به گزارش خبرنگار فرهنگی حیات؛ امام رضا (ع) در سال ۱۴۸ هجری قمری در شهر مدینه به دنیا آمد. پدر ایشان امام موسی بن جعفر(ع)، یعنی امام هفتم شیعیان و مادرشان بانویی بزرگوار و خردمند به نام (نجمه) بود. امام رضا (ع) در همان سالی به دنیا آمدند که پدربزرگ ایشان، یعنی حضرت امام جعفر صادق (ع) به شهادت رسید.

نام مبارکشان «علی»، کنیۀ آن حضرت، «ابوالحسن» و دارای القاب متعدّدی از جمله؛ رضا، ‏صابر، فاضل، قرة ‏اعین المؤمنین (نور چشم مؤمنان) و...هستند، اما مشهورترین لقب ایشان، «رضا» به معنای «خشنودی» است.

امام رضا (ع) جایگاه علمی ویژه ای داشت. ایشان از دانشی سرشار بهره مند بودند و این برجستگی علمی امام در رویارویی با دانشمندان ادیان و مذاهب دیگر، بهتر آشکار می‌شد. جلسات و محافلی که علما و دانشمندان مختلف گرد هم می آمدند و به بیان دیدگاه‌ها و نظرات خویش می‌پرداختند، در آن زمان رونق خاصی داشت. حاکمان آن عصر، گاه برای جلوه دادن شکوه دربار خویش، گاه به منظور گرایش دانشمندان به دربار و زمانی برای این که بر عقیده کسی چیره شوند، در کنار مجالس دیگر، به برگزار کردن نشست‌های علمی نیز می پرداختند. این محافل که به جلسات (مناظره) معروف بود، بهترین مکان برای ابراز شایستگی های علمی افراد به شمار می رفت.

در عصر امام رضا (ع)، آن گاه که همه دانشمندان جمع می‌شدند و به گفت و گو می‌پرداختند و سرانجام در پاسخ دیگران فرو می‌ماندند، دست به دامان امام رضا (ع) می‌شدند تا بر حقانیت مطلب خویش گواهی دهند.

حجت الاسلام محمد علی فیض آبادی  استاد قرآن و کارشناس مذهبی در گفتگو با خبرنگار فرهنگی ما درباره سیره امام رضا (ع) گفت: ابی ارباب از زندگی  امام رضا (ع) اینگونه نقل کرد که ایشان تابستان ها بر روی حصیر و زمستان ها نیز بر روی ساده ترین زیرانداز می نشستند. اما وقتی در جمع مردم ظاهر می شدند خودشان را مزین می کردند و با زینت به نزد مردم می رفتند از این روایت سه نکته درس می گیریم اول اینکه زینت امام در بین مردم مطرح است؛ خداوند در آیه 31 سوره اعراف می فرماید: « خُذُوا زینَتَکُمْ عِنْدَ کُلِّ مَسْجِدٍ؛ ای فرزندان آدم! زینت خود را در هنگام رفتن به هر مسجدی، با خود بردارید» همانطور که در روایات آمده دو رکعت نماز برتر از هفتاد رکعت نماز است؛ اسلام با زیبایی، زینت و مرتب بودن مخالف نیست بلکه افراد را نیز دعوت به زینت می کند.

وی با بیان نکته دوم روایت گفت: در این روایت بحث ساده زیستی امام مطرح است؛ انسان سعی کند در زندگی ساده زیست باشد و تجمل گرا نباشد، بعضی از ما در زندگی دچار تجمل گرایی هستیم و این مورد سبب ناراحتی روحی مان می شود، انسان هر چقدر ساده زیست باشد و به دنبال تجملات نرود، آرامش بیشتری دارد.

حجت الاسلام فیض آبادی با بیان نکته سوم از روایت امام رضا (ع) ادامه داد: نکته سوم روایت مسئله زهد است ؛ زهد با ساده زیستی متفاوت است و به این معناست که انسان دلبسته مال دنیا نباشد، بعضی افراد امکانات و داشته های زیادی ندارند اما به همان نیز وابسته اند برخی هم با وجود ثروت زیادی که دارند دلبسته دارایی هایشان نیستند پس زهد به  معنای عدم دلبستگی به داشته هاست.همانطور که خداوند فرمودند اگر چیزی را از دست داده ای غصه نخور، همانطور هم اگر به دست آوردی خیلی خوشحال نباتش، امام رضا (ع) ساده زیستی را در کنار زهد و زینت در زندگی داشتند.

