کد خبر 163467
۱۴ اسفند ۱۴۰۱ - ۱۱:۰۳

یادداشت/ محمد حمزه

کمیته امداد امام (ره) و ماموریت های پیش روی

کمیته امداد امام (ره) و ماموریت های پیش روی

کمیته امداد امام خمینی (ره) اولین نهادی است که توسط بنیانگذار انقلاب در کمتر از یک ماه پس از پیروزی انقلاب تاسیس شد.

به گزارش خبرنگار فرهنگی حیات، در یادداشتی که محمد حمزه مشاور اشتغال کمیته امداد امام خمینی (ره) در اختیار حیات قرار داد؛چنین نوشت که:

کمیته امداد امام(ره) اولین نهادی است که توسط بنیانگذار انقلاب در کمتر از یک ماه پس از پیروزی انقلاب تاسیس شد. به نظر مدیران نسل اول امداد کمیته امام (ره) فلسفه شکل گیری این نهاد به موازات وجود سایر سازمان های حمایتی؛ انجام بخشی از تکالیف ذاتی زعیم جامعه است. این وظیفه عبارت است از رسیدگی به نیازمندان جامعه در وسعت جغرافیای تحت مسئولیت وی و در یک کلام امداد امام بال عطوفت ورزی نظام اسلامی و رکنی از نظام سازی بنیانگذار انقلاب است.

اما از زمان تاسیس کمیته امداد امام (ره) تاکنون به سبب ضعف در توان سازمانی و منابع هیچگاه این ماموریت به طور کامل گسترش نیافته است. فاصله بین درک مدیران کنونی و  مدیران نسل اول امداد از فلسفه وجودی سازمانشان؛ تمایزی شگرفت بین نگرش ها و روش های این دو نسل از مدیران ایجاد کرده است. امداد امام (ره) که در دهه اول به سراغ محرومین می رفت و راسا نسبت به رفع نیاز های ایشان (از جمله نیازهای درمانی و معیشتی) اقدام می کرد، امروزه در انتظار مراجعه نیازمندان می نشیند.

همین فلسفه وجودی امداد بود که پای آن را به لبنان و افغانستان و در سال های بعد به آفریقا بازکرد در حالی که هم اکنون عمده فعالیت های فرامرزی امداد متوقف شده است. عملکرد مطلوب دهه‌های اول فعالیت این سازمان سبب شد تا دستگاه های دولتی وظایف ذاتی خود را بر دوش امداد محول کنند و دامنه فعالیت امداد از حمایت و درمان، به آموزش و تحصیل و مسکن و ازدواج و اشتغال گسترش یافت و منجر به رشد اندازه سازمان و تعداد پرسنل آن شد هم اکنون نیز بخش قابل توجهی از تعهدات دولت به جامعه در ایجاد اشتغال بر دوش کمیته امداد امام(ره) است.

گرچه پاکدستی، امانتداری و کیفیت مدیریت مالی در امداد سبب شد که در سالهای متعددی توسط دستگاه های حسابرسی و نظارتی تقدیر شود؛ اما کوتاهی این سازمان در گفتگو با جامعه و افکار عمومی نتوانست جلوه های خدمت و امانتداری و درستکاری را به معرض دید مردم برساند تاجایی که در برخی از سال‌ها این سکوت مورد سوء استفاده قرار گرفت و  این پاکدستی به ناحق تخریب شد.

این تغییر نگرش ها در سطوح عالی سازمان و برخی زمینه های اجتماعی و خارج از سازمان سبب شده که امروزه روحیه جهادی کارکنان تقریبا در فرهنگ اداری و دیوانی تحلیل رود و امداد امام (ره) به یک سازمان اداری تبدیل شود در عین حال فرمایش رهبر انقلاب به هیات امنای امداد در دهه هفتاد در ذهن مدیران عالی و کارکنان با سابقه امداد برقرار است که «اگر امداد اداری شود هیچ می‌شود».

 رویکرد کنونی در سطوح عالی مدیریتی، سازمان را متولی انجام نیابتی بخشی از تکالیف زعیم امت نمی‌داند و آن را یک سازمان دیوانی در ساختار حاکمیت درک می‌کند و شیرینی توفیقات کنونی امداد امام در حوزه های مختلف خدمت به مددجویان، توجه ایشان نسبت به بخش های مغفول ماموریت اصیل امداد امام را کم کرده است.

اگر از ماموریت اصیل  امداد امام (ره) بر مبنای فلسفه وجودی آن غفلت شود، بخشی از تکالیف زعیم مسلمین بر زمین میماند اما پرداختن به این ماموریت نیز الزاماتی دارد. اتحاد کلمه در ماموریت و آرمان امداد امام در بین مدیران و روسای آن اولین شرط توفیق در مسیر ماموریت اصیل آن است و  به علاوه سرمایه انسانی با صلاحیت های ویژه ای را می طلبد متخصصینی که در هر پستی اولا خود را یک مددکار جهادگر بدانند و انگیزه های معنوی محرک اصلی ایشان باشد.

در شرایط کنونی دو رویکرد پیش روی امداد امام قرار دارد. در رویکرد اول، امداد امام (ره) به مثابه یک سازمان حمایتگر از اقشار ضعیف و آسیب پذیر جهت عاملیت حمایت های مردمی  و حاکمیتی به مددجویان است. در رویکرد دوم امداد به مثابه بال عطوفت ورزی نظام اسلامی در ادای بخشی از تکالیف ولی امر مسلمین نسبت به جامعه و  نیازمندان است که در آن سازمان راسا به سمت نیازمندان حرکت می‌کند و خود را مسئول بهبود شرایط معیشتی و کار و زندگی ایشان می‌داند و الزامات این بهبود را از دستگاه های متولی مطالبه می‌کند. رویکرد اول در ساختاری کاملا اداری و با نیروی انسانی نه لزوما متعهد به آرمان های انقلاب تحقق پذیر است و امداد را به عنوان یک ابر خیریه تفسیر می‌کند. وضعیت کنونی امداد امام به رویکرد اول نزدیک تر است در حالی که حرکت امداد در دو دهه اول عمرش در مسیر رویکرد دوم حرکت می‌کرد و به مرور از آن دور شد.

سازمان در آن برهه از سرمایه انسانی ویژه ای بهره مند بود که در حرکتی جهاد گونه، خود را دوشادوش مجاهدین انقلاب می پنداشتند و برای کمک به نیازمندان از هیچ کوششی دریغ نمی‌کردند اما درحال حاضر این نگاه و رفتار در نیروی انسانی سازمان کم‌رنگ شده است و هم اکنون بارقه هایی از آن در صف سازمان قابل مشاهده است.

هیات امنا امروزه باید در ماموریت عالی امداد امام (ره) بازاندیشی کند و مشخص نمایند که آیا امکان بازگشت امداد امام(ره) به فلسفه وجودی اصیل سازمان و در رویکردی جهادی جهت انجام نیابتی بخشی از تکالیف رهبر انقلاب وجود دارد یا در وضعیت کنونی سازمان و توازن قدرت در سطوح نهادی و بین دستگاهی و شرایط و انتظارات روزآمدجامعه، رویکرد ها و ماموریت شکل یافته کنونی و وضیعت اداری شده سازمان تثبیت گردیده  و صرفا به اصلاحاتی در برنامه های سازمان اکتفا شود؛ هرچند فاصله با ماموریت اصیل امداد امام (ره) و فرهنگ مددکاری بیشتر گردد.

 

برچسب‌ها