجه به برنامه ریزی های صورت گرفته از سوی وزارت صمت به منظور افزایش تولید خودرو و متناسب با آن افزایش واردارت خودرو کارشناسان این برآورد را داشتند تا بازار پر تلاطم خودرو به سوی تعادل حرکت کند اما بر این نکته نیز تاکید داشتند که مواردی همچون انتظارات تورمی و قیمت ارز میتواند هرگونه پیش بینی در این حوزه را با چالش رو به رو سازد. بر همین اساس کارشناسان برای سال 1402 هم رشد انتظار تورمی و قیمت ارز را پیش بینی کردند و هم کاهش این دو مولفه موثر در قیمت خودرو را. در صورت بروز رشد این مولفه ها قیمت خودرو روندی صعودی خواهد داشت و در صورت فروکش انتظار تورمی و قیمت ارز می بایست چشم انتظار شرایط پایدار و روزهایی ارام برای این صنعت بود.

داغ کردن خودرو در فروردین

آنطور که تجربه نشان داده بازار خودرو عموما برای سال جدید کار خود را از نیمه فروردین آغاز می کند اما امسال آغاز به کار بازار، معطل پایان یافتن تعطیلات نماند و از همان ابتدای سال بازار تحت تاثیر اخبار ضد و نقیض و اظهار نظرهای متفاوت از سوی مسئولین و نهادهای سیاستگذار قرار گرفت و دچار نوسان شد. نوسانی که نهایتا مسیر صعود به خود گرفت و باعث شد تا بازار در همان روزهای ابتدایی سال کار خود را توفانی آغاز کند.

بر اساس نظر کارشناسان عدم توفیق سیاست‌ گذاران اقتصادی برای دستیابی به اهداف تعریف شده زمینه را برای رشد قیمت ها در بازار آزاد فراهم کرد رشدی که تاثیر نرخ ارز بر آن را نباید نادیده گرفت چرا که در همان روزهای ابتدایی سال نرخ ارز روندی صعودی به خود گرفت و بازار خودرو را تحت تاثیر خود قرار داد.

در حالی که صعود قیمت ها در بازار شتاب گرفته بود رضا فاطمی ‌امین وزیر وقت صمت طی مصاحبه ای اعلام کرد که قیمت‌های بازار کاذب است و مردم باید در خرید خود دقت کنند.

در همین روزها بود که حرف و حدیث مربوط به واردات خودروهای دست دوم به کشور داغ شد تا یکبار دیگر بازار چشم انتظار کاهش قیمت ها باشد. این نوید داده می شد که با ورود این خودروها، عرضه در بازار افزایش و در نتیجه آن قیمت خودرو کاهش پیدا کند.

در اردیبهشت ماه سعید موتمنی رئیس اتحادیه نمایشگاه‌ داران و فروشندگان خودروی تهران بر این نکته تاکید کرده بود که قیمت های ثبت شده خودرو در فروردین ماه 1402 نسبت به مدت مشابه سال قبل رشد بیشتری را نشان می دهد که تاثیر آن در کاهش خرید فروش مشهود است.

وی بر این نکته تاکید داشت که افزایش قیمت ها متاثر از چند عامل بوده است. عامل اول کسانی هستند که خودرو را از درب کارخانه تحویل و به دلیل عدم صدور فاکتور جدید یا اقدام به افزایش قیمت کرده و یا محصول را راکد نگاه داشته و منتظر تغییر قیمت ها باقی می مانند. عامل دوم را باید رشد نرخ ارز دانست که به طور مستقیم بر افزایش قیمت خودرو تاثیرگذار است. محدودیت در عرضه نیز عامل سومی است که زمینه ساز رشد قیمت خودرو در نخستین فصل سال شد.

یقینا بخشی از عوامل برشمرده شده که به صورت مستقیم در قیمت گذاری خودرو موثر هستند با واردات خودروی کارکرده به کشور به حاشیه رفته و نقش کمرنگ تری در تحولات قیمتی در بازار خواهند داشت.

