به گزارش خبرنگار اقتصادی حیات، با وجود اینکه ایجاد امید و اشتغال برای نیروهای متخصص جوان و رفع مشکلات شغلی و معیشتی آنها، در اولویت دغدغه‌های رهبری قرار داشته و شاهد تاکیدات مکرر و مدام همیشگی ایشان در این خصوص بوده‌ایم، اما کماکان شاهدیم که در دولت‌های مختلف نه تنها گام عملی مهم و چشم‌گیری در این خصوص برداشته نشده است، بلکه هر روزه شاهد خروج این نخبگان از کشور و جذب آسان و ارزان آنها توسط دیگر کشورها هستیم.

در ادامه با نگاهی گذرا به سایت‌های کاریابی و تبلیغات صورت گرفته در فضای مجازی برای جذب نیروی کار در کشورهای همسایه، شوربختانه می‌بینیم که مردم عادی نیز شوق مهاجرت دارند و بسیار شنیده‌ایم که افرادی به بهانه‌های متعدد حرف از مهاجرت می‌زنند و بسیار دیده‌ایم اقوامی که مهاجرت کرده و از ایران خارج شده‌اند.

اگر موج مهاجرت از کشورمان در سال‌های گذشته با دلایل سیاسی به همراه بود، اما این روزها تب مهاجرت دیگر سیاسی نیست و پای صحبت هر کدام از متقاضیان مهاجرت که بنشینی مشکلات اقتصادی، نداشتن امید به آینده و...را از دلایل خود برای میل به مهاجرت عنوان می‌کنند. «امید» کلمه‌ای که این روزها شاید در ظاهر به کم‌رنگ‌ترین حالت خود رسیده باشد و این امر را می‌توان از افزایش مهاجرت‌ها به کشورهای مختلف و خروج میلیاردها دلار به بهانه خرید ملک در کشور همسایه به‌وضوح مشاهده کرد.

این روزها از جمله کشورهای هدف ایرانیان در جستجوی اشتغال، «قطر» کشوری کوچک واقع در خاورمیانه و هم‌مرز با عربستان سعودی است که با کشورمان مرز آبی دارد. قطر کشوری ثروتمند بر پایه صادرات نفت و گاز است که با وجود مشاغل پرطرفداری مانند جهانگردی، مهندسی نفت و گاز، مهندسی راه و ساختمان و خرده‌فروشی؛ تبدیل به سرزمین رویایی بسیاری از جوانان جویای کار سرزمینمان ایران شده است. جوانانی که مهارت‌ها و استعدادهای خود را با قیمتی نه چندان در خور شان یک جوان نخبه‌ ایرانی؛ در اختیار سایر کشورها قرار می‌دهند.

 اینجاست که این سوال در ذهن متبادر می‌شود که چرا مسئولین امر، علارقم تمام تاکیدات و فرمایشات مقام معظم رهبری، فکری برای جذب و به کارگیری این گنج‌های ارزشمند و ثروت‌های انسانی و ملی کشور نمی‌کنند.

در کمال ناباوری شاهدیم که کشوری جنگ‌زده‌ای مانند عراق، با مشکلات متعدد سیاسی و... تبدیل به مقصد بسیاری از نیروهای کار جوان و متخصص ایرانی شده و در سال‌های اخیر شاهد هستیم که این کشور با هدف احیا و آبادانی خود اقدام به جذب و استخدام نیروهای متخصص بسیاری از سایر کشورها از جمله ایران کرده است. نیروهای کاری که قطع به یقین هر کدام از آنها با امید به خدمت‌رسانی به سرزمین مادری‌شان اقدام به تحصیل و کسب مهارت کرده‌اند، اما در نهایت ناامیدی به دلیل نبود امکانات و شرایط لازم برای داشتن شغل و گذران زندگی با حداقل امکانات رفاهی، ناچار به مهاجرت شده‌اند.

درد اینجاست که مهاجرت‌های بزرگ در تمامی کشورهای جهان معمولاً در پی بروز حوادث بزرگ طبیعی نظیر زلزله‌، جنگ و.. رخ می‌دهد. این در حالی است که میل رو به افزایش مهاجرت در میان ایرانیان، در شرایطی است که تقریباً هیچ یک از عوامل و شرایط فوق وجود نداشته و ایران یکی از ثروتمندترین کشور های جهان، شاهد چرخه غم‌انگیز وطن‌گریزی که حاصل سیاست‌های غلط دولت‌های مختلف در روندی چندین ساله است، می‌باشد.

بر این اساس با اطمینان می‌توان گفت که علت اصلی میل شدید به مهاجرت ایرانیان به کشورهای همسایه و سایر نقاط جهان، به خاطر تفاوت شرایط اقتصادی ـ اجتماعی موجود در کشور، در بدیهی‌ترین حالت ممکن، با شرایط مطلوب است.

در ادامه درباره مهاجرت اجباری و پناه‌جویی کمتر حرف می‌شنویم. این در حالی است که آمارهای این نوع مهاجرت ایرانیان بالاست. اگر سالی ۵۰ هزار ویزا برای ایرانیان صادر شود، ۳۰ هزار نفرشان درخواست پناه‌جویی، ۱۰ تا ۱۵ هزار نفر تحصیلی و پنج هزار نفر هم کاری است. این آمار البته  متعلق به سه سال گذشته است.

رئیس رصدخانه مهاجرت ایران، مسئله اصلی مهاجرت را مسئله اجتماعی می‌داند و بر این باور است که بحران‌های اجتماعی، مسئله مهم و پررنگی برای ایرانیان است. وقتی با نخبگان و متخصصان صحبت می‌کنم، دغدغه‌شان پول نیست. به نظر می‌رسد نخبگان، مأیوس شده‌اند و مهاجرتشان از جنس سرخوردگی و یأس است.

به گفته صلواتی، پر واضح است که اگر با همین منوال جلو برویم، به احتمال قریب به یقین تا یک دهه آینده تعداد اندکی در کشور باقی خواهند ماند که بتوانند با استانداردهای رایج کار کنند و بسیاری از جوانان علی‌رغم میل قلبی وادار به مهاجرت خواهند شد.

در پایان همان‌طور که مقام معظم رهبری فرمودند، ناامیدکردن جوانان و نخبگان، همکاری با دشمنان است و همین امر مسئولیت دولتها را برای تزریق امید و شادی در کنار رفع مشکلات اقتصادی صدچندان می‌کند.

گزارش: معصومه غفاری