به گزارش گروه استان های حیات؛ موضوع استفاده از آب‌های نامتعارف یا همان فاضلاب شهری و صنعتی در جنوب شرقی شیراز تازگی ندارد چرا که اگر اخبار رسانه‌های از جمله خبرگزاری تسنیم را در طول سال‌های گذشته مرور کنید خواهید دید که به دفعات مکرر این خبرگزاری از قصه ناتمام آبیاری مزارع با فاضلاب و فاجعه در کشاورزی استان اخبار و گزارش‌های مختلفی را با عناوینی از جمله "بازی با سلامت و روان مردم/ آبیاری مزارع با فاضلاب در شیراز متوقف شود" و ... منتشر کرده است و نسبت به وقوع یک فاجعه زیست محیطی در کشاورزی استان به مسئولان وقت هشدار داد.
با خبرسازی آخرین فاجعه زیست محیطی که در مردادماه سال 1400 انجام شد، دستگاه قضائی استان به عنوان مدعی العموم این موضوع را در دستور کار قرار داد. اما گویا این قصه سر درازی دارد و باز هم در سایه و غفلت مسئولان استانی زمین‌های زراعی به مساحت بیش از 700 هکتار در جنوب شرقی شیراز (در مناطق بالادست دریاچه نمک) با فاضلاب آبیاری می‌شوند. به نظر می‌رسد که پیگیری‌ها مقطعی بود و علی‌رغم تشکیل جلسات متعدد در این راستا و هشدارهای دستگاه قضا عزمی جدی از سوی دستگاه‌های متولی برای پیشگیری از وقوع این فاجعه و تهدید سلامت شهروندان صورت نگرفته است.
براساس مصوبه هیئت دولت در تاریخ 28 مهرماه 1386 استانداری‌های سراسر کشور با همکاری وزارتخانه‌های نیرو، جهاد کشاورزی، بهداشت و درمان و علوم پزشکی موظفند از آبیاری مزارع با فاضلاب تصفیه نشده، جلوگیری کنند.
آمار منتشره از سوی مراکز درمانی کشور نشان می‌دهد که آبیاری مزارع با آب فاضلاب تصفیه نشده عامل بروز انواع بیماری‌های انگلی، روده‌ای و سرطان‌هاست؛ و حالا در حاشیه کلانشهر بزرگ شیراز با این معضل مواجه هستیم و این مشکل بیداد می‌کند و در صورت بی‌توجهی مسئولان، اگر سر باز کند، می‌تواند به معضلی اساسی و حتی امنیتی تبدیل شود.
با توجه به وضعیت موجود جمعی از مسئولان به همراه خبرنگاران از وضعیت فاضلاب های رها شده در حاشیه شهر شیراز در راستای جلوگیری از تداوم فاجعه و آسیب‌های زیست محیطی در حوزه کشاورزی به این منطقه بازدید کردند.
رهاسازی 40 درصد فاضلاب شیراز به دریاچه مهارلو
بهمن بهروزی مدیر عامل آب و فاضلاب شیراز در جمع خبرنگاران اظهار داشت: 60 درصد از فاضلاب شیراز در تصفیه خانه شماره یک این شهر تصفیه می‌شود، اما مابقی به دلیل نبود ظرفیت به سمت دریاچه مهارلو رها می‌شود.
وی با بیان اینکه مهار همه فاضلاب‌ها با ایجاد تصفیه خانه فاضلاب جدید در کنار تصفیه خانه موجود امکان پذیراست، افزود: این موضوع نیاز به یکهزار و 500 میلیارد تومان اعتبار است که تا کنون محقق نشده است.
مصطفی مشفقیان مدیرکل امور اجتماعی و فرهنگی استانداری فارس هم با بیان اینکه فاضلاب رها شده به سمت دریاچه مهارلو به دست برخی سودجویان با تغییر مسیر به سمت زمین‌های کشاورزی هدایت می‌شوند، گفت: خطر جدی برای آلایندگی دریاچه است چرا که در پایین دست این منطقه هکتارها زمین کشاورزی است که توسط برخی کشاورزان به صورت غیرقانونی تصرف عدوانی شده است و کشت صورت می‌گیرد.
وی با بیان اینکه این فاضلاب که حامل پساب‌ها خانگی، صنعتی، بیمارستانی و سطح شهر هستند، گفت: حدود 10 سال است که سودجویان با استفاده از این فاضلاب هزار هکتار از زمین‌های خود که شامل گندم، جو، ذرت و ارزن است را آبیاری می‌کنند و به لحاظ بهداشتی کشت محصول با فاضلاب غیرقانونی و آلوده است و موجب بروز بیماری سرطان در انسان می‌شود.