خودرو در سراشیبی قیمت

بازار خودرو در فروردین ماه و حتی در اواسط اردیبهشت شاهد رشد قیمت ها بود و همین موضوع باعث گردید تا سیاستگذارن این حوزه به دنبال راهکاری برای جلوگیری از افزایش قیمت ها در پلت فرم های انتشار دهنده آگهی بیوفتند بر همین اساس مرحله دوم فروش خودرو در سامانه یکپارچه آغاز و موجی از تقاضا به سمت این بازار هدایت شد.

با اتخاذ این تصمیم جلوی سرعت افزایش قیمت ها گرفته شد. عواملی همچون آغاز دور دوم فروش خودرو در سامانه یکپارچه، عدم تعیین تکلیف خودروهای مونتاژی و نهایتا تقویت طرح ورود خودروهای کارکرده را باید از مجموعه عواملی دانست که از نظر کارشناسان زمینه ساز کاهش قیمت خودرو و رکود معاملات در این ماه شدند.

افت قیمت در بازار خودرو در شرایطی رقم خورد که خودروهای داخلی تا 11 میلیون تومان و خودروهای چینی تا 30 میلیون تومان شاهد کاهش قیمت در بازار آزاد بودند این در شرایطی است که برخی دیگر از خودروها کاهش 100 تا 300 میلیون تومانی را مشاهده کردند.

در کاهش قیمت صورت گرفته در بازار خودرو می بایست به نقش افزایش تولید توسط دو خودروساز بزرگ داخلی نیز اشاره داشت به گونه ای که سایپا در دو ماه اول سال تعداد 50 هزار و 653 دستگاه خودرو تولید کرد که این رقم نشان دهنده رشد 50 درصدی نسبت به مدت مشابه سال قبل است. همچنین ایران خودرو نیز با رشد 46 درصدی در تولید در ماه های فروردین و اردیبهشت 76 هزار و 159 دستگاه خودرو را راهی بازار کرد.

تداوم کاهش قیمت ها در خرداد

بازار خودرو در شرایطی وارد سومین ماه سال شد که عواملی همچون فروش خودرو در سامانه یکپارچه خودرو و کاهش نرخ دلار بر آن تاثیر گذاشت تا یکبار دیگر شرایط نزولی قیمت ها در این ماه تکرار شود.

تداوم تکرار کاهش قیمت ها باعث شد تا فروشندگان تن به فروش خودروهای خود با قیمتی کمتر از انتظار بدهند. در این ماه عقب گرد قیمت ها در برخی از محصولات به 100 میلیون تومان نیز رسید. در این شرایط کارشناسان بر این نکته تاکید کردند که اگر برجام به نتیجه برسد واکنش بازار کاهش 20 درصدی قیمت ها خواهد بود. کارشناسان بر این نکته نیز تاکید داشته اند که در صورت عدم توفیق برجام، به ثمر نرسیدن طرح واردات خودرو دست دوم  و نهایتا عدم توان خودروسازان در بالابردن تیراژ تولید باید چشم انتظار رشد 30 درصدی قیمت ها در بازار خودرو بود. رشدی که در فروردین و اردیبهشت نیز رقم خورده بود.

رکود و تکاپو در دو ماه گرم سال

مجموع برآورد بازار خودرو در فصل بهار 1402 را باید راکد دانست. این رکود نیز به اولین ماه تابستان نفوذ یافت و قیمت غالب محصولات  شاهد کاهش جزئی بود. هفته پایانی تیرماه نیز در ادامه این مسیر افت قیمت ها را تجربه کرد اما با ورود به مرداد تا حدودی تکاپو به بازار راکد مانده خودرو بازگشت. این تکاپو را باید نشات گرفته از ورود دوباره قیمت دلار به کانال 49 هزار تومان دانست.

در پایان باید گفت با توجه به روند 5 ماهه بازار خودرو می توان این توقع را داشت که قیمت ها همچنان ثابت باقی مانده و تا پایان نباید چشم انتظار کاهشی شدن آن را داشت.

گزارش: سمانه مسلمی