به گزارش خبرنگار اقتصادی حیات؛ دو مفهوم رشد یا ریزش قیمت سهام برای سرمایه‌گذاران بورسی اهمیت بسزایی دارد و سود و زیان سرمایه‌گذاران در واقع با همین دو مفهوم در ارتباط است. زمانی که شاخص کل بازار بورس رشد می‌کند، اکثر سرمایه‌گذاران بازدهی مناسبی کسب کرده و هنگام ریزش قیمت سهام، شاخص نیز کاهش یافته و  این افراد با زیان مواجه می‌شوند.

بر این‌اساس، سرمایه‌گذاران حرفه‌ای، نظیر مدیران صندوق‌های سرمایه‌گذاری، در شرایط ریزش قیمت سهام بازار بورس هم معمولا کمتر از یک سرمایه‌گذار عادی متضرر می‌شوند.  چرا که این گروه از سرمایه‌گذاران، با مطالعه عوامل بنیادی تاثیرگذار بر صنایع و شرکت‌ها و همچنین بررسی نمودارهای مختلف، به ‌خوبی می‌توانند شروع دوره‌های منفی بازار را پیش‌بینی کنند.

در ادامه گفتنی است که ارزش سهام شرکت‌ها معمولا متاثر از عوامل و متغیرهای کلان اقتصادی نظیر نرخ ارز، بهره، مالیات، حامل‌های انرژی، تعرفه بازرگانی و… قرار دارند. بر این اساس تحلیل‌گران، فعالان و کارشناساناین حوزه، با بررسی روند تغییرات متغیرهای کلان اقتصادی، تاثیر آن را بر صنایع مختلف بررسی کرده و اقدام به خرید و فروش سهام در بازار سرمایه‌ می‌کنند.

قاعدتا این افراد ‍پیش از صعود یا سقوط ارزش سهام، سیگنال‌های موثر بر اقتصاد کلان را رصد کرده و مانع ضرر و زیان و حفظ سرمایه‌هایشان می‌شوند. 

با اشاره به تاثیرگذارترین عوامل بر اقتصاد شرکت‌ها، می‌توان به تحولات درونی صنایع و شرکت‌ها اشاره کرد. بر این اساس آخرین وضعیت اقتصادی شرکت‌ها و تحولات درون آن‌ها، از طریق گزارش‌های مالی، شامل گزارش‌های میان‌دوره‌ای صورت سود و زیان، گزارش تولید ماهانه، گزارش فعالیت هیئت مدیره، گزارش تفسیری مدیریت،‌ گزارش‌های افزایش سرمایه و گزارش‌های شفاف‌سازی منتشر می‌شود که تحلیل‌گران حرفه‌ای با بررسی پیوسته این گزارش‌ها، ارزش سهام شرکت‌های مذکور را بررسی کرده و سعی می‌کنند در زمانی که اخبار و گزارش‌های رسمی درباره شرکت مناسب نیست، نسبت به فروش سهام آن شرکت اقدام کنند.

با نگاهی گذرا به وضعیت بورس کشور در روزهای اخیر، و به گفته نمایندگان مردم در مجلس شورای اسلامی، نزولی شدن بازار بورس که ویترینی واقعی از اقتصاد کشور است، نگرانی مردم را رقم زده است. آنچنان که در روز سه‌شنبه 27 تیر ماه 1402، شاخص کل بورس 43 هزار و 122 واحد رشد کرد و به رقم 2یک میلیون و 999 هزار و 755 واحد رسید. شاخص کل هم‌وزن نیز 15 هزار و 497 واحد بالا آمد و در رقم 703 هزار و 250 واحد ایستاد.‌ شاخص کل فرابورس 581 واحد رشد کرد و به رقم 26 هزار و 387 واحد رسید. شاخص هم وزن فرابورس نیز رشد 4 هزار و 120 واحدی داشت و به سطح 128 هزار و 481 واحد رسید. در پایان معاملات ‌روز سه‌شنبه، 486 نماد رشد قیمت و 142 نماد کاهش قیمت داشتند، به عبارت دیگر، 77 درصد بازار رشد قیمت داشتند و 23 درصد بازار افت قیمت داشتند.

