به گزارش گروه اجتماعی حیات؛ داده‌های کاربران برای شرکتهای فناوری در حقیقت گنجی بی پایانی است که هرچقدر از آن برداشت کنند باز هم تجدید می‌شود و قابل دسترسی است از همین رو بسیاری از شرکتها در سراسر دنیا انبوهی از داده‌ها را جابه جا می‌کنند و با کمک آنها به درآمدهای کلان و البته رانت‌های مختلفی دست می‌یابند.
در همین راستا طی مجموعه گزارش‌هایی به فرایند استفاده شرکتها از داده‌های کاربران برای دستیابی به سود و همچنین راضی نگه داشتن دولت‌های مختلف پرداختیم.
پیش از این در گزارشی تحت عنوان «سلطان اطلاعات» از چه راهی پول در می‌آورد، نحوه جمع‌آوری داده و انواع استفاده و سوءاستفاده از آن توسط شرکتهای گوگل و فیس بوک بررسی شد.
پس از آن نیز در گزارشی دیگر با عنوان کارگران در آمازون مشغول جاسوسی اند / اپل اطلاعات شما را می‌فروشد عملکرد این دو شرکت در حوزه فراوری داده‌های کاربران مورد بررسی قرار گرفت.
اکنون در گزارش پیش رو روند جمع‌آوری اطلاعات کاربران در توئیتر، اینستاگرام و مایکروسافت بررسی شده است. این در حالی است که اینستاگرام و توئیتر با وجود اینکه کاربران زیادی دارند درباره حفاظت از داده‌های آنها و همکاری با دولت‌ها چندان خوشنام نیستند. از سوی دیگر محصولات مایکروسافت به طور نامحسوسی تمام فعالیت‌های کاربران را رصد می‌کند و از این نظر همواره با انتقادهایی روبرو است. به عبارت دیگر این 3 شرکت هر کدام به روشی داده‌های‌های کاربران را پس از جمع‌آوری به سرمایه و رانت تبدیل می‌کنند!
همکاری توئیتر با دولت‌ها برای دسترسی به اطلاعات کاربران
حساب کاربری توئیتر همان چیزی است که کاربران می‌سازند. درحالیکه از این حساب برای دنبال کردن کمدین‌ها، سلبریتی ها، خبرنگاران و کاربران مختلف استفاده می‌شود، برای ترویج کسب و کارها، پخش مسابقات ورزشی یا آزار هنرمندان نیز استفاده می‌شود.
این شبکه اجتماعی به غیر از اطلاعات پایه حساب کاربری خود، اطلاعات موقعیت مکانی و تنظیمات حریم خصوصی، پیام‌های مستقیم و ارتباطات خصوصی کاربران، کوکی ها و محتوایی که فرد از طریق اپ در وب سایت‌های طرف سوم مشاهده می‌کند را نیز جمع‌آوری می‌کند. با این وجود توئیتر مدعی است که تاریخچه مرورگر کاربر در وب را با هیچیک از اطلاعاتی که به شناسایی کاربر منجر شود، همراه نمی‌کند. همچنین داده‌ها حداکثر تا 30 روز پس از جمع‌آوری حذف می‌شوند. این در حالی است که به طور دقیق‌تر نام، نام کاربری، پسورد، شماره تماس و همچنین ایمیل‌هایی که وی می‌نویسد و دریافت می‌کند را جمع‌آوری می‌کند.
علاوه بر آنچه گفته شد IP adress، نوع مرورگر، نوع دستگاه، نام شرکت مخابراتی ارائه کننده سرویس و سیستم عامل فرد را نیز قابل دسترس و مورد استفاده قرار می‌گیرد.
در کنار این موارد پیام‌ها، محتوا و تبلیغاتی که فرد تماشا و با آن واکنش برقرار می‌کند، اطلاعات ویدئویی و صوتی، مدت زمان، تعداد دفعات و میزان فعالیت، افرادی که فرد با آنها ارتباط برقرار می‌کند یا محتوایی که به اشتراک می‌گذارد، فعالیت در سایت‌ها و اپ های طرف ثالث، تاریخچه مرورگر نیز جمع‌آوری می‌شود.
همچنین توئیتر منطقه زمانی کشور و همچنین اطلاعات حسگر جی پی اس دستگاه‌های وی را رصد می‌کند.