مشفقیان با ابراز تاسف از اینکه کشت محصولات با فاضلاب انسانی وارد زنجیره غذایی مردم می‌شود که این خود تهدید و خطر بزرگی برای سلامتی شهروندان محسوب می‌شود، افزود: قرار است در مدت کمتر از سه ماه علاوه بر امحاء محصولات کشت شده، مسیر دسترسی به فاضلاب به صورت دائم قطع شود.
رسانه‌های فارس در اصلاح وضع موجود یاری‌رسان باشند
وی با بیان اینکه برای اصلاح وضع موجود کمک اصحاب رسانه را می‌طلبد تا این معضل زیست محیطی در شهر شیراز برطرف شود و از خطر زیست محیطی که دریاچه نمک را تهدید می‌کند جلوگیری شود، گفت: با کار فرهنگی و اطلاع‌رسانی بهتر می‌توان این معضل را مدیریت کرد.
مدیر کل امور اجتماعی و فرهنگی استانداری فارس با اشاره به اینکه این زمین‌ها مربوط به منابع طبیعی است، گفت: بارها مسیر تخریب شده است، اما پس از چند روز مجددا این مسیر توسط کشاورزان غیرمجاز بازگشایی می‌شود و آنان مجددا با فعالیت خود ادامه می‌دهند.
ورود شورای تامین جهت امحای محصولات کشت شده با فاضلاب
جعفر طاهری معاون فرماندار شیراز نیز در این بازدید با انتقاد از آبیاری زمین‌های کشاورزی با آب فاضلاب، گفت: مواد غذایی تولید شده از این آب دچار آلودگی شدید است که منجر به بیماری‌های پوستی و دیگر بیماری‌های خطرناک می‌شود.
وی افزود: با توجه به حساسیت و اهمیت موضوع شورای تامین نسبت به این موضوع ورود کرد و چندین جلسه با دستگاه‌های متولی برگزار و مقرر شد، شهرداری، جهاد کشاورزی و دیگر دستگاه‌ها نظارت جدی نسبت به کشت غیرقانونی داشته باشند و محصولات کشت شده قبل از رسیدن به سفرهای مردم امحاء شود.
معاون سیاسی، امنیتی و اجتماعی فرمانداری شیراز ادامه داد: متاسفانه در سال‌های اخیر برخوردها با کشاورزان متخلف بازدارنده نبوده است لذا سلامت شهروندان خط قرمز ما است و با توجه به برخی مواد غذایی تولید شده با جدیت این مسئله را دنبال خواهیم کرد.
طاهری از راه‌اندازی چند تصفیه خانه محلی توسط سازمان شهرداری شیراز خبر داد و گفت: اگر این امر محقق شود در بازه چندساله تصفیه خانه فاضلاب شیراز را به صورت کامل انجام دهیم.
فروش آب کانال‌های زهکشی به کارخانه ذوب آهن کوار
علیرضا فاتح کارشناس بهداشت محیط زیست شهدای والفجر شیراز نیز در گفت‌وگو با خبرنگار تسنیم می‌گوید: بسیاری از مزارع شرق و شمال شرق شیراز زیر کشت‌های متعددی نظیر گندم، جو، ذرت و ... با آبیاری از فاضلاب است که از شرق دهکده سلامی و وزیرآباد شروع می‌شود و تا روستای خلجوی و دریاچه نمک ادامه دارد.
وی با بیان اینکه در زیر سطح شهر شیراز جاهایی که آب زیر زمینی بالا بوده کانال‌های زهکشی شبیه قنات ایجاد شده است، گفت: یکی از این کانال‌ها به تصفیه خانه می‌رسد و میزان انتقال آب آن 500 تا 600 لیتر در ثانیه است که بر اساس آزمایش‌های انجام شده در حد آب معدنی است، اما اداره آب منطقه‌ای استان فارس این آب را به کارخانه ذوب آهن کوار می‌فروشد و پساب و فاضلاب را برای کشاورز گذاشته در صورتی که این آب باید به مصرف کشاورزی اهالی برسد.
فاتح ادامه داد: تا سه ماه گذشته این آب با تانکر بفروش می‌رسید و در حال حاضر با 45 کیلومتر خط لوله این آب به کارخانه کوار منتقل می‌شود و نماینده شهرستان کوار اعلام کرده است که این آب را که برده‌ایم هیچ؛ برای کارخانه ذوب آهن خرامه هم می‌بریم.
سازمان محیط زیست غایب دائم است
وی با اعلام اینکه سازمان محیط زیست غایب دائم است، گفت: این کانال به دلیل کم‌کاری و عدم ترک فعل اداره آبفاست و اگر نه باید این فاضلاب تا دریاچه نمک هدایت شود. بارها این موضوع را متذکر شده‌ایم، اما یک روز می‌گویند بیل نداریم، یک روز پول نداریم و ...!