امام رضا (ع) در شب های تاریک و ظلمات صدقه می دادند

حجت الاسلام فیض آبادی با بیان کمک ها و انفاق های امام رضا (ع) بیان داشت: امام رضا (ع) به صورت پنهان به مردم صدقه می دادند و انفاق می‌کردند، موضوع صدقه و انفاق در دین اسلام بسیار کلیدی و مهم است چون نیاز مردم برآورده می شود، اما چگونگی عمل انفاق نیز بسیار مهم است.

وی افزود: خداوند در قرآن کریم می‌فرماید: چه آشکار و پنهان صدقه بدهید و انفاق کنید، در بحث انفاق آشکار؛ انفاق کردن برای ساختمان سازی، پل سازی، مسجد سازی، مدرسه سازی و از این قبیل است که مردم مشاهده کنند و تبلیغ اسلام شود، اما نسبت به مردم لازم است آبرویشان حفظ شود و به شکلی انفاق شود که کسی متوجه کار او نشود چون مسئله آبرو فرد در میان است و حتی این انفاق به شکلی باشد که فرد محتاج متوجه نشود چه کسی به او کمک کرده است.

حجت الاسلام فیض آبادی گفت: امام رضا (ع) نیز بیشتر در شب های تاریک و ظلمات صدقه می دادند و انفاق می‌کردند، بحث کمک های شبانه در سیره تمامی اهل بیت بوده که نیازهای ضروری مردم را برطرف کنند. ابراهیم ابن عباس نقل می کند که هر کسی بگوید مانند امام رضا (ع) دیده است باور نکنید، زیرا امام رضا (ع) دارای شخصیتی شاخص بودند.

خدمتکاران با امام رضا (ع) بر سر یک سفره غذا می خوردند

وی با اشاره به یکی از داستان های زندگی امام رضا (ع‌) بیان داشت: امام رضا (ع) سفری  داشتند که یک نفر از بلخ همسفرشان بود، زمانی که سفره را پهن کردند، خدمتکاران امام رضا (ع) نیز که برخی سیاه پوست بودند کنار سفره نشستند و مشغول خوردن غذا شدند، مرد بلخی به امام رضا (ع) عرض کرد که ای کاش برای خدمتکاران سفره ای جداگانه پهن می شد، امام رضا (ع) از این سخن مرد بلخی ناراحت شد و فرمودند: خدای ما یکیست، پدر و مادر مان هم  یکی‌ست و معیار سنجش ما تنها اعمالمان می‌باشد.

حجت الاسلام فیض آبادی افزود: این روایت چند نکته دارد وقتی آن فرد این جمله را به امام رضا (ع) گفت که ای کاش سفره ای دیگر پهن می شد امام ناراحت شدند، مشخص می شود برخی از رفتارهایی که ما انجام می دهیم باعث ناراحتی امام خواهد شد و فرقی نمی کند امام رضا (ع) یا امام زمان (عج) باشد. یکی از این موارد تبعیض است که اگر در زندگی و جامعه تبعیض صورت بگیرد مانند تبعیض در درس خواندن، تبعیض استفاده از امکانات، تبعیض در بهره وری در داشته ها و خیلی موارد دیگر باعث ناراحتی امام می‌شود.

وی ادامه داد: نکته دوم این روایت نیز این است که امام رضا (ع) در روابط اجتماعی، رفت و آمدها و زندگیمان معیاری ارائه می دهند، با توجه به آیه ای که خداوند فرمودند: ما شما را از آدم و حوا خلق کرده ایم؛ معیار سنجش همه ما تنها اعمالمان است و برتری نژادی نداریم چون همه به آدم و حوا برمی گردیم، مسلمان، یهود، مسیح، شمالی، جنوبی، سیاه، سفید و... معیار محسوب نمی شود.

حجت الاسلام فیض آبادی گفت: متاسفانه جامعه ما دچار معیارهای ارزشی غلطی شده است مانند مدرک، پول، بالاشهری، پایین شهری، سلبریتی، غیر سلبریتی و .. وقتی این موارد معیارهای ارزشی جامعه شوند جامعه هم در عرصه های ارزشی و هم در عرصه های اخلاقی دچار تزلزل می گردد. امام رضا (ع) می فرماید: معیار ارزش افراد اعمال است اگر خواستید برای یک آدم ارزشی قائل شوید به اعمالش نگاه کنید.