این شبکه اجتماعی مدعی است داده‌های کاربران برای اسکن کردن محتوای خطرناک و ناخواسته، اسکن و احراز هویت افراد جمع‌آوری می‌شود. همچنین این داده‌ها را برای یافتن کاربران در راستای فالو کردن، حفاظت از یکپارچگی پلتفرم و اینکه فرد از چه موضوعاتی خوشش می‌آید تا تبلیغات هدفمند ارائه کند، به کار می‌گیرد.
این شبکه اجتماعی در صورت لزوم داده‌های کاربران را با آگهی دهندگان، تهیه کنندگان سرویس‌ها، نیروهای مجری قانون و دولت‌ها به اشتراک می‌گذارد. در خصوص اطلاعاتی که در اختیار تبلیغ کنندگان قرار می‌گیرد، فرد می‌تواند شناسه‌های دستگاه‌های خود را کنترل کند تا متوجه شود شرکت چه مواردی را رصد می‌کند.
توئیتر سالانه گزارشی درباره شفاف سازی فعالیت‌های خود منتشر و درخواست دولت‌ها برای دستیابی به داده‌های کاربران را نیز به تفصیل بیان می‌کند.
توئیتر درخواست این کشورها را برای لو دادن اطلاعات کاربران پذیرفت
در سال 2015 میلادی این گزارش نشان داد دولت عربستان بیش از هر کشور عربی دیگری در چارچوب تحقیقات جنایی، اطلاعات شخصی کاربران توئیتر را مطالبه کرده است. در گزارش نیمه نخست از سال 2015 عربستان، با 93 درخواست در صدر فهرست کشورهای عربی قرار داشت.
مسئولان توئیتر در آن زمان 69 درصد از درخواست‌های دولت عربستان را پذیرفته و اطلاعات 74 کاربر خود را در اختیار این کشور قرار دادند. بر این اساس، درصد موافقت با درخواست ارائه اطلاعات کاربران عربستانی روندی افزایشی را شاهد بوده است، چرا که این درصد در مقایسه با نیمه دوم سال 2014، شاهد 6 درصد افزایش بود.
در همین گزارش خاطر نشان شده بود ترکیه 412 درخواست برای افشای اسرار کاربران توئیتر ارائه کرده است که توئیتر با هیچیک موافقت نکرده بود. در این میان، آمریکا با 2436 درخواست از نظر تعداد، در صدر قرار دارد و توئیتر هم 80 درصد از درخواست‌های واشنگتن را اجابت کرده است.
درخواست دولت‌ها از توئیتر رکورد زد
از سوی دیگر در سال 1401، بیستمین گزارش شفافیت این شبکه اجتماعی منتشر شد و جزئیات آن کارشناسان را نگران کرد. چراکه طی بازه جولای-دسامبر 2021 میلادی تعداد درخواست‌های دسترسی به داده‌های حساب کاربری به رکورد جدیدی رسیده است.
طبق گزارشی در بازه مذکور 47 هزار و 572 درخواست قانونی برای دسترسی به 198 هزار و 931 حساب کاربری به توئیتر ارائه شده و این رسانه با فشار مضاعفی برای این منظور روبرو است. تعداد درخواست‌های دولت‌ها برای دسترسی به داده‌های رسانه‌های خبری تأیید شده و خبرنگاران، نسبت به گزارش شفافیت پیشین 103 درصد رشد کرده و اکنون 349 حساب کاربری تحت بررسی هستند.
بیشترین میزان درخواست دسترسی به داده‌های رسانه‌ها با 114 درخواست به هند تعلق دارد. پس از آن دومین رتبه بیشترین میزان درخواست دسترسی به داده‌های این صنعت به ترکیه با (78 تقاضا) و سومین رتبه به روسیه با 55 درخواست تعلق داشت.
پیش از این بخش اعظم درخواست‌های دسترسی به داده‌های کاربران به آمریکا تعلق داشت. در گزارش جدید توئیتر 20 درصد درخواست‌ها برای دسترسی به اطلاعات حساب‌ها در سطح جهان به آمریکا تعلق دارد.
روسیه با 18 درصد، همچنان دومین متقاضی بزرگ دسترسی به داده‌های حساب‌های کاربری است. البته میزان درخواست‌های این کشور نسبت به 20 درصد بازه قبلی کاهش یافته است.
