به گزارش خبرنگار فرهنگی حیات؛ امام جعفر صادق (ع) ششمین امام شیعیان به مدت ۳۴ سال (۱۱۴ تا ۱۴۸ق) امامت شیعیان را بر عهده داشت. دوران امامت امام صادق (ع)، دوره درگیری امویان و عباسیان بر سر قدرت بود، به جهت ضعف حکومت اموی، امام صادق (ع) توانست فعالیت علمی بیشتری نسبت به سایر امامان داشته باشد. به همین دلیل بیشتر روایات شیعیان، از امام صادق (ع) است و مذهب شیعه امامی را مذهب جعفری نیز میخوانند.
در میان امامان شیعه، چه در اصول دین و چه در فروع دین، بیشترین روایت از امام صادق(ع) نقل شده است. از جمله خصوصیات اخلاقی امام صادق (ع) زهد، انفاق، عبادت بسیار و تلاوت قرآن آمده است.
در کافی آمده است، او شبها مقداری نان و گوشت و پول در کیسه میریخت و به صورت ناشناس به در خانه تهیدستان شهر میبرد و میان آنها تقسیم میکرد. ابوجعفر خثعمی نقل کرده است که امام صادق (ع) کیسه پولی را به او داد و از او خواست آن را به فردی از بنیهاشم بدهد و نگوید که چه کسی آن را فرستاده است. به گفته خثعمی هنگامی که آن فرد پول را گرفت، برای فرستنده آن دعا کرد و از امام صادق (ع) گله کرد که با وجود ثروتش چیزی به او نمیدهد.
از روایتی که کَشّی درباره مناظره شاگردان امام صادق (ع) نقل کرده است، به دست میآید که برخی شاگردان او در زمینههای خاصی تخصص داشتهاند. طبق این روایت حُمران بن اَعیَن در علوم قرآنی، اَبان بن تَغلِب در ادبیات عرب، زُراره در فقه و مؤمن الطّاق و هِشام بن سالم در کلام تخصص داشتهاند. برخی دیگر از شاگردان امام صادق (ع) که در زمینه کلام تخصص داشتند، عبارتاند از حُمران بن اَعیَن، قیس ماصِر و هشام بن حَکَم.
از جمله فعالیت های مهم امام صادق (ع) فعالیت علمی، تربیت شاگردان و راویان، مناظرات و گفتگوهای علمی، تشکیل سازمان وکالت و برخورد با غالیان بوده است.
امامت امام صادق (ع) همزمان با سالهای پایانی حکومت بنی امیه و سالهای آغازین حکومت بنی عباس بودند و به همین علت ضعف و عدم استقرار نظام سیاسی، ایشان فرصت بسیار مناسبی برای تربیت شاگردان زیاد و فعالیت فرهنگی و مذهبی به دست آوردند.
امام صادق (ع) یک تحول شگرف و جهانشمولانهای در مذهب تشیع ایجاد کرد. اینکه امام صادق (ع) را رئیس مذهب تشیع مینامند از این باب نیست که قبل از ایشان شیعهای وجود نداشت، شیعهگری تقریباً از زمان بعد از حضرت محمد (ص) ایجاد شد. کسانی که پیروی از خط مشی امام علی (ع) کردند شیعه شدند و کسانی که از خلفای سهگانه ابوبکر، عمر و عثمان پیروی کردند سنی شدند. اما امام صادق (ع) طبق جمله زیبایی که رهبر انقلاب گفتند مرد تشکیلات بود و یک کار تشکیلاتی و منظم انجام داد و توانست رئیس مذهب شیعیان شود.
امام جعفر صادق (ع) بیش از ۴۰۰۰ هزار شاگرد داشتهاست که برخی از بزرگانشان بدین قرارند:
- آبان بن تغلب
- اسحاق بن عمارصیرفی کوفی
- برید بن معاویه بن العجلی
- ابوحمزه ثمالی
- حریربن عبدالله سجستانی
- زرارة بن اعی شیبانی
- صفوان بن مهران جمال اسدی
- عمران بن عبدالله سعد اشعری قمی
- عیسی بن عبدالله سعد اشعری قمی
- فیض بن مختارالکوفی
- محمد بن علی بن نعمان کوفی معروف به مؤمن الطّاق
- محمد بن مسلم بن ریاح
- معاذ بن کثیر
- هشام بن محمد بن السائب
- مفضل بن عمر
- جابر بن حیان
- مالک بن انس
گفتنی است این امام بزرگوار به دستور منصور دوانیقی و بر اثر مسمومیت در ۶۵ سالگی به شهادت رسید. برطبق منابع روایی شیعه، وی امام کاظم(ع) را به عنوان امام بعد از خود به اصحابش معرفی فرمود؛ اما با این وجود فرقههای مختلفی در شیعه شکل گرفت که اسماعیلیه، فَطَحیه و ناووسیه از آن جملهاند.
نظر شما