کارشناس بهداشت محیط زیست شهدای والفجر شیراز ادامه داد: عزت اله رئیسی پدر علم هیدروژئولوژی ایران می‌گوید که به دلیل بازندگی کم و حفر چاه‌های غیرمجاز طی 20 سال گذشته تا کنون زمین‌های شیراز 30 سانتی‌متر فرونشست کرده است.
فاتح بیان کرد: سازمان جهاد کشاورزی از کشت این محصولات با آب فاضلاب تا قبل از سال 1400 مطلع بوده است، اما آن را آشکار نمی‌کرد تا اینکه بنده با توجه به تحقیقات و بررسی‌هایی که داشتم این منطقه را که متاسفانه 20 سال از این اتفاق می‌گذرد را کشف و رسانه‌ای کردم و خدا می‌داند چه افرادی طی این سالیان اخیر دچار بیماری شدند.
کارشناس بهداشت محیط زیست شهدای والفجر شیراز اعلام کرد که بسیاری از این زمین‌ها در مجاورت دریاچه نمک قرار دارند که جز منابع ملی و حریم دریاچه است و مشخص نیست که این افراد چگونه اقدام به تصاحب این اراضی کرده و در آن کشاورزی می‌کنند.
حکم تعزیری برای متخلفان بازدارنده نیست
محمدعلی محسنی پور یکی دیگر از کارشناس بهداشت محیط مرکز شهدای والفجر شیراز نیز در گفت‌وگو با خبرنگار تسنیم گفت: پساب موجود در تصفیه خانه دون اینکه هیچگونه فرآیندی بر روی آن انجام شود، بیرون می‌آید و علاوه بر اینکه احشام و گوسفندان از آن تغذیه می‌کنند به زمین‌های زراعی که حاوی کاشت گندم است می‌رسد. از مسئولان عاجزانه میخواهیم که قدمی بردارند تا این گندم‌ها بر سر سفره‌های آن نرود.
وی با ابراز تاسف از روند معضل آبیاری اراضی کشاورزی با فاضلاب، گفت: برای 10 نفر از متخلفان حکم تعزیری صادر شده است، اما متاسفانه به جرئت می‌توان گفت که پارسال اگر همین متخلفان 100 هکتار کشت غیرمجاز داشتند این آمار در سال جدید به 120 هکتار رسیده است در واقع می‌توان گفت تعزیر و حکم بازدارنده نبوده است.
محسنی پورتاکید کرد:که تنها راه‌حل این معضل این است که عوامل اجرایی از جمله سازمان جهاد کشاورزی، محیط زیست، نیروی انتظامی، شهرداری و ... پای کار بیایند تا این محصولات امحاء شود و راهکار دوم اینکه این کانال‌ها سرپوشیده شود تا دیگر در دسترس کشاورز قرار نگیرد.
کشاورزی در 4 روستا با فاضلاب
یکی از کشاورزان این منطقه که تمایلی ندارد نامش ذکر شود نیز در گفت‌وگو با خبرنگار تسنیم، در پاسخ به این پرسش که آیا از پیامدهای منفی کشت با فاضلاب مطلع هستید و آیا می‌دانید که مصرف تولیدات کشاورزی با آب آلوده چه بلایی بر سر انسان می‌آورد؟ می‌گوید: ما خودمان هم می‌دانیم که کشت محصول با فاضلاب مشکل دارد؛ دوست نداریم، اما مجبور هستیم، انتظار می‌رود مسئولان ظرفیت تصفیه‌سازی را بالا ببرند.
وی ادامه داد: کشاورزان چهار روستا از جمله کوشکک، گردخون، اقبال آباد و خلجوی محصولات زراعی خود را با فاضلاب کشت می‌کنند.
این کشاورز در پاسخ به این سوال که آیا شما مالک این زمین هستید یا متعلق به چه کسی است؟ گفت: من این زمین را از دهکده سلامی که نماینده آن آقای حبیب‌الله طالبی است اجاره کرده‌ام.
با توجه به حساسیت موضوع و اهمیتی که در حفظ سلامت مردم وجود دارد، به نظر می‌رسد همان طور که در گزارش‌های قبل بارها به آن تاکید شد، پایان دادن به سریال بازی با سلامت و روان همشهریان در شیراز عزم جدی با مشارکت همه جانبه دستگاه‌های متولی را می‌طلبد و این موضوع اولویت نخست مسئولان استانی و شهری باشد تا برای همیشه به موضوع کشت با فاضلاب پایان داده شود.
به طور قطع صرف گزارش دادن‌ها یا بازدید کردن‌ها مشکلات را رفع نکرده و مانع ورود فاضلاب به کانال‌های کشاورزی یا مانع استفاده از فاضلاب در تولید محصولات کشاورزی نمی‌شود و باید اقدامات را به ویژه وقتی پای سلامت مردم در میان است به فوریت انجام داد تا تولید چنین محصولی به بازار نرسیده متوقف شود.
نظر شما