درخواست برای دسترسی به داده‌های کاربران توئیتر از اوایل 2020 میلادی افزایش یافته و گزارش شفافیت جدید نیز نشان می‌دهد این شاخص همچنان روندی صعودی را طی می‌کند. شبکه اجتماعی مذکور تلاش برای هدف گرفتن خبرنگاران را تهدیدی برای آزادی بیان رسانه‌ها تلقی می‌کند.
این در حالی است که شبکه اجتماعی آمریکایی در وضعیت نامساعدی قرار دارد. روسیه پس از حمله به اوکراین دسترسی به توئیتر را قطع کرده و از سوی دیگر هند نیز به دلیل مقاومت در برابر دستور مسدود سازی حساب‌ها علیه آن شکایت کرده است.
اینستاگرام تهاجمی‌ترین شبکه اجتماعی
این روزها همه می‌خواهند در اینستاگرام مشهور باشند اما شاید تابه حال کمتر کسی به داده‌هایی که این پلتفرم از وی جمع‌آوری می‌کند، فکر کرده باشد. این درحالی است که بسیاری از وب سایت‌ها و اپ های رایگان از طریق تبلیغات هدفمند درآمدزایی می‌کنند و برای دستیابی به سود بیشتر اطلاعات کاربران را جمع‌آوری می‌کنند.
از آنجا که فیس بوک مالک اینستاگرام است، نگرانی دیگری در خصوص حفاظت از داده به وجود می‌آید. بسیاری از افراد سوالاتی درباره شیوه فعالیت شرکای فیس بوک و مدیریت اطلاعات زیر مجموعه‌های آن مطرح کرده‌اند.
در هر حال اینستاگرام در بخش سیاست‌های خود به موارد استفاده از داده کاربران اشاره کرده است که به شرح زیر است:
نام و پسورد حساب‌های کاربری، محتواهایی مانند تصاویر و ویدیوهایی که در این پلتفرم ثبت می‌شود، داده‌هایی که کاربران را به عکس‌های ثبت شده، تگ شده یا پسند شده مرتبط می‌کند، تاریخچه پیام‌های متنی، فهرست شماره تماس یا دیگر اطلاعات شخصی مشابه، متاداده درباره شیوه استفاده از اپ موبایل اینستاگرام، داده‌های مربوط به تراکنش از محصولات و سرویس‌های فیس بوک، داده‌های شناسایی چهره، داده‌های مربوط به دستگاه‌های مرتبط با حساب‌های کاربری مختلف و داده‌های موقعیت مکانی.
انگیزه اینستاگرام مانند بسیاری از شبکه‌های اجتماعی ایجاد ذخیره‌ای از داده‌های کاربران برای ایجاد شخصی سازی تبلیغات هدفمند است که در فید کاربر نمایش داده می‌شود.
تمام تغییرات تبلیغات هدفمند بر اساس داده‌های مختلف انبوه یعنی اطلاعات حساب‌های کاربری خصوصی، الگوی مصرف، موقعیت مکانی و غیره دسته بندی می‌شود البته اینستاگرام از فناوری شناسایی چهره نیز برای شناسایی خودکار فرد در تصاویر استفاده می‌کند.
علاوه بر داده‌هایی که اینستاگرام از شرکت جمع‌آوری می‌کند، این روند به شرکت کمک می‌کند تا یک تحقیق استراتژیک بازاری انجام دهد و با مخاطبان به طور مستقیم ارتباط برقرار کند.
در این میان نمی‌توان از جنجال‌های اینستاگرام به راحتی گذشت.
در سال 2021 میلادی نشریه ایندیپندنت در گزارشی نوشت: اینستاگرام در صدر فهرست اپلیکیشن‌های تهاجمی قرار دارد که داده‌های کاربران را جمع‌آوری می‌کند و به اشتراک می‌گذارد. شرکت pCloud پس از تحلیل برچسب‌های حریم خصوصی اپ که شرکتها باید به اپ استور اپل ارائه کنند، این نتیجه را اعلام کرد. تحقیق مذکور نشان داد اینستاگرام 79 درصد داده‌های خصوصی کاربران از جمله تاریخچه جست‌وجو موقعیت مکانی، فهرست شماره تماس و اطلاعات مالی را جمع‌آوری می‌کند و با طرف‌های ثالث به اشتراک می‌گذارد.