همچنین در بورس نمادهای لپارس (شرکت پارس الکتریک)، حتاید (شرکت تاید واتر خاورمیانه) و البرز (شرکت بیمه البرز) در روز سه‌شنبه بیشترین کاهش قیمت بازار را داشتند و در معاملات فرابورس شرکت سرمایه گذاری تدبیرگران (سدبیر)، شرکت نیروگاه زاگرس کوثر (بزاگرس) و شرکت صنایع مادیران (مادیرا) بیشترین کاهش قیمت را داشتند.

با توجه به وضعیت سپری شده بازار بورس در روزهایی که گذشت، مجلس شورای اسلامی در نشست علنی سه‌شنبه، 27 تیرماه، در تذکر شفاهی خطاب به وزیر اقتصاد و تیم اقتصادی دولت، گفت که بورس در این روزها 64 هزار واحد سقوط کرد و روزهای خوبی را سپری نمی‌کند.

در ادامه این مهم، اینگونه به نظر می رسد که صنایع اصلی بورس ایران از قبیل صنایع فولاد،‌ سنگ آهن، پتروشیمی‌، فلزات رنگی، سیمان و سایر سرمایه‌گذاری‌های مرتبط که بیش از ۶۰ درصد ارزش بازار را شامل می‌شوند، تحت تاثیر اقتصاد جهانی و قیمت کالاها در بازارهای بین‌المللی قرار دارند.

ورود برخی دستگاه‌ها و صدور بخش‌نامه‌ها به نرخ‌گذاری و در ادامه تاسیس وزارت بازرگانی بازار بورس کشور را تحت تاثیر قرار داده است. بنابراین نیاز است تا مسئولان مرتبط با این حوزه  با حضور در صحن علنی مجلس شورای اسلامی، گزارش خود را در این خصوص به نمایندگان مردم ارائه دهند.

اما در این میان به گفته برخی فعالان این حوزه، با توجه به آینده اقتصادی ایران، افزایش نرخ ارز قطعی است. اگر چه ممکن است به دلیل خبرهای مذاکرات، مدتی وقفه‌ای در این روند ایجاد شود، اما با بررسی عملکرد شرکت‌ها و شرایط روانی بازار می‌شود سرمایه‌گذاری موفقی در بازار بورس انجام داد.

به گفته برخی دیگر با ریزش سهمگین سال 99، مردم تا حدود زیادی اعتماد به سرمایه‌گذاری در بورس را از دست داده‌اند و این روزها با کوچکترین نشانه خبری که بیشتر اوقات هم مرتبط به بازار بورس نیست، ترس از دست دادن سرمایه، باعث تشکیل صفهای عجیب فروش می‌شود. صرف‌نظر از این موضوع قیمت اکثریت سهام شرکتها مناسب و حتی پایین است و در صورتی که ثبات سیاسی خارجی حاکم شود و اعتماد به بازار بازگردد؛ سهامداران، شرکتها و دولت به صورت هم زمان از این مشارکت سود خواهند برد.

در پایان به نظر بسیاری از کارشناسان اصلی‌ترین و مهم‌ترین دلیل مشکلات و عدم وجود ثبات در بازار بورس کشور را می‌توان دستوری بودن بورس در دولت‌های مختلف دانست. همانطور که در دولت‌های قبل شاهد بودیم به نظر می‌رسد که کاهشی و افزایشی شدن بازار بورس در کشور  در دوره‌های مختلف، کاملا از پیش تعیین شده انجام می‌شود. حالا باید منتظر ماند و دید که آیا مسئولان این امر با حضور در مجلس می‌توانند دلایل محکمه‌پسندی ارائه داده و راهکارهایی را برای جلوگیری ریزش بیش از حد و رکود بازار بورس کشور پیش‌بینی و اجرایی کنند؟.

گزارش: معصومه غفاری